Yola çıkmadan önce ülkeleri seçerken bunların kültürel gezilerden yükselen felsefi sorgulamalar olacağını düşünmüştüm. Ama şimdi bakıyorum da aslında mekanların dahi çok fazla bir önemi olmadı, asıl ilham veren şey insanlardı. Sri Lanka’da kaldığım hotelde benimle birlikte 4 kadın daha vardı, yalnız gezginler, bir şey arayan kadınlar. Ve aile sofrası olarak adlandırdığımız kahvaltılardan birinde köklerini aramak üzere Sri Lanka’ya gelmiş bir kadının hikayesi ve akabinde ona sorulan bir soru bu bölümün fitilini ateşledi: Kimim ben? Sahi sen kimsin? Kimlik, benlik, bireylik aynı şeyler mi? Ya da gerçekliklikleri var mı?

Instagram
Twitter
Website

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Sri Lanka Günlükleri II: Kimsin Sen?

Geçtiğimiz salı günü yayınladığımız bölümde Sri Lanka macerama giriş niteliğinde böyle part 1'den bahsetmiştik. Karakterlerden, kişilerden ve tabii ana sorudan. Şimdi bu bölümde ise artık anaları bir kenara bırakacağız. Sevgili günlüğü bir tarafa bırakacağız ve biraz felsefe yapacağız. Hazırsanız konuya tekrar başlayalım. Dünyaya pırlatıldığın bu yeni serisinde felsefenin izinde yollara düşüyoruz. Hindistan ve Tayland'dan sonra üçüncü durağımız Sri Lanka. Seneler önce YouTube'da yaptığım bir video vardı, zihin felsefesi, ve orada bilincin ne olduğundan, benliğin ne olduğundan bahsediyorduk. Orada bir tane filozofun çalışmalarından bahsetmiştim. Batı felsefesinde sıklıkla anılan isimlerden bir tanesi. Derek Parfitt. Ben sadece bu fiziksel objektim değilim. Ben bir seri deneyim değilim. Ama benim varlığımdan başka hiçbir şey yok ki, bu bedenle yakınlaşan bir seri düşünceler ve deneyimlerden. Parfit'in bir kuramı var. Aslında benlik dediğimiz şeyin nasıl bir yanılsama olduğunu gösteren çok güzel bir örnek. Bir zincir metaforu düşünün. Şimdi bir zincir nasıldır? Bir yerde halkalar başlar, sürekli farklı halkalar eklenir, eklenir, eklenir ve devam eder. Gözünüzün önünde bir zincir varsa şunu düşünmenizi istiyorum. Siz bu zincirsiniz. Ve şimdi zincirin böyle lineer, çizgisel bir zaman diliminde olduğunu düşünün. Yan yana eklenmiş halkalardan. Başlangıç tarafındaki, doğum tarafındaki halkalarınızdan bazılarını kaldırdınız. Ama başlangıçtan halkalar kaldırdığınızda, sonra sürekli yeni halkalar eklediğiniz için zincirin sürekliliği hiç bozulmuyor. Yani zincir zamanda bir süreklilik gösteriyor. Ama bir yerden sonra aslında o geçmişteki halkalar gidiyor gidiyor ve sonra yeni halkalar eklendiği için zinciri zincir yapan halkaların tamamı bir yerden sonra değişiyor. Buna rağmen zincirde süreklilik olduğu için siz bu artık yepyeni bir zincir, zincir bir noktada, zamanda yok oldu ve yeni bir zincir geldi demiyorsunuz. Şimdi bu metafor şunu anlatıyor. Demiştim siz bu zincirsiniz. Bazı deneyimleriniz sizden gidiyor. Bazı tercihleriniz gidiyor. Çocukken sevdiğiniz şeyleri yapmıyorsunuz mesela. Fikirleriniz değişiyor. Tercihleriniz değişiyor. Anılarınız, görüntünüz, her şeyiniz, kişiliğiniz, kimliğiniz, her şeyiniz sürekli değişiyor. Buna rağmen kendinizi zamanda şöyle kavramıyorsunuz değil mi? 5 yaşındaki Dilara uzay zamanda başka bir yerde, 12 yaşındaki Dilara uzay zamanda başka bir yerde demiyorsunuz. Dilaralık dediğim şey, benlik dediğim şey bana sürekliymiş gibi geliyor. Yani orada kalıcı bir şey varmış gibi, ben dediğim bir öz varmış gibi hissediyorum. O yüzden şöyle diyelim gelin, ben kimim dediğimde, ben nedir dediğimde vereceğimiz yanıt şu olmalı. Benlik bizim empirik deneyimlerimizin toplamı. Yani ne görüyorum, ne duyuyorum, ne düşünüyorum, ne algılıyorum... ...bunların her birini bir araya getirdiğinizde o yığın dediğiniz şey... ...David Hume'da yığın olarak ele alır zaten bu benlik kısmını. Bu yığına benlik diyoruz. Ve o benliğin özmüşçesine böyle ruh gibi sanki katı... ...dünyadaki her şeyden bağımsız bir şeymişçesini düşünmemize sebep veren şey ise... ...onun sürekli olması. Ve her bir deneyimde kendi kendine dönüşümlü olduğu için, daha önceki şeylere referans verdiği için, bu yüzden biz benliğin tek bir şey olduğunu düşünüyoruz. Tek bir şey değil de sabit bir şey olduğunu düşünüyoruz diyelim. Batı felsefesinde bu fikrin kurucusu, bütün bu fikri üzerine yıkacağımız kişim Platon. Ve Platon'dan sonra Hristiyan felsefe ile birlikte de benlik dediğimiz şeyin aslında böyle sabit bir öz, bir ruh olması gerektiği ile karşılaşıyoruz. Neden? Çünkü benlik gibi, ruh gibi, özsel bir gerçekliğim yoksa aslında Tanrı'nın beni sinemasına, yargılamasına imkan yok. Ben öldükten sonra, bedenim öldükten sonra ne olacak? benim bu empirik deneyimlerimden bağımsız olarak empirik deneyimlerdeki determinizme, nedenselliğe karşı gelebilen başka bir varlık tarzımın olması gerekiyor ki bu özgür iradeyle ben iyiyi kötüyü seçiyor olabileyim değil mi? Yargılanabileyim. Buna rağmen doğu felsefesine geldiğimizde özellikle Sri Lanka'da işte bu Budizm'le birlikte düşündüğümüzde neyle karşılaşıyoruz? Benlik denen bir şey yok. Benlik bir yanılsama. İlkinin en içi, kesinlikle bir kendisi değil. Bir kendisi ölürse, hiçbir kendisi ölmeyecek. Eğer bir şey varsa, o da öldürülür. Bu yüzden Buddha diyor ki, senin içinde hiçbir şey yok. Sen sahte bir hiçbirsin. Hiçbir şey öldürülmeyecek. Ve bir kez anladığın zaman, ölüm öldürülmeyecek. Hatta bütün acılarımızın, problemin kaynağı benlik yanılsamasını sürdürüyor olmamız. Ben kimim? Kendimi arıyorum, kendimi keşfediyorum. Keşfettiğim kendimi de sonra gerçekleştirmeye çalışıyorum. Ve Buda diyor ki, bırak şimdi evren nasıl başladı, bunu bir kenara koy. Hakikat ne? Bunu da bilmiyorum, bunu da bir kenara koy. Tek bir soruya cevap ver. Acı çekiyor musun? Izdırap çekiyor musun? Izdırap çekiyorsan, bu ızdırabın temel kaynağı aslında benlik denilen bir şeyin öz olduğunu düşünmen. Oysa Parfit'in dediği gibi, Hume'un dediği gibi, burada sadece süreklilik arz eden, değişken, oluşa tabi olan bir yapı var. Zaman içerisindeki bir olay silsilesinden daha fazlası değilsiniz. Her yere gidiyorum, bu düşman orada. Şimdi bu nokta. Bunu anlamalıyız. Bu yüzden, hapimizin gerçeği her zaman orada. Bu deneyimlerin ötesinde kalıcı bir benlik olmayış, yani benlik dediğim şeyin kendisinin bir hakikatı olmayışıyla ilgili bir örnek vereceğim. Bir araba nedir? Araba, tekerlerin, metalin, vidaların, motorun, camın, birçok malzemenin bir araya gelmesinden oluşan, belirli bir şekilde düzenlenmiş organizasyonundan başka bir şey değildir, değil mi? Eğer ki bu malzemeleri çıkartırsanız, bu organizasyonu bozarsanız, araba ortadan kalkar. Ama bir açıdan baktığınızda tekerlek araba değil, cam araba değil, onların bir araya geldiğinde oluşturduğu yığın araba ve araba dediğim kavram, Aslında bu fiziksel olarak deneyimlenmesi mümkün olan yığının oluşturduğu bir şey. Çünkü araba bir kavram, bir konsept sadece. Onu oluşturan o malzemesel yığından daha fazlası değil. Eğer ki biz de deneyimlerimizden, duygularımızdan, anılarımızdan, düşüncelerimizden ve bunların yığınından ibaretsek, Dilara dediğim şey de bu yığın ortadan kalktığında arabanın yok olması gibi yok olur. Dilaralık kendisinde bu deneyimlerin ötesinde bir şey değil. Çünkü Dilara bir konsept, benlik bir kavram. Platon bu kavramın aslında össel bir gerçekliği olduğunu düşünmüştü ama benden bu deneyimleri bu yığını aldığınızda geriye ne kalıyor? Hiçbir şey kalmıyor. Varlığın kendisi kalıyor. O yüzden Budist bir usta şey demişti. Benlik yok, sorun yok. Benlik yoksa zaten acı, ızdırap ve sorun da yoktur. Peki bu nasıl içselleşecek? Buda'nın bize göstermeye çalıştığı şey ise şu, senin benlik sandığın bu batı felsefesinde, işte batı psikoterapisinde, psikolojide sürekli olarak benlik etrafında kurduğun anlatının göbeğinde olan bir kavram var, arzu. Bizim benlik duygusu dediğimiz şey arzularımız. Bu yüzden Dalai Lama der ki, bir benliğin bize ait olduğuna inandığımız sürece her birimiz sadece birer egoizm örneğiyiz. Bu yüzden Budizm'in bizi davet ettiği yer bir bensizlik, bir özcülük karşıtlığına doğru gitmek, benliğin bir yanılsama olduğunu fark etmek ve ben kimim, ben kendimi nasıl bulacağım, kendimi nasıl keşfedeceğim, kendimi nasıl gerçekleştireceğim deki o sürekli işaret ettiğimiz ben, ben, ben dediğimiz şeyin gerçek olmayan, metafizik, össel bir kavram, bir gerçekliğe işaret etmeyen bir şey olduğunu fark etmek. Çünkü bunu fark edersek, varlığı kendisinde olduğu haliyle kavrarsak, ben ortadan kalkarsa bütün ızdırabımız da dinleyecek. Kendimizi o ülkeden bu ülkeye atıp ben kimim diye sormayacağız. Burada tek bir yanıt var. Sen benliğe sahip olduğunu düşündüğün bir şey olarak aslında varlığın, hakikatin, tanrının kendisisin. Bundan daha önce bahsetmiştim değil mi? Hinduizm bölümünde özellikle. Ben Brahman'ım diyen yani o varlığı oluşturan, o başlangıçtaki güç, o asıl kutsal bilincim diyen aydınlanmıştır. Benlik yanılsamasından, bireysellikten, dile aralıktan çıkmıştır. Bu noktada Budizm'in iddialarına bakalım. Dalaylama çok güzel özetliyor. Bir benliğin fiilen var olmadığı yani benlik dediğimiz şeyin hakikat olmadığı ve kalıcı olmadığı kabul edilir. Benliğin ne içsel ne de dışsal bir gerçekliği yoktur. Bu sadece benim kısıtlı perspektifimden hani demiştim ya ben kendi kendisini deneyimleyen tanrıyım aslında bu Brahmanizm'de. Ve burada benim sınırlı bilincimden bu aldığım deneyimler, düşüncelerim, duyumsadığım algıların zemini aslında. Ama algılar nasıl, düşünceler nasıl, arzular, deneyimler nasıl? Geçici. Her şey geçici. Sürekli bir oluş, olay, olma, dönüşme hali içerisindeler. O yüzden benlik dediğim şey de bir hakikatin kendisi olmaktan ziyade sadece bu düşüncelerin, arzuların, duyguların toplandığı zemin olmak bakımından görülmeli. Ama buna sebep veren şey tam da benim kısıtlı bilincim. Bu yüzden Budizm'in bir amacı varsa o da arzu güdümlü duygu ve eylem kalıplarımızı göstermek ve onları ortadan kaldırmak. Benlik yanılsamasının içerisini görürsek, benlik yanılsamasından kurtulursak aslında bu acının, ızdırabın kaynağı olan arzuların da üstesinden gelmiş olacağız ve kendimizi daha gerçekçi, otantik bir varoluş içerisinde, hoşnutluk içerisinde bulacağız. Bu noktada bölümü ufak bir ara verelim, sonrasında kaldığımız yerden devam edelim. Bu kısmın batı felsefesinde doğrudan bir yansıması var. Schopenhauer, zaten Schopenhauer Budizm'den inanılmaz derecede etkileniyor ve Hinduizmi de bütün dinlerin üzerine koyuyor. Schopenhauer'da der ki, hatta Spinoza'da der, varlığın en temel ölçeği varlığın kökeninde olan şey istençtir. Schopenhauer'ın söylediği şey şu, insan doyuramayacağı, üstesinden gelemeyeceği bir arzuya mahkumdur. Sürekli olarak benlik, Başka bir şey ister. Onu elde edersiniz, başka bir şey istersiniz. Onu elde edersiniz, başka bir şey istersiniz. Ve bu istencin temelde bir amacı yoktur. Doyurulabilir bir şey değil bu. O yüzden aslında doyurulamayacak, kör bir istencin... ...bizi o arzudan, bu arzuya sürüklemesiyle karşı karşıyayız. Ve bu yüzden ızdırabımız sonsuzdur. Çünkü kurtulmamıza imkan yok. Var olmak, ızdırabın kendisiyle özdeştir şu Apunahar felsefesinde. Budizm buradan bir çıkış sağlıyor bize. Nasıl oluyor? Benliğin bir yanılsama olduğunu fark ediyoruz. Ve diyoruz ki bu meditasyon pratikleriyle birlikte özellikle benim bu yapmaya yeltendiğim, yapamadığım Vipassana meditasyonunda kendi içime döndüğümde orada bulduğum şeyin artık Dilaralık değil, annem babam değil, hangi kültürde şehirde doğduğum değil, hangi zevklere sahip olduğum ne gibi bir partiye oy verdiğim, hangi dondurmayı sevdiğim, hiçbiri değil. Bunlar sadece empirik deneyimlerin bir araya geldiğinde oluşturduğu yanılsamalar. Ama daha derine gidip varlığın kendisi olduğumu fark ettiğimde bu ilizyon ya da Hinduizm'deki maya kavramı diyelim, maya ortadan kalkıyor. Budizm'de de buna dukka deniyor. Ve bu aslında bizim aptallığımızdan kaynaklanan bir şey değil. Yani ben kimim diye arıyorum, kimliğimi bulmaya çalışıyorum. Sonrasında da diyorum ki mesela postmodern bir bakış açısından. Öznellik, öznenin dışarısında yaratılır. Benlik değişir, evet kültür var, ideoloji var. Bunlar bizim kimliklerimizi yaratıyorlar ama bir hakikati yok diyoruz. Doğru, postmodernizmde bir hakikati yok diyor. Budizmde bir hakikati yok. Hakikaten bir hakikati yok. Ama postmodernizm peki bunun bir hakikati yoksa buradan ızdıraptan nasıl kaçınacağım konusunda bir şey söylemiyor. Budizm de diyor ki, bu sadece politik ideolojik bir mesele değil, bu insan doğasının kendisinden geliyor. Hakikaten baktığınızda bu baya böyle evrimsel psikolojiye kadar götürebileceğiniz bir şey. Zaten Budizm referanslarıyla dolu pek çok bilimsel makale bulabilirsiniz. Zihin felsefesinde de, Batı akademisinde de Budizm giderek popülerleşmeye başladı. Burada Buddha'nın söylediği şey şu, insan doğası gereği zevk arzusuna düşkün ve acıdan nefret eder. Çünkü beynimizde ödül ceza mekanizması var. Bizi mutlu eden, bizi ödüllendiren şeylere doğru yönelme eğilimi içerisindeyken... ...bende hassızlık, hoşnutsuzluk yaratan şeylerden kaçınma eğilimi içerisindeyim. Bu benim biyolojik olarak, dünyada var olma tarzım, bu maddesel, bu dünyevi var olma tarzıma içkin bir durum. Tamam ama bu hakikatin kendisi değil. Çünkü ben zevklerimi tatmin etmeye gittiğimde, ondan hoşnut olduğumda durmuyorum. Bu defa tatmin tekrar tatminsizliğe dönüyor. Tatmin, tatminsizlik. Tatmin, tatminsizlik. Hoşnutluk, ızdırap. Hoşnutluk, ızdırap. Her defasında bir döngünün içerisinde sıkışmış oluyorum. Peki, arzularımdan vazgeçersem ne olur? Bu defa otomatik olarak acı çektiğim, ızdıraba neden olan şeyler de ortadan kalkar. Peki bu ne derecede mümkün? Yani eğer bu benim doğama itkin bir şeyse, ben bütün arzularımdan arınabilir miyim? Benim kavrayışım şu yönde hem Budizm'de hem Zen Budizm'de arzulardan kurtulmak, arzuları yok etmek denilen ve bir defasında hop aydınlanmaya ulaştınız orada kaldınız denilen bir şey yok. Bence bu Hinduizm ve Budizm arasındaki farklardan da biri. Birinde Moksha aydınlanma bir tanesinde Nirvana aydınlanma. Zen Budizm'inde de Satori aydınlanma. Bir defa aydınlanan kişi sonsuza dek aydınlanmış bir şekilde kalıyor mu? Yoksa aydınlanmak, bunun farkına varmak ve bu süreç bir doğal itki halinde sürekli kendini gösterdiği için sürekli olarak onun üzerine çalışıp onu törpülemeyi mi gerektiriyor? Yani bunun farkındasın ama bunun sonrasında ne yapacaksın? Arzularının peşinden gidip yine de zevk veren şeylerle eğlenecek misin? Yoksa bu bireysellik yanılsaması içerisinde gelişen varolma deneyimin boyunca bunu törpülemeye, eğitmeye, kendini değiştirmeye mi gideceksin? Şimdi bu kadar soyut konuştuktan sonra çok arkadaşça bir yerden bir şey söyleyeceğim ve oradan bitireceğim. Sri Lanka'da bir tane manastır ziyaret etmiştim budist bir manastır ve orada bir yürüme meditasyonu yolu vardı. Bu yolda ince uzun bir şelale üzerinde kurulmuş bir yol bir beton düşünün sadece yürüyorsunuz ve bana çok uygun bir meditasyon yapma tarzım. Çünkü ben hareketsizlik değil de hareketle enerjiyle beslenen kendisinden geçen ve medite olabilen bir insanım. Onu gördükten sonra bazen böyle kendimi acı içerisinde, hoşnutsuzluk ve mutsuzluk içerisinde kıvranırken bulduğumda şöyle bir şey yapıyorum. Kalkıyorum masadan, hızlı hızlı yürümeye başlıyorum. Amaçsızca bir yere yürüyorum. Ve sadece yere bakarak yürüyorum, yürüyorum, yürüyorum, yürüyorum, yürüyorum. Bazen pijamalarımla yürüyorum, bazen terliksiz yürüyorum, yürüyorum, yürüyorum, yürüyorum. Bunlardan bir tanesini bu sabah yaptım. Çünkü içimde yükselen bir kıskançlık vardı. Kıskançlık, daha fazlasını elde etme arzusu, geri kaldığımı düşünme, daha iyisini yapabilecekken yapamama arzusu. Ve bu böyle içimde yükseldi, yükseldi ve ben de bir tatminsizlik, mutsuzluk yarattım. Sonrasında düşündüm, bu kıskançlık duygusuna yol açan şey ne? Ben ne hissediyorum? Beni saran bu tatminsizlik, hoşnutsuzluk, kıskançlık duygusunun sebebi ne? Arzu değil mi? Oysa normal şartlarda Budist bir bakış açısından bakmazsak, Dilara kimdir desem, ne dersiniz? İşte İstanbul'da doğup büyümüş, aslında Güneydoğu'dan göçmen bir ailenin kızı olan, işte felsefe okumuş, çok hırslı, çok azimli, çok çalışkan, genelde böyle şeyler söyleniyor, ben kendime söylemiyorum. Girişken, YouTube'da içerikler üreten biri dersiniz. Şimdi bunların her biri sabun köpüğü gibi şeyler. Çok hırslı, çok çalışkan, çok girişken. Ailesinin göçmen olması, felsefe bölümünde okumuş olması. Bunların hangi biri gerçekte böyle sabit kalıcı bir şeye işaret ediyor ki her biri çok geçişken, kaybolan, yok olan, zaten hırslılık, çalışkanlık, girişkenlik gibi şeyler tam da acıya kaynaklık eden şeyler. Kıskançlığıma yol açan şey de daha fazlasını talep etme. Aslına bakarsanız 5 sene önceki Dilara'nın hayal ettiği, istediği, talep ettiği her şeye sahibim hatta fazlasına bile sahibim. Ama olduğum noktada doymuyorum. Çünkü o Schopenhauer'un dediği gibi o kör arzunun peşinde o kadar savruluyorum ki. Bu defa beni daha fazlasını elde etmek konusunda motive ediyor ve ben elimdekilerin neye sahip olduğumun içerisinde bulunduğum şimdi ve buradaki anın deneyimi elimin altından kayıp gidiyor. Ben sahip olduğum anı yaşama ve ondan hoşnut olmaktan yoksun bırakılmış oluyorum. Kendi arzularım yüzünden. İşte benim Budizm'den öğrendiğim şey bu. Bu aralar insanlara nasılsın demiyorum, nasıl hissediyorsun diyorum. Nasıl hissediyorum dediğimde, ne yapıyorum, hangi etiketler altındayım, ben kimim kategorilerine gitmiyorsunuz. Şöyle diyorsunuz, şu an içimde yükselen his şu, kıskançlık, öfke. Stres, yetiştirememe korkusu. Peki bu duyguların kaynağı ne? Bu tarz bir Budist pratikte duygularınızdan arınmaya başladığınızda... ...ana dair hoşnutluk geliştirmeniz çok daha mümkün oluyor. Yani bu çok basit ama içselleştirdiğimizde hayat dönüştüren bir pratik diye düşünüyorum. Şimdi Nepal'de bir tane manastır var, Kopan Manastırı, çok ünlü bir Budist merkezi. Ve orada Temmuz ayında bir eğitim var. Budizm ve zihindiye, Budizm ve neuroscience aslında. Sinir bilimle Budizm arasında ilişkiler kuran, bu alandaki araştırmacılar, akademisyenlerin düzenleyeceği bir eğitim programı. Ve ona gitmek istiyorum. Nepal'e sanırım işte Temmuz'a kadar burada kalamayacağım için, seçim için Türkiye'ye döneceğim. Tekrar oraya gideceğim, bu eğitimi alacağım ve Vipassana yapacağım diye düşündüm. O yüzden bu bölümün devamı gelecek. Beklemede kalın. Ama bölümü bitirenler, lütfen gözlerini kapatsın, hadi bir pratik yapalım. Birdenbire mindfulness teacher oldum. Gözlerinizi kapatın. Ve sadece kendinize şunu sorun. Nasıl hissediyorum? İçimde yükselen duygular neler? Ve bu duyguların kaynakları neler? Eğer ki bu duygular sizde bir hoşnutsuzluk yaratıyorsa, ana karşı bir yabancılaşma yaratıyorsa. Sonrasında da fikirlerinizi belki benimle paylaşmak istersiniz. Dinlediğiniz için çok teşekkür ederim. Gelecek bölümde görüşmek üzere. Meraklı kalın.

Geçtiğimiz salı günü yayınladığımız bölümde Sri Lanka macerama giriş niteliğinde böyle part 1'den bahsetmiştik. Karakterlerden, kişilerden ve tabii ana sorudan. Şimdi bu bölümde ise artık anaları bir kenara bırakacağız. Sevgili günlüğü bir tarafa bırakacağız ve biraz felsefe yapacağız. Hazırsanız konuya tekrar başlayalım.

Dünyaya pırlatıldığın bu yeni serisinde felsefenin izinde yollara düşüyoruz.

Hindistan ve Tayland'dan sonra üçüncü durağımız Sri Lanka.

Seneler önce YouTube'da yaptığım bir video vardı, zihin felsefesi, ve orada bilincin ne olduğundan, benliğin ne olduğundan bahsediyorduk. Orada bir tane filozofun çalışmalarından bahsetmiştim. Batı felsefesinde sıklıkla anılan isimlerden bir tanesi. Derek Parfitt. Ben sadece bu fiziksel objektim değilim. Ben bir seri deneyim değilim. Ama benim varlığımdan başka hiçbir şey yok ki, bu bedenle yakınlaşan bir seri düşünceler ve deneyimlerden.

Parfit'in bir kuramı var. Aslında benlik dediğimiz şeyin nasıl bir yanılsama olduğunu gösteren çok güzel bir örnek. Bir zincir metaforu düşünün. Şimdi bir zincir nasıldır? Bir yerde halkalar başlar, sürekli farklı halkalar eklenir, eklenir, eklenir ve devam eder. Gözünüzün önünde bir zincir varsa şunu düşünmenizi istiyorum. Siz bu zincirsiniz.

Ve şimdi zincirin böyle lineer, çizgisel bir zaman diliminde olduğunu düşünün. Yan yana eklenmiş halkalardan. Başlangıç tarafındaki, doğum tarafındaki halkalarınızdan bazılarını kaldırdınız. Ama başlangıçtan halkalar kaldırdığınızda, sonra sürekli yeni halkalar eklediğiniz için zincirin sürekliliği hiç bozulmuyor. Yani zincir zamanda bir süreklilik gösteriyor.

Ama bir yerden sonra aslında o geçmişteki halkalar gidiyor gidiyor ve sonra yeni halkalar eklendiği için zinciri zincir yapan halkaların tamamı bir yerden sonra değişiyor. Buna rağmen zincirde süreklilik olduğu için siz bu artık yepyeni bir zincir, zincir bir noktada, zamanda yok oldu ve yeni bir zincir geldi demiyorsunuz.

Şimdi bu metafor şunu anlatıyor. Demiştim siz bu zincirsiniz. Bazı deneyimleriniz sizden gidiyor. Bazı tercihleriniz gidiyor. Çocukken sevdiğiniz şeyleri yapmıyorsunuz mesela. Fikirleriniz değişiyor. Tercihleriniz değişiyor. Anılarınız, görüntünüz, her şeyiniz, kişiliğiniz, kimliğiniz, her şeyiniz sürekli değişiyor. Buna rağmen kendinizi zamanda şöyle kavramıyorsunuz değil mi?

5 yaşındaki Dilara uzay zamanda başka bir yerde, 12 yaşındaki Dilara uzay zamanda başka bir yerde demiyorsunuz. Dilaralık dediğim şey, benlik dediğim şey bana sürekliymiş gibi geliyor. Yani orada kalıcı bir şey varmış gibi, ben dediğim bir öz varmış gibi hissediyorum. O yüzden şöyle diyelim gelin, ben kimim dediğimde, ben nedir dediğimde vereceğimiz yanıt şu olmalı.

Benlik bizim empirik deneyimlerimizin toplamı. Yani ne görüyorum, ne duyuyorum, ne düşünüyorum, ne algılıyorum... ...bunların her birini bir araya getirdiğinizde o yığın dediğiniz şey... ...David Hume'da yığın olarak ele alır zaten bu benlik kısmını. Bu yığına benlik diyoruz. Ve o benliğin özmüşçesine böyle ruh gibi sanki katı... ...dünyadaki her şeyden bağımsız bir şeymişçesini düşünmemize sebep veren şey ise... ...onun sürekli olması.

Ve her bir deneyimde kendi kendine dönüşümlü olduğu için, daha önceki şeylere referans verdiği için, bu yüzden biz benliğin tek bir şey olduğunu düşünüyoruz. Tek bir şey değil de sabit bir şey olduğunu düşünüyoruz diyelim.

Batı felsefesinde bu fikrin kurucusu, bütün bu fikri üzerine yıkacağımız kişim Platon. Ve Platon'dan sonra Hristiyan felsefe ile birlikte de benlik dediğimiz şeyin aslında böyle sabit bir öz, bir ruh olması gerektiği ile karşılaşıyoruz. Neden? Çünkü benlik gibi, ruh gibi, özsel bir gerçekliğim yoksa aslında Tanrı'nın beni sinemasına, yargılamasına imkan yok. Ben öldükten sonra, bedenim öldükten sonra ne olacak?

benim bu empirik deneyimlerimden bağımsız olarak empirik deneyimlerdeki determinizme, nedenselliğe karşı gelebilen başka bir varlık tarzımın olması gerekiyor ki bu özgür iradeyle ben iyiyi kötüyü seçiyor olabileyim değil mi? Yargılanabileyim. Buna rağmen doğu felsefesine geldiğimizde özellikle Sri Lanka'da işte bu Budizm'le birlikte düşündüğümüzde neyle karşılaşıyoruz? Benlik denen bir şey yok. Benlik bir yanılsama.

İlkinin en içi, kesinlikle bir kendisi değil. Bir kendisi ölürse, hiçbir kendisi ölmeyecek. Eğer bir şey varsa, o da öldürülür. Bu yüzden Buddha diyor ki, senin içinde hiçbir şey yok. Sen sahte bir hiçbirsin. Hiçbir şey öldürülmeyecek. Ve bir kez anladığın zaman, ölüm öldürülmeyecek.

Hatta bütün acılarımızın, problemin kaynağı benlik yanılsamasını sürdürüyor olmamız. Ben kimim? Kendimi arıyorum, kendimi keşfediyorum. Keşfettiğim kendimi de sonra gerçekleştirmeye çalışıyorum. Ve Buda diyor ki, bırak şimdi evren nasıl başladı, bunu bir kenara koy. Hakikat ne? Bunu da bilmiyorum, bunu da bir kenara koy. Tek bir soruya cevap ver. Acı çekiyor musun? Izdırap çekiyor musun?

Izdırap çekiyorsan, bu ızdırabın temel kaynağı aslında benlik denilen bir şeyin öz olduğunu düşünmen. Oysa Parfit'in dediği gibi, Hume'un dediği gibi, burada sadece süreklilik arz eden, değişken, oluşa tabi olan bir yapı var. Zaman içerisindeki bir olay silsilesinden daha fazlası değilsiniz. Her yere gidiyorum, bu düşman orada. Şimdi bu nokta. Bunu anlamalıyız. Bu yüzden, hapimizin gerçeği her zaman orada.

ötesinde kalıcı bir benlik olmayış, yani benlik dediğim şeyin kendisinin bir hakikatı olmayışıyla ilgili bir örnek vereceğim. Bir araba nedir?

Araba, tekerlerin, metalin, vidaların, motorun, camın, birçok malzemenin bir araya gelmesinden oluşan, belirli bir şekilde düzenlenmiş organizasyonundan başka bir şey değildir, değil mi? Eğer ki bu malzemeleri çıkartırsanız, bu organizasyonu bozarsanız, araba ortadan kalkar. Ama bir açıdan baktığınızda tekerlek araba değil, cam araba değil, onların bir araya geldiğinde oluşturduğu yığın araba ve araba dediğim kavram,

Aslında bu fiziksel olarak deneyimlenmesi mümkün olan yığının oluşturduğu bir şey. Çünkü araba bir kavram, bir konsept sadece. Onu oluşturan o malzemesel yığından daha fazlası değil.

Eğer ki biz de deneyimlerimizden, duygularımızdan, anılarımızdan, düşüncelerimizden ve bunların yığınından ibaretsek, Dilara dediğim şey de bu yığın ortadan kalktığında arabanın yok olması gibi yok olur. Dilaralık kendisinde bu deneyimlerin ötesinde bir şey değil. Çünkü Dilara bir konsept, benlik bir kavram. Platon bu kavramın aslında össel bir gerçekliği olduğunu düşünmüştü ama benden bu deneyimleri bu yığını aldığınızda geriye ne kalıyor?

Hiçbir şey kalmıyor. Varlığın kendisi kalıyor. O yüzden Budist bir usta şey demişti. Benlik yok, sorun yok. Benlik yoksa zaten acı, ızdırap ve sorun da yoktur. Peki bu nasıl içselleşecek?

Buda'nın bize göstermeye çalıştığı şey ise şu, senin benlik sandığın bu batı felsefesinde, işte batı psikoterapisinde, psikolojide sürekli olarak benlik etrafında kurduğun anlatının göbeğinde olan bir kavram var, arzu. Bizim benlik duygusu dediğimiz şey arzularımız. Bu yüzden Dalai Lama der ki, bir benliğin bize ait olduğuna inandığımız sürece her birimiz sadece birer egoizm örneğiyiz.

Bu yüzden Budizm'in bizi davet ettiği yer bir bensizlik, bir özcülük karşıtlığına doğru gitmek, benliğin bir yanılsama olduğunu fark etmek ve ben kimim, ben kendimi nasıl bulacağım, kendimi nasıl keşfedeceğim, kendimi nasıl gerçekleştireceğim deki o sürekli işaret ettiğimiz ben, ben, ben dediğimiz şeyin gerçek olmayan, metafizik, össel bir kavram, bir gerçekliğe işaret etmeyen bir şey olduğunu fark etmek.

Çünkü bunu fark edersek, varlığı kendisinde olduğu haliyle kavrarsak, ben ortadan kalkarsa bütün ızdırabımız da dinleyecek. Kendimizi o ülkeden bu ülkeye atıp ben kimim diye sormayacağız. Burada tek bir yanıt var. Sen benliğe sahip olduğunu düşündüğün bir şey olarak aslında varlığın, hakikatin, tanrının kendisisin.

Bundan daha önce bahsetmiştim değil mi? Hinduizm bölümünde özellikle. Ben Brahman'ım diyen yani o varlığı oluşturan, o başlangıçtaki güç, o asıl kutsal bilincim diyen aydınlanmıştır. Benlik yanılsamasından, bireysellikten, dile aralıktan çıkmıştır. Bu noktada Budizm'in iddialarına bakalım. Dalaylama çok güzel özetliyor. Bir benliğin fiilen var olmadığı yani benlik dediğimiz şeyin hakikat olmadığı ve kalıcı olmadığı kabul edilir.

Benliğin ne içsel ne de dışsal bir gerçekliği yoktur. Bu sadece benim kısıtlı perspektifimden hani demiştim ya ben kendi kendisini deneyimleyen tanrıyım aslında bu Brahmanizm'de. Ve burada benim sınırlı bilincimden bu aldığım deneyimler, düşüncelerim, duyumsadığım algıların zemini aslında. Ama algılar nasıl, düşünceler nasıl, arzular, deneyimler nasıl? Geçici. Her şey geçici.

Sürekli bir oluş, olay, olma, dönüşme hali içerisindeler. O yüzden benlik dediğim şey de bir hakikatin kendisi olmaktan ziyade sadece bu düşüncelerin, arzuların, duyguların toplandığı zemin olmak bakımından görülmeli. Ama buna sebep veren şey tam da benim kısıtlı bilincim.

Bu yüzden Budizm'in bir amacı varsa o da arzu güdümlü duygu ve eylem kalıplarımızı göstermek ve onları ortadan kaldırmak. Benlik yanılsamasının içerisini görürsek, benlik yanılsamasından kurtulursak aslında bu acının, ızdırabın kaynağı olan arzuların da üstesinden gelmiş olacağız ve kendimizi daha gerçekçi, otantik bir varoluş içerisinde, hoşnutluk içerisinde bulacağız.

Bu noktada bölümü ufak bir ara verelim, sonrasında kaldığımız yerden devam edelim.

Bu kısmın batı felsefesinde doğrudan bir yansıması var. Schopenhauer, zaten Schopenhauer Budizm'den inanılmaz derecede etkileniyor ve Hinduizmi de bütün dinlerin üzerine koyuyor. Schopenhauer'da der ki, hatta Spinoza'da der, varlığın en temel ölçeği varlığın kökeninde olan şey istençtir. Schopenhauer'ın söylediği şey şu, insan doyuramayacağı, üstesinden gelemeyeceği bir arzuya mahkumdur. Sürekli olarak benlik, Başka bir şey ister. Onu elde edersiniz, başka bir şey istersiniz. Onu elde edersiniz, başka bir şey istersiniz. Ve bu istencin temelde bir amacı yoktur. Doyurulabilir bir şey değil bu. O yüzden aslında doyurulamayacak, kör bir istencin... ...bizi o arzudan, bu arzuya sürüklemesiyle karşı karşıyayız. Ve bu yüzden ızdırabımız sonsuzdur. Çünkü kurtulmamıza imkan yok. Var olmak, ızdırabın kendisiyle özdeştir şu Apunahar felsefesinde.

Budizm buradan bir çıkış sağlıyor bize. Nasıl oluyor? Benliğin bir yanılsama olduğunu fark ediyoruz. Ve diyoruz ki bu meditasyon pratikleriyle birlikte özellikle benim bu yapmaya yeltendiğim, yapamadığım Vipassana meditasyonunda kendi içime döndüğümde orada bulduğum şeyin artık Dilaralık değil, annem babam değil, hangi kültürde şehirde doğduğum değil, hangi zevklere sahip olduğum

ne gibi bir partiye oy verdiğim, hangi dondurmayı sevdiğim, hiçbiri değil. Bunlar sadece empirik deneyimlerin bir araya geldiğinde oluşturduğu yanılsamalar. Ama daha derine gidip varlığın kendisi olduğumu fark ettiğimde bu ilizyon ya da Hinduizm'deki maya kavramı diyelim, maya ortadan kalkıyor. Budizm'de de buna dukka deniyor.

Ve bu aslında bizim aptallığımızdan kaynaklanan bir şey değil. Yani ben kimim diye arıyorum, kimliğimi bulmaya çalışıyorum. Sonrasında da diyorum ki mesela postmodern bir bakış açısından. Öznellik, öznenin dışarısında yaratılır. Benlik değişir, evet kültür var, ideoloji var. Bunlar bizim kimliklerimizi yaratıyorlar ama bir hakikati yok diyoruz. Doğru, postmodernizmde bir hakikati yok diyor. Budizmde bir hakikati yok. Hakikaten bir hakikati yok. Ama postmodernizm peki bunun bir hakikati yoksa buradan ızdıraptan nasıl kaçınacağım konusunda bir şey söylemiyor.

Budizm de diyor ki, bu sadece politik ideolojik bir mesele değil, bu insan doğasının kendisinden geliyor. Hakikaten baktığınızda bu baya böyle evrimsel psikolojiye kadar götürebileceğiniz bir şey. Zaten Budizm referanslarıyla dolu pek çok bilimsel makale bulabilirsiniz. Zihin felsefesinde de, Batı akademisinde de Budizm giderek popülerleşmeye başladı.

Burada Buddha'nın söylediği şey şu, insan doğası gereği zevk arzusuna düşkün ve acıdan nefret eder. Çünkü beynimizde ödül ceza mekanizması var. Bizi mutlu eden, bizi ödüllendiren şeylere doğru yönelme eğilimi içerisindeyken... ...bende hassızlık, hoşnutsuzluk yaratan şeylerden kaçınma eğilimi içerisindeyim.

Bu benim biyolojik olarak, dünyada var olma tarzım, bu maddesel, bu dünyevi var olma tarzıma içkin bir durum. Tamam ama bu hakikatin kendisi değil. Çünkü ben zevklerimi tatmin etmeye gittiğimde, ondan hoşnut olduğumda durmuyorum. Bu defa tatmin tekrar tatminsizliğe dönüyor. Tatmin, tatminsizlik. Tatmin, tatminsizlik. Hoşnutluk, ızdırap. Hoşnutluk, ızdırap. Her defasında bir döngünün içerisinde sıkışmış oluyorum.

Peki, arzularımdan vazgeçersem ne olur? Bu defa otomatik olarak acı çektiğim, ızdıraba neden olan şeyler de ortadan kalkar. Peki bu ne derecede mümkün? Yani eğer bu benim doğama itkin bir şeyse, ben bütün arzularımdan arınabilir miyim?

Benim kavrayışım şu yönde hem Budizm'de hem Zen Budizm'de arzulardan kurtulmak, arzuları yok etmek denilen ve bir defasında hop aydınlanmaya ulaştınız orada kaldınız denilen bir şey yok. Bence bu Hinduizm ve Budizm arasındaki farklardan da biri. Birinde Moksha aydınlanma bir tanesinde Nirvana aydınlanma. Zen Budizm'inde de Satori aydınlanma. Bir defa aydınlanan kişi sonsuza dek aydınlanmış bir şekilde kalıyor mu?

Yoksa aydınlanmak, bunun farkına varmak ve bu süreç bir doğal itki halinde sürekli kendini gösterdiği için sürekli olarak onun üzerine çalışıp onu törpülemeyi mi gerektiriyor? Yani bunun farkındasın ama bunun sonrasında ne yapacaksın? Arzularının peşinden gidip yine de zevk veren şeylerle eğlenecek misin? Yoksa bu bireysellik yanılsaması içerisinde gelişen varolma deneyimin boyunca bunu törpülemeye, eğitmeye, kendini değiştirmeye mi gideceksin?

Şimdi bu kadar soyut konuştuktan sonra çok arkadaşça bir yerden bir şey söyleyeceğim ve oradan bitireceğim. Sri Lanka'da bir tane manastır ziyaret etmiştim budist bir manastır ve orada bir yürüme meditasyonu yolu vardı. Bu yolda ince uzun bir şelale üzerinde kurulmuş bir yol bir beton düşünün sadece yürüyorsunuz ve bana çok uygun bir meditasyon yapma tarzım. Çünkü ben hareketsizlik değil de hareketle enerjiyle beslenen kendisinden geçen ve medite olabilen bir insanım.

Onu gördükten sonra bazen böyle kendimi acı içerisinde, hoşnutsuzluk ve mutsuzluk içerisinde kıvranırken bulduğumda şöyle bir şey yapıyorum. Kalkıyorum masadan, hızlı hızlı yürümeye başlıyorum. Amaçsızca bir yere yürüyorum. Ve sadece yere bakarak yürüyorum, yürüyorum, yürüyorum, yürüyorum, yürüyorum. Bazen pijamalarımla yürüyorum, bazen terliksiz yürüyorum, yürüyorum, yürüyorum, yürüyorum. Bunlardan bir tanesini bu sabah yaptım. Çünkü içimde yükselen bir kıskançlık vardı.

Kıskançlık, daha fazlasını elde etme arzusu, geri kaldığımı düşünme, daha iyisini yapabilecekken yapamama arzusu. Ve bu böyle içimde yükseldi, yükseldi ve ben de bir tatminsizlik, mutsuzluk yarattım. Sonrasında düşündüm, bu kıskançlık duygusuna yol açan şey ne? Ben ne hissediyorum? Beni saran bu tatminsizlik, hoşnutsuzluk, kıskançlık duygusunun sebebi ne? Arzu değil mi? Oysa normal şartlarda Budist bir bakış açısından bakmazsak, Dilara kimdir desem, ne dersiniz? İşte İstanbul'da doğup büyümüş, aslında Güneydoğu'dan göçmen bir ailenin kızı olan, işte felsefe okumuş, çok hırslı, çok azimli, çok çalışkan, genelde böyle şeyler söyleniyor, ben kendime söylemiyorum. Girişken, YouTube'da içerikler üreten biri dersiniz. Şimdi bunların her biri sabun köpüğü gibi şeyler. Çok hırslı, çok çalışkan, çok girişken.

Ailesinin göçmen olması, felsefe bölümünde okumuş olması. Bunların hangi biri gerçekte böyle sabit kalıcı bir şeye işaret ediyor ki her biri çok geçişken, kaybolan, yok olan, zaten hırslılık, çalışkanlık, girişkenlik gibi şeyler tam da acıya kaynaklık eden şeyler.

Kıskançlığıma yol açan şey de daha fazlasını talep etme. Aslına bakarsanız 5 sene önceki Dilara'nın hayal ettiği, istediği, talep ettiği her şeye sahibim hatta fazlasına bile sahibim. Ama olduğum noktada doymuyorum. Çünkü o Schopenhauer'un dediği gibi o kör arzunun peşinde o kadar savruluyorum ki. Bu defa beni daha fazlasını elde etmek konusunda motive ediyor ve ben elimdekilerin neye sahip olduğumun içerisinde bulunduğum şimdi ve buradaki anın deneyimi elimin altından kayıp gidiyor. Ben sahip olduğum anı yaşama ve ondan hoşnut olmaktan yoksun bırakılmış oluyorum. Kendi arzularım yüzünden. İşte benim Budizm'den öğrendiğim şey bu. Bu aralar insanlara nasılsın demiyorum, nasıl hissediyorsun diyorum.

Nasıl hissediyorum dediğimde, ne yapıyorum, hangi etiketler altındayım, ben kimim kategorilerine gitmiyorsunuz. Şöyle diyorsunuz, şu an içimde yükselen his şu, kıskançlık, öfke. Stres, yetiştirememe korkusu. Peki bu duyguların kaynağı ne? Bu tarz bir Budist pratikte duygularınızdan arınmaya başladığınızda... ...ana dair hoşnutluk geliştirmeniz çok daha mümkün oluyor. Yani bu çok basit ama içselleştirdiğimizde hayat dönüştüren bir pratik diye düşünüyorum.

Şimdi Nepal'de bir tane manastır var, Kopan Manastırı, çok ünlü bir Budist merkezi. Ve orada Temmuz ayında bir eğitim var. Budizm ve zihindiye, Budizm ve neuroscience aslında. Sinir bilimle Budizm arasında ilişkiler kuran, bu alandaki araştırmacılar, akademisyenlerin düzenleyeceği bir eğitim programı.

Ve ona gitmek istiyorum. Nepal'e sanırım işte Temmuz'a kadar burada kalamayacağım için, seçim için Türkiye'ye döneceğim. Tekrar oraya gideceğim, bu eğitimi alacağım ve Vipassana yapacağım diye düşündüm. O yüzden bu bölümün devamı gelecek. Beklemede kalın. Ama bölümü bitirenler, lütfen gözlerini kapatsın, hadi bir pratik yapalım. Birdenbire mindfulness teacher oldum. Gözlerinizi kapatın. Ve sadece kendinize şunu sorun.

Nasıl hissediyorum? İçimde yükselen duygular neler? Ve bu duyguların kaynakları neler? Eğer ki bu duygular sizde bir hoşnutsuzluk yaratıyorsa, ana karşı bir yabancılaşma yaratıyorsa. Sonrasında da fikirlerinizi belki benimle paylaşmak istersiniz. Dinlediğiniz için çok teşekkür ederim. Gelecek bölümde görüşmek üzere. Meraklı kalın.

Bu bölümde, 19 Mart 2025 sonrası Türkiye'deki siyasi atmosferi Michel Foucault'nun teorileri ışığında inceliyorum. Foucault'nun iktidar yapılarına ve söyleme dair analizlerinden yararlanarak iktidarın görünmez sınırlarını görünür kılmayı amaçlıyorum.









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast, Garanti BBVA reklamı içermektedir. Bonus Platinum'un avantajlarını ⁠⁠keşfet⁠⁠!

Bu bölümde, 19 Mart 2025 sonrası Türkiye'deki siyasi atmosferi Michel Foucault'nun teorileri ışığında inceliyorum. Foucault'nun iktidar yapılarına ve söyleme dair analizlerinden yararlanarak iktidarın görünmez sınırlarını görünür kılmayı amaçlıyorum.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Foucault Felsefesi: Söylemin Düzeni

Bu bölümde, ifade özgürlüğü ile halkı kin ve düşmanlığa teşvik etme arasındaki muğlak sınırları inceliyorum. Öncelikle ifade özgürlüğüne tarihsel felsefe perspektifinden yaklaşıyorum. Ardından, günümüzden örnekler ve farklı ülkeler üzerinden çifte standartları ve bu alandaki temel sorunları ortaya koyuyorum. Son olarak, ifade özgürlüğünün sınırlarının belirlenmesinin iktidar ilişkileriyle nasıl bağlantılı olduğunu ve hangi söylemin meşru kabul edileceğine kimin karar verdiğini tartışıyorum.



Unutmayın, bu sınırları belirlemek aynı zamanda nasıl bir toplumda yaşamak istediğimize karar vermektir.









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast, Garanti BBVA reklamı içermektedir. Bonus Platinum'un avantajlarını ⁠⁠keşfet⁠⁠!

Bu bölümde, ifade özgürlüğü ile halkı kin ve düşmanlığa teşvik etme arasındaki muğlak sınırları inceliyorum. Öncelikle ifade özgürlüğüne tarihsel felsefe perspektifinden yaklaşıyorum. Ardından, günümüzden örnekler ve farklı ülkeler üzerinden çifte standartları ve bu alandaki temel sorunları ortaya koyuyorum. Son olarak, ifade özgürlüğünün sınırlarının belirlenmesinin iktidar ilişkileriyle nasıl bağlantılı olduğunu ve hangi söylemin meşru kabul edileceğine kimin karar verdiğini tartışıyorum.

Unutmayın, bu sınırları belirlemek aynı zamanda nasıl bir toplumda yaşamak istediğimize karar vermektir.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Felsefede İfade Özgürlüğü ve Sınırları

Bu bölümde seküler kesimde spiritüel pratiklerin neden popülerlik kazandığını sosyolojik ve psikolojik açıdan inceliyorum ve bu akıma katkı sağlayan faktörleri tespit ediyorum. Ayrıca bu yönelimi nasıl bir vizyonla değerlendirmemiz gerektiğine dair bir çerçeve çizmeye çalışıyorum.









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast, Garanti BBVA reklamı içermektedir. Bonus Platinum'un avantajlarını ⁠⁠keşfet⁠⁠!

Bu bölümde seküler kesimde spiritüel pratiklerin neden popülerlik kazandığını sosyolojik ve psikolojik açıdan inceliyorum ve bu akıma katkı sağlayan faktörleri tespit ediyorum. Ayrıca bu yönelimi nasıl bir vizyonla değerlendirmemiz gerektiğine dair bir çerçeve çizmeye çalışıyorum.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Spiritüalizm Neden Seküler Kesimde Popülerleşti?

Bu bölümde, Londra'daki ilk ecstatic dance deneyimimden yola çıkarak bedenli varoluşumuz üzerine düşünmeye başlıyorum. Batı felsefesi geleneğinin göz ardı ettiği bedene Nietzsche eşliğinde meydan okumanın yollarını araştırırken dansı salt fiziksel bir aktivite olarak değil, yaşamı kutlayan varoluşsal bir duruş olarak ele alıyorum.









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast, Garanti BBVA reklamı içermektedir. Bonus Platinum'un avantajlarını ⁠⁠keşfet⁠⁠!

Bu bölümde, Londra'daki ilk ecstatic dance deneyimimden yola çıkarak bedenli varoluşumuz üzerine düşünmeye başlıyorum. Batı felsefesi geleneğinin göz ardı ettiği bedene Nietzsche eşliğinde meydan okumanın yollarını araştırırken dansı salt fiziksel bir aktivite olarak değil, yaşamı kutlayan varoluşsal bir duruş olarak ele alıyorum.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Dans Etmesini Bilmeyen Bir Tanrıya İnanamam

Bu bölümde, Dünya Kadınlar Günü vesilesiyle feminizm ve kadın hakları konusunda sıkça karşılaştığımız klişe ve yanlış söylemleri ele alıyorum. "Kadınlar günü kutlamak ayrımcılık" ve "kadın ve erkek biyolojik olarak eşit değil" gibi önermelerin neden geçersiz olduğunu felsefi, tarihsel ve toplumsal bağlamlarla açıklıyorum.









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast, Garanti BBVA reklamı içermektedir. Bonus Platinum'un avantajlarını ⁠⁠keşfet⁠⁠!

Bu bölümde, Dünya Kadınlar Günü vesilesiyle feminizm ve kadın hakları konusunda sıkça karşılaştığımız klişe ve yanlış söylemleri ele alıyorum. "Kadınlar günü kutlamak ayrımcılık" ve "kadın ve erkek biyolojik olarak eşit değil" gibi önermelerin neden geçersiz olduğunu felsefi, tarihsel ve toplumsal bağlamlarla açıklıyorum.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Neden Erkekler Günü Yok?: Feminizme Dair 4 Yanlış

Bu bölümde Pascal’ın ünlü bahis argümanı üzerinden ilerliyoruz: “Tanrı'nın var olduğuna bahse girerek kazancı ve kaybı tartalım. Bu iki ihtimali değerlendirelim. Eğer kazanırsan, her şeyi kazanırsın; eğer kaybedersen, hiçbir şey kaybetmezsin". Öyle mi? Yoksa bu argüman hatalı mı? Felsefi düşünme pratiğine hoşgeldiniz!

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Tanrı Kumarı: Varsa Hapı Yuttuk mu?

Dijital platformlar sayesinde felsefe akademinin dışına taşarak ilgi gören bir etkinlik haline gelince sürekli birbirine taş atan ve birbirlerinin felsefe yapma biçimlerini eleştiren kişilere rastlamaya başladık. Kimi tarihçi, kimi mantıkçı, kimi epey spekülatif. Bu bölümde akıllardaki bazı soru işaretlerini gidermek adına bazı kategoriler koyarak felsefe ile ilgilenmenin üç haliden söz ediyorum. Hangisi daha münasiptir siz karar verin.



See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Benim Felsefem Senin Felsefeni Döver

Nietzsche, Böyle Buyurdu Zerdüşt adlı eserinde en aşağılanası insanın, artık kendini aşağılamayan olduğunu söyler. Yükselmek için, önce batmak gerektiğini bilmez.

Bu bölümde Nietzsche’nin deve-aslan-çocuk metaforlarını inceleyerek tininin evriminden söz edeceğim, kendimizi aşmak için.



See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Kendi Batışını İstemek

Bu bölümde doğum günümdeki bazı kararlarımdan çıktığım yolda Alan Watts'ın eşliğinde Doğu ve Batı düşüncesindeki aydınlanma ve kurtuluş anlayışları arasındaki çarpıcı farkı inceliyorum. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Kahkahada Aydınlanmak

Bu bölümde, küçük bir zeytinden Uzak Doğu'ya uzanan bir zihinsel yolculuğa çıkıyorum ve bu yolda farkındalık ve şimdiki ana odaklanmanın önemi ele alıyorum.


See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Zeytinin İçindeki Evren

Hindistan’da Hinduizm macerasından sonra önce Sri Lanka, sonra Tayland’da Budizm üzerine çalışmalara başladım. 3 aylık maceram sonrası şunu söylemeliyim ki, giderek daha az biliyorum! :) Hinduizm, Budizm, Zen herbiri sonsuz bir külliyat gibi. Fakat yine de bu bölümde dilozofvari bir çıkış ile Budizm denildiğinde anlaşılması gereken temel öğretiyi kendi kavradığım şekilde anlatıyorum.

Instagram
Twitter
Website

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Nedir Bu Budizm Dedikleri Yahu?

Onlarca içerik içerisinden bu seriyi dinlemeye karar verdiğine göre muhtemelen senin de fark edip anlamlandıramadığın bir gerçek var, kendimizi bu dünyaya fırlatılmış halde bulduk. Bu yüzden bu podcastte bildiğimizi sandığımız ama muhtemelen yanıldığımız ya da belki de üzerine hiç düşünmediğimiz ama düşünmemiz gereken konuları ele alacağız.

Podcast'e Soru Sor

Kaydet - Dinle - Gönder

Bildirimler

Felsefenin İzinde

Her hafta eklenen yeni bölümleri kaçırma!