Bu bölümde, ifade özgürlüğü ile halkı kin ve düşmanlığa teşvik etme arasındaki muğlak sınırları inceliyorum. Öncelikle ifade özgürlüğüne tarihsel felsefe perspektifinden yaklaşıyorum. Ardından, günümüzden örnekler ve farklı ülkeler üzerinden çifte standartları ve bu alandaki temel sorunları ortaya koyuyorum. Son olarak, ifade özgürlüğünün sınırlarının belirlenmesinin iktidar ilişkileriyle nasıl bağlantılı olduğunu ve hangi söylemin meşru kabul edileceğine kimin karar verdiğini tartışıyorum.



Unutmayın, bu sınırları belirlemek aynı zamanda nasıl bir toplumda yaşamak istediğimize karar vermektir.









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast, Garanti BBVA reklamı içermektedir. Bonus Platinum'un avantajlarını ⁠⁠keşfet⁠⁠!

Bu bölümde, ifade özgürlüğü ile halkı kin ve düşmanlığa teşvik etme arasındaki muğlak sınırları inceliyorum. Öncelikle ifade özgürlüğüne tarihsel felsefe perspektifinden yaklaşıyorum. Ardından, günümüzden örnekler ve farklı ülkeler üzerinden çifte standartları ve bu alandaki temel sorunları ortaya koyuyorum. Son olarak, ifade özgürlüğünün sınırlarının belirlenmesinin iktidar ilişkileriyle nasıl bağlantılı olduğunu ve hangi söylemin meşru kabul edileceğine kimin karar verdiğini tartışıyorum.

Unutmayın, bu sınırları belirlemek aynı zamanda nasıl bir toplumda yaşamak istediğimize karar vermektir.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Felsefede İfade Özgürlüğü ve Sınırları

Bu bölümde ifade özgürlüğünden bahsedeceğim ama tahmin edebileceğiniz gibi bunu bir hukukçu hassasiyetiyle değil, bir felsefeci olarak yorumlamaya çalışacağım. Ve neyin ifade özgürlüğünün kapsama altına girdiğini, neyin halkı kin ve düşmanlığa teşviğin kapsama altına girdiğini konuşmaya çalışacağız. Çünkü konuşmaya başladıktan sonra siz de göreceksiniz ki Her ne kadar yasalarca tanımlanmış ve belirlenmeye çalışılmış olsa da aslında biraz iktidar ve söylemin düzeniyle ilişkili olduğu için halkı kin ve düşmanlığa teşvik etmekle ifade özgürlüğü arasındaki sınırlar kimi zaman muğlaklaşabiliyorlar. Benim de bu bölümü kaydetmeden önce aklımda birkaç tane örnek vardı. Bunlardan bir tanesi İlker Canıkligil'in halkı kin ve düşmanlığa tarih suçlamasıyla tutuklanması. Bir ikinci örnek yakın dönemde Amerika'daki Tuts Üniversitesi'nde doktora yapan Rümeysa Öztürk'ün Filistin yanlısı yazıları nedeniyle Amerikan ajanlarınca alıkonulması. Bir üçüncü örnek de katıldığı bir televizyon programında Sevda Noyan adlı bir kadının bizim aile tek başına 50 kişiyi götürür valla demesi. Şimdi bu üç söylem birbiriyle çok ilişkili gözükmeyebilir ama hangi bağlamlarda aklıma geldiğini biraz daha açmaya çalışacağım. Neyin ifade özgürlüğü sınırları içerisinde kaldığını birlikte düşünelim istiyorum. Neden buradayız? Her şey ne anlama geliyor? Ben kimim? Nasıl yaşamalı? Metafizikten gündelik yaşantımıza yanıtını aradığımız onlarca sorumuz var. Ben Dilara, bu gibi sorulara cevap aramak adına bu podcast de seninle birlikte felsefenin izinde yola koyuluyoruz. Pardon hanımefendi, işinizi biliyorum ama sizi sahneye alabilir miyiz? Dış ses açıklayacak. Girişiminle parlamak mı? Birlikte yaparız. Garanti BBVA, KAGİDER ve Ekonomist Dergisi İşbirliği ile düzenlenen Türkiye'nin Kadın Girişimcisi Yarışması'na başvurular başladı. Sesini Türkiye'ye duyurmak ve ödülleri kazanmak için son başvuru tarihi 15 Kasım. Ayrıntılı bilgi garantibbvakadingiricimci.com'da. İfade özgürlüğünün demokratik toplumların temel taşı olduğunu biliyoruz ama o sürekli yeniden sorgulanan ve sınanan bir değer. Bu özgürlüğün savunulması gerektiğini herkes söyler ama özgürlüğün sınırları ve içeriği konusunda derin anlaşmazlıklar var. Özellikle anayasanın 216. maddesindeki halkı kin ve düşmanlığa tahrik suçlaması, ifade özgürlüğünün sadece yasal bir mesele olmadığını, aynı zamanda ahlaki ve felsefi boyutlarını da içerdiğini gösteriyor. Bu gerilimli ilişkiyi anlamamız için tarihsel temellerinin yanı sıra biraz çağdaş siyaset felsefecilerinin de yaklaşımlarına bakmaya çalışabiliriz. Öncelikle şu tarihine dönelim. John Milton isimli bir yazar var. Hatta ben yıllar önce YouTube kanalımda onun Kayıp Cennet isimli muazzam eserini önermiştim. Onun 1644'te yazdığı başka bir kitap Areopagitica'da ifade özgürlüğü ilk kez tartışılmaya başlanmış diyebiliriz. Ve o eserden itibaren Batı düşüncesinde ifade özgürlüğünün bir hak olarak ortaya çıkması aslında hakikatin de ortaya çıkması için elzem görülmüş ve üzerine tartışılmaya başlanmış. Yine daha önce üzerine konuştuğumuz filozoflardan John Locke bu özgürlüğü bireysel haklarla ilişkilendirdi. John Stuart Mill ise epey ünlü Özgürlük Üzerine adlı eserinde ifade özgürlüğünü toplumun ilerlemesinin vazgeçilmez bir koşulu olarak tanımlamıştı. Tamam, güzel. İfade özgürlüğünün neden önemli olduğunu zaten tahmin edebiliyoruz ama burada Mill'in yapmış olduğu bir ayrım var. Yanlış, tatsız, kırıcı bile olsa bir fikri bastırmak doğruyu keşfetme imkanını ortadan kaldırır. Yani burada John Stuart Mill'in vurguladığı şey şu. İfade özgürlüğü yalnızca nazik, ölçülü ya da doğru cümlelere tanınmış bir imtiyaz değil. Öfkenin, abartının, rahatsız edici ithamların, hatta kimi zaman saçmalamanın da hakkı. Zaten tahmin edebileceğiniz gibi herkesin hoşuna giden fikirler korumaya ihtiyaç duymaz. Bu yüzden Mill diyor ki, bir kişinin bir grubu, sınıfı, inanç topluluğu ya da azınlığı aşağılaması bile aslında tek başına suç sayılmamalı. Bu gibi fikirler etik açıdan tartışmada olsa veya mantığın kurallarına uygun olmasa bile onların ifade ediliyor olması aslında kamuoyunda bir belirli bir tartışma açacak ve farklı fikirlerin çatışmasıyla birlikte biz daha doğru olan söylemi keşfetmeye başlayacağız. Bunu biraz dialektik bir süreç gibi de düşünebilirsiniz. Eğer neyin söylenebileceği, neyin söylenemeyeceği konusunda katı kurallarınız varsa, mevcut söylemin kendisini geliştirmesi, içindeki çelişkilerin ortaya çıkartılması veya daha kapsayıcı bir yere gitmesi mümkün olamaz, değil mi? Bu noktada çağdaş filozoflardan Theresa Begion, Mersivility eserinde ifade özgürlüğünü salt hoşgörü kavramıyla değil, toplumsal anlaşmazlığın kaçınılmazlığı üzerinden yorumlar. Yani hoşgörü içeren kavramlarımız ifade özgürlüğünün tanımı değil. Aslında biz ifade özgürlüğünden bahsettiğimizde toplumsal açıdan anlaşamadığımız konular üzerinden bu hakkı tanımlamamız gerekir. Bu yüzden Bijan'a göre gerçek ifade özgürlüğü, çatışmaların ve sert eleştirilerin özgürce dile getirilebildiği ortamlarda mümkün olur. Bu bağlamda ifade özgürlüğü rahatsız edici olabilir, profakatif olabilir, hatta çatışmacı bile olabilir. Önemli olan bu özgürlüğün sürekli yeniden müzakere edilmesi gereken bir kamusal alan yaratılmış olması. Modern anayasalarda ifade özgürlüğü de her ne kadar temel bir hak olarak tanımlanmış olsa da uygulamada bu hak sürekli olarak yeniden şekilleniyor. Neden yeniden şekillendiği konusunda bundan bir sonraki bölümde konuşacağız. Türkiye'de de mesela ifade özgürlüğü anayasanın 26. maddesiyle güvence altında fakat kamu düzeni, milli güvenlik gibi belirsiz kavramlarla sıkça sınırlandırılıyor. Türk Ceza Kanunu'nun 216. maddesindeki belirsizlik, uygulamada ifade özgürlüğünü korumaktan ziyade belirli söylemleri bastırmak için kullanılıyor gibi gözüküyor. Bu belirsizlik sadece Türkiye'ye özgü değil, uluslararası alanda da ironik olaylarla belirginleşti. Hatırlayın 2015'te Fransa'daki Charlie Hedbough dergisine bir saldırı olmuştu. Hatta o saldırıdan sonra ifade özgürlüğünün sınırları üzerine küresel bir tartışma açılmıştı. Hatırlamayanlar veya yaşı çok küçük olanlar için şimdi olayı biraz özetleyeyim. 7 Ocak 2015'te Fransa'nın Paris şehrinde mizah dergisi Charlie Hebdo'nun merkezine yönelik radikal İslamcı teröristler tarafından silahlı bir saldırı gerçekleşmişti. Peki neden gerçekleşmişti? Çünkü dergi Hz. Muhammed'i hicveden karikatürler yayınlamıştı ve bu karikatürleri yayınladıktan sonra da uzun bir süre tehdit altındaydı. Saldırı sonrasında 12 kişi hayatını kaybetti ve dünya çapında çok büyük bir yankı uyandırdı bu olay. Olayın hemen akabinde ifade özgürlüğünün sınırlarını yeniden tartışmaya başladık. O yüzden şunu düşünmenizi istiyorum. Charlie Hebdo'nun Muhammed'i hicveden karikatürler yayınlaması ifade özgürlüğünün sınırları altına girer mi? Çünkü o olay sonrası kimileri bu saldırının ifade özgürlüğüne doğrudan bir saldırı olduğunu söyledi. Kimileri ise bu tür karikatürleri ifade özgürlüğü kapsamında olmaktan ziyade belirli bir gruba yönelik yani Müslümanlara, İslam alemine yönelik bir nevi nefret söylemini körüklediğini düşündü. Sonrasında Fransa hükümeti Filistin yanlısı protestoları mesela kamu düzenini bozduğu gerekçesiyle yasakladı. Şimdi görüyor musunuz bir terör saldırısı yaşanıyor 12 kişi ölüyor ve aslında Charlie Hebdo'daki karikatüristlerin ifade özgürlüğünün baltalandığını iddia ediyorsunuz siz Fransız hükümeti olarak. Ama onun akabinde Filistin yanlısı protestoları kamu düzenini bozduğu gerekçesiyle yasaklıyorsunuz. Yani ifade özgürlüğünü batıda bile nasıl bir çifte standartlarla uygulandığını bu örnekte görebilirsiniz. Aynı şekilde bu girişte bahsettiğim Amerika'da doktora yapan Rümeysa Öztürk'ün de Filistin yanlısı yazıları nedeniyle günün ortasında sokakta Amerikan ajanlarınca alıkonulması ciddi manada problematik. Ben o videoyu izledim. Sizin karşınıza çıktı mı bilmiyorum ama Rümeysan'ın yerinde olsaydım çok ciddi bir korku yaşardım. Onun da korktuğuna, dehşete kapıldığına eminim. Zaten gözaltındayken defalarca Astım krizi yaşamış. Ve böylesi örneklerle baktığımızda Batılı demokrasilerin de söylemleriyle uygulamaları arasındaki çelişkiyi bir kez daha görünür kılıyoruz. Yani tırnak içerisinde özgürlüklerin ülkesi olarak kendini lance eden Amerika'da eğitim alan bir doktora öğrencisi ülke siyasetiyle aynı fikirde olmadığı için alıkonulabiliniyor, vizesi iptal edilebiliyor ve ülkesine geri yollanabiliyor. Tarihi sıkıcı buluyorsanız henüz gerçek tarihle tanışmamışsınız demektir. Acayip ve Garayip serisi sizi gerçek tarihle tanıştırmaya hazırlanıyor. Bu yolculukta muzaffer kumandanlar, ürkütücü sınırlar, muazzam ordular yok. Yalnız insanın tarihi, her türden tuhaflığın tarihi var. Pod B'yle birlikte hazırladığımız Tarihte Acayip ve Garayip bunları anlatmak için huzurlarınızda. Hazırsanız başlayalım efendim. Şimdi bu kadar farklı örnekten sonra şunu düşünmemiz lazım. Mesela Rümeysa'nın Filistin yanlısı yazılar yazmasındaki ifade özgürlüğüyle Charlie Hebdo'daki karikatüristlerin Hz. Muhammed'i hicveden karikatürler yayınlaması ya da İlker Canikligil'in bir yayınında iktidar partisini destekleyen alt sınıfın yok edilmesi gerektiğine dair böyle espirili bir söylemde bulunması elbette farklı bağlamlarda yeniden değerlendirilmesi gereken şeyler. Üçünü aynı kategoriye koymuyorum ama En azından her bir örnek üzerinden ifade özgürlüğünün kapsamını düşünebiliriz diye düşünüyorum. Şimdi burada bir sınır var farkındaysanız. İfade özgürlüğü ile nefret söylemi arasında bir fark var ve o fark bu noktada kritik önem kazanıyor. Hangi noktada biz artık ifade özgürlüğünden değil bir suçtan bahsetmeye başlıyoruz? Halkı kin ve düşmanlığa tahrik suçu yalnızca farklı görüşleri değil, bir grubun varoluşunu tehdit eden söylemleri hedef alır aslında. Bu tür ifadeler bir görüşten çok doğrudan şiddeti ve ayrımcılığı teşvik eden bir eyleme dönüşür. Yani halkı kin ve düşmanlığa tahrik suçu denildiğinde aslında o söylemin gerçekten şiddeti ve ayrımcılığı teşvik eden bir eyleme dönüşüp dönüşmediğini düşünmeniz gerekir. Özetle şöyle de diyebiliriz. Eğer bir söz açıkça ve derhal bir kişiye ya da topluluğa zarar verme potansiyeli taşıyorsa, o artık bir fikir değil, bir zarar aracına dönüşür. Dolayısıyla suçtur. Buna da şöyle bir örnek verebilirim. Girişte de biraz bahsetmiştim. Sevda Noyan isimli bir kadın bir televizyon programında bizim aile tek başına 50 kişi öldürür demişti. O programı ben de izledim. Yani programın tamamını değil ama o kesiti izledim. Aslında orada apaçık bir tehdit var. Yani sokağa çıkan insanları eğer biz de sokağa çıkarsak biz 50 kişiyi öldürürüz dediği açık bir şekilde bir tehditle karşı karşıya kalıyoruz. Bu noktada şunu sormak istiyorum. O kadına ne oldu? Kimse kapısını çaldı mı mesela? Muhtemelen hayır. Dolayısıyla tam da böyle örneklerde ifade özgürlüğüyle kin ve düşmanlığa teşvik arasındaki çizgiyi yeniden düşünmemiz gerekiyor. Ama yeniden düşünmekle de kalmamalıyız. Çünkü o arasındaki çizgi bugünlerde kimin elinde cetvel varsa onun keyfine göre yeniden belirleniyor. Dolayısıyla cetveli kim tutuyor diye düşünmek gerekiyor. Mesela Rümeysa'nın metinlerinde açık bir şekilde antisemitist bir söylem olmadığı veya holokost güzellemesi yapılmadığı takdirde Filistin yanlısı bir söylemin İsrail karşılıklığı üzerinden kurulması Amerika'da ifade özgürlüğünün kapsamının dışına çıkarken Sevda Noyan'ın bizim aileyle kişi öldürür şeklindeki tehditkar söylemi Türkiye'de ifade özgürlüğünün sınırları içerisinde kalabiliyor. Fransa'da Hz. Muhammed'in hicveden karikatürlerinin yapılması ifade özgürlüğünün kapsamı altında görülebilirken, Filistin yalnız protestolara katılmak, kamu düzenini bozduğu gerekçesiyle tekrar iptal edilebiliyor. Görüyor musunuz? Bu sadece Türkiye'ye özgü bir durum değil. Bütün demokrasilerde iktidar ilişkisinin olduğu, bütün siyasi düzenlerde neyin özgürlük, neyin yasak, neyin söylenebilir, neyin söylenemez olduğu Sadece sansür meselesiyle ilgili değil, hangi söylemin meşru kabul edileceğine kimin karar verdiği meselesi. Çünkü kimi zaman muhalif gibi görünen bazı söylemler bile iktidarın tanımladığı sınırlar içerisinde kalıyorsa görünürlük kazanabiliyor. Ama iktidarlar kendi tanımladığı sınırların dışarısına çıkan muhalif söylemleri Sadece bastırmakla kalmıyor. Bu söylemleri kendi cetveline göre yasaklı ya da yasal, makbul ya da sakıncalı ilan edebiliyor. Haftaya bu konuya biraz daha derin bir şekilde gireceğiz ama Foucault'un çok can alıcı bir tespiti var bu konuda. İktidar konuşmayı engellemez, konuşulabilir olanı yeniden şekillendirir diye. İfade özgürlüğü meselesi de tam olarak böyle. Bu bölümü şöyle kapatmak istiyorum. Hatırlamak gerekiyor ki aynı fikirde olduğumuz insanları savunmak kolaydır. Aslı olan aynı şekilde düşünmediğimiz insanların dahi haklarını savunabilmek. Bunu yapabilmek herkes için çok zor çünkü insana özgü bir takım öfkelerimiz, nefretlerimiz, kinlerimiz, egolarımız var değil mi? Biz ve onlar şeklindeki ayrıma, kategorilere sığınıp daimi bir ötekileştirme politikası izliyoruz. Ve dijital çağda sosyal medya platformları da bu sınırları, bu hakkı, bu savunuları düşünme konusunda daha karmaşıklaştırıyor işi. Çünkü sosyal medyanın hız ve erişim gücü ifade özgürlüğünü demokratikleştirdiği kadar manipülasyona ve kışkırtmaya da açık hale getiriyor. Yani herhangi bir sözün ifade özgürlüğü kapsamında kalıp kalmadığına biraz da artık bu platformlardaki kitleler belirlemiş oluyor. Eğer herhangi birinin söylemi çok fazla tepkiye alırsa, günlerce linçlenirse, ertesi gün gözaltına alınıp tutuklanabiliyor mesela. Dolayısıyla bu durum da ifade özgürlüğünü tarihte belki de hiç olmadığı kadar karmaşık bir hale getiriyor. Ama akılda tutmak gereken bir şey var. İfade özgürlüğünün sınırlarını belirlemek aynı zamanda hangi toplumda, nasıl bir toplumda yaşamak istediğimizi belirlemek anlamına geliyor. Bu bölümde tekil vakalar üzerinden ilerleyerek bu özgürlüktür, bu suçtur demedim. Çünkü ben bir hukukçu değilim. Dolayısıyla bu kararları değerlendirmek veya bazı pratiklerin hukuksuz olduğunu söylemek bana düşmeyecek. Elbette her bir örnek için şahsi fikirlerim var ama söz konusu hukuk, tıp gibi uzmanlığı gerektiren alanlar olduğunda on binlerce kişiye yayın yaparken arkadaş ortamında fikirlerimi paylaşıyormuş gibi davranmamam gerekiyor. En azından benim bir içerik üreticisi olarak sorumluluğum bu. O yüzden bu size sunmuş olduğum vakaları tek tek analiz etmek yerine genel bir resim çizmeye çalıştım ya da masaya birkaç tane örnek atarak sizi kendi içinizde düşünmeye davet ettim. Umarım işe yaramıştır. Dinlediğiniz için teşekkür ederim. Hak, hukuk, adalet diyerek bölümü sonlandırıyorum.

Bu bölümde ifade özgürlüğünden bahsedeceğim ama tahmin edebileceğiniz gibi bunu bir hukukçu hassasiyetiyle değil, bir felsefeci olarak yorumlamaya çalışacağım. Ve neyin ifade özgürlüğünün kapsama altına girdiğini, neyin halkı kin ve düşmanlığa teşviğin kapsama altına girdiğini konuşmaya çalışacağız. Çünkü konuşmaya başladıktan sonra siz de göreceksiniz ki

Her ne kadar yasalarca tanımlanmış ve belirlenmeye çalışılmış olsa da aslında biraz iktidar ve söylemin düzeniyle ilişkili olduğu için halkı kin ve düşmanlığa teşvik etmekle ifade özgürlüğü arasındaki sınırlar kimi zaman muğlaklaşabiliyorlar. Benim de bu bölümü kaydetmeden önce aklımda birkaç tane örnek vardı. Bunlardan bir tanesi İlker Canıkligil'in halkı kin ve düşmanlığa tarih suçlamasıyla tutuklanması.

Bir ikinci örnek yakın dönemde Amerika'daki Tuts Üniversitesi'nde doktora yapan Rümeysa Öztürk'ün Filistin yanlısı yazıları nedeniyle Amerikan ajanlarınca alıkonulması. Bir üçüncü örnek de katıldığı bir televizyon programında Sevda Noyan adlı bir kadının bizim aile tek başına 50 kişiyi götürür valla demesi.

Şimdi bu üç söylem birbiriyle çok ilişkili gözükmeyebilir ama hangi bağlamlarda aklıma geldiğini biraz daha açmaya çalışacağım. Neyin ifade özgürlüğü sınırları içerisinde kaldığını birlikte düşünelim istiyorum. Neden buradayız? Her şey ne anlama geliyor? Ben kimim? Nasıl yaşamalı? Metafizikten gündelik yaşantımıza yanıtını aradığımız onlarca sorumuz var.

Ben Dilara, bu gibi sorulara cevap aramak adına bu podcast de seninle birlikte felsefenin izinde yola koyuluyoruz.

hanımefendi, işinizi biliyorum ama sizi sahneye alabilir miyiz? Dış ses açıklayacak.

Girişiminle parlamak mı? Birlikte yaparız. Garanti BBVA, KAGİDER ve Ekonomist Dergisi İşbirliği ile düzenlenen Türkiye'nin Kadın Girişimcisi Yarışması'na başvurular başladı. Sesini Türkiye'ye duyurmak ve ödülleri kazanmak için son başvuru tarihi 15 Kasım. Ayrıntılı bilgi garantibbvakadingiricimci.com'da.

İfade özgürlüğünün demokratik toplumların temel taşı olduğunu biliyoruz ama o sürekli yeniden sorgulanan ve sınanan bir değer. Bu özgürlüğün savunulması gerektiğini herkes söyler ama özgürlüğün sınırları ve içeriği konusunda derin anlaşmazlıklar var. Özellikle anayasanın 216. maddesindeki halkı kin ve düşmanlığa tahrik suçlaması, ifade özgürlüğünün sadece yasal bir mesele olmadığını, aynı zamanda ahlaki ve felsefi boyutlarını da içerdiğini gösteriyor.

Bu gerilimli ilişkiyi anlamamız için tarihsel temellerinin yanı sıra biraz çağdaş siyaset felsefecilerinin de yaklaşımlarına bakmaya çalışabiliriz. Öncelikle şu tarihine dönelim. John Milton isimli bir yazar var. Hatta ben yıllar önce YouTube kanalımda onun Kayıp Cennet isimli muazzam eserini önermiştim. Onun 1644'te yazdığı başka bir kitap Areopagitica'da ifade özgürlüğü ilk kez tartışılmaya başlanmış diyebiliriz. Ve o eserden itibaren Batı düşüncesinde ifade özgürlüğünün bir hak olarak ortaya çıkması aslında hakikatin de ortaya çıkması için elzem görülmüş ve üzerine tartışılmaya başlanmış.

Yine daha önce üzerine konuştuğumuz filozoflardan John Locke bu özgürlüğü bireysel haklarla ilişkilendirdi. John Stuart Mill ise epey ünlü Özgürlük Üzerine adlı eserinde ifade özgürlüğünü toplumun ilerlemesinin vazgeçilmez bir koşulu olarak tanımlamıştı.

Tamam, güzel. İfade özgürlüğünün neden önemli olduğunu zaten tahmin edebiliyoruz ama burada Mill'in yapmış olduğu bir ayrım var. Yanlış, tatsız, kırıcı bile olsa bir fikri bastırmak doğruyu keşfetme imkanını ortadan kaldırır. Yani burada John Stuart Mill'in vurguladığı şey şu. İfade özgürlüğü yalnızca nazik, ölçülü ya da doğru cümlelere tanınmış bir imtiyaz değil.

Öfkenin, abartının, rahatsız edici ithamların, hatta kimi zaman saçmalamanın da hakkı. Zaten tahmin edebileceğiniz gibi herkesin hoşuna giden fikirler korumaya ihtiyaç duymaz. Bu yüzden Mill diyor ki, bir kişinin bir grubu, sınıfı, inanç topluluğu ya da azınlığı aşağılaması bile aslında tek başına suç sayılmamalı.

Bu gibi fikirler etik açıdan tartışmada olsa veya mantığın kurallarına uygun olmasa bile onların ifade ediliyor olması aslında kamuoyunda bir belirli bir tartışma açacak ve farklı fikirlerin çatışmasıyla birlikte biz daha doğru olan söylemi keşfetmeye başlayacağız. Bunu biraz dialektik bir süreç gibi de düşünebilirsiniz.

Eğer neyin söylenebileceği, neyin söylenemeyeceği konusunda katı kurallarınız varsa, mevcut söylemin kendisini geliştirmesi, içindeki çelişkilerin ortaya çıkartılması veya daha kapsayıcı bir yere gitmesi mümkün olamaz, değil mi? Bu noktada çağdaş filozoflardan Theresa Begion, Mersivility eserinde ifade özgürlüğünü salt hoşgörü kavramıyla değil, toplumsal anlaşmazlığın kaçınılmazlığı üzerinden yorumlar.

Yani hoşgörü içeren kavramlarımız ifade özgürlüğünün tanımı değil. Aslında biz ifade özgürlüğünden bahsettiğimizde toplumsal açıdan anlaşamadığımız konular üzerinden bu hakkı tanımlamamız gerekir. Bu yüzden Bijan'a göre gerçek ifade özgürlüğü, çatışmaların ve sert eleştirilerin özgürce dile getirilebildiği ortamlarda mümkün olur.

Bu bağlamda ifade özgürlüğü rahatsız edici olabilir, profakatif olabilir, hatta çatışmacı bile olabilir. Önemli olan bu özgürlüğün sürekli yeniden müzakere edilmesi gereken bir kamusal alan yaratılmış olması.

Modern anayasalarda ifade özgürlüğü de her ne kadar temel bir hak olarak tanımlanmış olsa da uygulamada bu hak sürekli olarak yeniden şekilleniyor. Neden yeniden şekillendiği konusunda bundan bir sonraki bölümde konuşacağız. Türkiye'de de mesela ifade özgürlüğü anayasanın 26. maddesiyle güvence altında fakat kamu düzeni, milli güvenlik gibi belirsiz kavramlarla sıkça sınırlandırılıyor.

Türk Ceza Kanunu'nun 216. maddesindeki belirsizlik, uygulamada ifade özgürlüğünü korumaktan ziyade belirli söylemleri bastırmak için kullanılıyor gibi gözüküyor.

Bu belirsizlik sadece Türkiye'ye özgü değil, uluslararası alanda da ironik olaylarla belirginleşti. Hatırlayın 2015'te Fransa'daki Charlie Hedbough dergisine bir saldırı olmuştu. Hatta o saldırıdan sonra ifade özgürlüğünün sınırları üzerine küresel bir tartışma açılmıştı. Hatırlamayanlar veya yaşı çok küçük olanlar için şimdi olayı biraz özetleyeyim.

7 Ocak 2015'te Fransa'nın Paris şehrinde mizah dergisi Charlie Hebdo'nun merkezine yönelik radikal İslamcı teröristler tarafından silahlı bir saldırı gerçekleşmişti.

Peki neden gerçekleşmişti? Çünkü dergi Hz. Muhammed'i hicveden karikatürler yayınlamıştı ve bu karikatürleri yayınladıktan sonra da uzun bir süre tehdit altındaydı. Saldırı sonrasında 12 kişi hayatını kaybetti ve dünya çapında çok büyük bir yankı uyandırdı bu olay. Olayın hemen akabinde ifade özgürlüğünün sınırlarını yeniden tartışmaya başladık. O yüzden şunu düşünmenizi istiyorum. Charlie Hebdo'nun Muhammed'i hicveden karikatürler yayınlaması ifade özgürlüğünün sınırları altına girer mi? Çünkü o olay sonrası kimileri bu saldırının ifade özgürlüğüne doğrudan bir saldırı olduğunu söyledi. Kimileri ise bu tür karikatürleri ifade özgürlüğü kapsamında olmaktan ziyade belirli bir gruba yönelik yani Müslümanlara, İslam alemine yönelik bir nevi nefret söylemini körüklediğini düşündü.

Sonrasında Fransa hükümeti Filistin yanlısı protestoları mesela kamu düzenini bozduğu gerekçesiyle yasakladı. Şimdi görüyor musunuz bir terör saldırısı yaşanıyor 12 kişi ölüyor ve aslında Charlie Hebdo'daki karikatüristlerin ifade özgürlüğünün baltalandığını iddia ediyorsunuz siz Fransız hükümeti olarak. Ama onun akabinde Filistin yanlısı protestoları kamu düzenini bozduğu gerekçesiyle yasaklıyorsunuz.

Yani ifade özgürlüğünü batıda bile nasıl bir çifte standartlarla uygulandığını bu örnekte görebilirsiniz. Aynı şekilde bu girişte bahsettiğim Amerika'da doktora yapan Rümeysa Öztürk'ün de Filistin yanlısı yazıları nedeniyle günün ortasında sokakta Amerikan ajanlarınca alıkonulması ciddi manada problematik. Ben o videoyu izledim. Sizin karşınıza çıktı mı bilmiyorum ama

Rümeysan'ın yerinde olsaydım çok ciddi bir korku yaşardım. Onun da korktuğuna, dehşete kapıldığına eminim. Zaten gözaltındayken defalarca Astım krizi yaşamış. Ve böylesi örneklerle baktığımızda Batılı demokrasilerin de söylemleriyle uygulamaları arasındaki çelişkiyi bir kez daha görünür kılıyoruz. Yani tırnak içerisinde özgürlüklerin ülkesi olarak kendini lance eden Amerika'da eğitim alan bir doktora öğrencisi ülke siyasetiyle aynı fikirde olmadığı için

alıkonulabiliniyor, vizesi iptal edilebiliyor ve ülkesine geri yollanabiliyor.

Tarihi sıkıcı buluyorsanız henüz gerçek tarihle tanışmamışsınız demektir. Acayip ve Garayip serisi sizi gerçek tarihle tanıştırmaya hazırlanıyor. Bu yolculukta muzaffer kumandanlar, ürkütücü sınırlar, muazzam ordular yok. Yalnız insanın tarihi, her türden tuhaflığın tarihi var. Pod B'yle birlikte hazırladığımız Tarihte Acayip ve Garayip bunları anlatmak için huzurlarınızda. Hazırsanız başlayalım efendim.

Şimdi bu kadar farklı örnekten sonra şunu düşünmemiz lazım. Mesela Rümeysa'nın Filistin yanlısı yazılar yazmasındaki ifade özgürlüğüyle Charlie Hebdo'daki karikatüristlerin Hz. Muhammed'i hicveden karikatürler yayınlaması ya da İlker Canikligil'in bir yayınında iktidar partisini destekleyen alt sınıfın yok edilmesi gerektiğine dair böyle espirili bir söylemde bulunması elbette farklı bağlamlarda yeniden değerlendirilmesi gereken şeyler. Üçünü aynı kategoriye koymuyorum ama

En azından her bir örnek üzerinden ifade özgürlüğünün kapsamını düşünebiliriz diye düşünüyorum. Şimdi burada bir sınır var farkındaysanız. İfade özgürlüğü ile nefret söylemi arasında bir fark var ve o fark bu noktada kritik önem kazanıyor. Hangi noktada biz artık ifade özgürlüğünden değil bir suçtan bahsetmeye başlıyoruz?

Halkı kin ve düşmanlığa tahrik suçu yalnızca farklı görüşleri değil, bir grubun varoluşunu tehdit eden söylemleri hedef alır aslında. Bu tür ifadeler bir görüşten çok doğrudan şiddeti ve ayrımcılığı teşvik eden bir eyleme dönüşür. Yani halkı kin ve düşmanlığa tahrik suçu denildiğinde aslında o söylemin gerçekten şiddeti ve ayrımcılığı teşvik eden bir eyleme dönüşüp dönüşmediğini düşünmeniz gerekir.

Özetle şöyle de diyebiliriz. Eğer bir söz açıkça ve derhal bir kişiye ya da topluluğa zarar verme potansiyeli taşıyorsa, o artık bir fikir değil, bir zarar aracına dönüşür. Dolayısıyla suçtur. Buna da şöyle bir örnek verebilirim. Girişte de biraz bahsetmiştim. Sevda Noyan isimli bir kadın bir televizyon programında bizim aile tek başına 50 kişi öldürür demişti. O programı ben de izledim. Yani programın tamamını değil ama o kesiti izledim.

Aslında orada apaçık bir tehdit var. Yani sokağa çıkan insanları eğer biz de sokağa çıkarsak biz 50 kişiyi öldürürüz dediği açık bir şekilde bir tehditle karşı karşıya kalıyoruz. Bu noktada şunu sormak istiyorum. O kadına ne oldu? Kimse kapısını çaldı mı mesela? Muhtemelen hayır. Dolayısıyla tam da böyle örneklerde ifade özgürlüğüyle kin ve düşmanlığa teşvik arasındaki çizgiyi yeniden düşünmemiz gerekiyor. Ama yeniden düşünmekle de kalmamalıyız. Çünkü o arasındaki çizgi bugünlerde kimin elinde cetvel varsa onun keyfine göre yeniden belirleniyor. Dolayısıyla cetveli kim tutuyor diye düşünmek gerekiyor.

Mesela Rümeysa'nın metinlerinde açık bir şekilde antisemitist bir söylem olmadığı veya holokost güzellemesi yapılmadığı takdirde Filistin yanlısı bir söylemin İsrail karşılıklığı üzerinden kurulması Amerika'da ifade özgürlüğünün kapsamının dışına çıkarken Sevda Noyan'ın bizim aileyle kişi öldürür şeklindeki tehditkar söylemi Türkiye'de ifade özgürlüğünün sınırları içerisinde kalabiliyor.

Fransa'da Hz. Muhammed'in hicveden karikatürlerinin yapılması ifade özgürlüğünün kapsamı altında görülebilirken, Filistin yalnız protestolara katılmak, kamu düzenini bozduğu gerekçesiyle tekrar iptal edilebiliyor. Görüyor musunuz? Bu sadece Türkiye'ye özgü bir durum değil. Bütün demokrasilerde iktidar ilişkisinin olduğu, bütün siyasi düzenlerde neyin özgürlük, neyin yasak, neyin söylenebilir, neyin söylenemez olduğu

Sadece sansür meselesiyle ilgili değil, hangi söylemin meşru kabul edileceğine kimin karar verdiği meselesi. Çünkü kimi zaman muhalif gibi görünen bazı söylemler bile iktidarın tanımladığı sınırlar içerisinde kalıyorsa görünürlük kazanabiliyor. Ama iktidarlar kendi tanımladığı sınırların dışarısına çıkan muhalif söylemleri

Sadece bastırmakla kalmıyor. Bu söylemleri kendi cetveline göre yasaklı ya da yasal, makbul ya da sakıncalı ilan edebiliyor. Haftaya bu konuya biraz daha derin bir şekilde gireceğiz ama Foucault'un çok can alıcı bir tespiti var bu konuda. İktidar konuşmayı engellemez, konuşulabilir olanı yeniden şekillendirir diye. İfade özgürlüğü meselesi de tam olarak böyle.

Bu bölümü şöyle kapatmak istiyorum. Hatırlamak gerekiyor ki aynı fikirde olduğumuz insanları savunmak kolaydır. Aslı olan aynı şekilde düşünmediğimiz insanların dahi haklarını savunabilmek. Bunu yapabilmek herkes için çok zor çünkü insana özgü bir takım öfkelerimiz, nefretlerimiz, kinlerimiz, egolarımız var değil mi?

Biz ve onlar şeklindeki ayrıma, kategorilere sığınıp daimi bir ötekileştirme politikası izliyoruz. Ve dijital çağda sosyal medya platformları da bu sınırları, bu hakkı, bu savunuları düşünme konusunda daha karmaşıklaştırıyor işi. Çünkü sosyal medyanın hız ve erişim gücü ifade özgürlüğünü demokratikleştirdiği kadar manipülasyona ve kışkırtmaya da açık hale getiriyor.

Yani herhangi bir sözün ifade özgürlüğü kapsamında kalıp kalmadığına biraz da artık bu platformlardaki kitleler belirlemiş oluyor.

Eğer herhangi birinin söylemi çok fazla tepkiye alırsa, günlerce linçlenirse, ertesi gün gözaltına alınıp tutuklanabiliyor mesela. Dolayısıyla bu durum da ifade özgürlüğünü tarihte belki de hiç olmadığı kadar karmaşık bir hale getiriyor. Ama akılda tutmak gereken bir şey var. İfade özgürlüğünün sınırlarını belirlemek aynı zamanda hangi toplumda, nasıl bir toplumda yaşamak istediğimizi belirlemek anlamına geliyor.

Bu bölümde tekil vakalar üzerinden ilerleyerek bu özgürlüktür, bu suçtur demedim. Çünkü ben bir hukukçu değilim. Dolayısıyla bu kararları değerlendirmek veya bazı pratiklerin hukuksuz olduğunu söylemek bana düşmeyecek. Elbette her bir örnek için şahsi fikirlerim var ama

söz konusu hukuk, tıp gibi uzmanlığı gerektiren alanlar olduğunda on binlerce kişiye yayın yaparken arkadaş ortamında fikirlerimi paylaşıyormuş gibi davranmamam gerekiyor. En azından benim bir içerik üreticisi olarak sorumluluğum bu. O yüzden bu size sunmuş olduğum vakaları tek tek analiz etmek yerine genel bir resim çizmeye çalıştım ya da masaya birkaç tane örnek atarak sizi kendi içinizde düşünmeye davet ettim. Umarım işe yaramıştır. Dinlediğiniz için teşekkür ederim. Hak, hukuk, adalet diyerek bölümü sonlandırıyorum.

Bu bölümde, 19 Mart 2025 sonrası Türkiye'deki siyasi atmosferi Michel Foucault'nun teorileri ışığında inceliyorum. Foucault'nun iktidar yapılarına ve söyleme dair analizlerinden yararlanarak iktidarın görünmez sınırlarını görünür kılmayı amaçlıyorum.









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast, Garanti BBVA reklamı içermektedir. Bonus Platinum'un avantajlarını ⁠⁠keşfet⁠⁠!

Bu bölümde, 19 Mart 2025 sonrası Türkiye'deki siyasi atmosferi Michel Foucault'nun teorileri ışığında inceliyorum. Foucault'nun iktidar yapılarına ve söyleme dair analizlerinden yararlanarak iktidarın görünmez sınırlarını görünür kılmayı amaçlıyorum.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Foucault Felsefesi: Söylemin Düzeni

Bu bölümde seküler kesimde spiritüel pratiklerin neden popülerlik kazandığını sosyolojik ve psikolojik açıdan inceliyorum ve bu akıma katkı sağlayan faktörleri tespit ediyorum. Ayrıca bu yönelimi nasıl bir vizyonla değerlendirmemiz gerektiğine dair bir çerçeve çizmeye çalışıyorum.









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast, Garanti BBVA reklamı içermektedir. Bonus Platinum'un avantajlarını ⁠⁠keşfet⁠⁠!

Bu bölümde seküler kesimde spiritüel pratiklerin neden popülerlik kazandığını sosyolojik ve psikolojik açıdan inceliyorum ve bu akıma katkı sağlayan faktörleri tespit ediyorum. Ayrıca bu yönelimi nasıl bir vizyonla değerlendirmemiz gerektiğine dair bir çerçeve çizmeye çalışıyorum.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Spiritüalizm Neden Seküler Kesimde Popülerleşti?

Bu bölümde, Londra'daki ilk ecstatic dance deneyimimden yola çıkarak bedenli varoluşumuz üzerine düşünmeye başlıyorum. Batı felsefesi geleneğinin göz ardı ettiği bedene Nietzsche eşliğinde meydan okumanın yollarını araştırırken dansı salt fiziksel bir aktivite olarak değil, yaşamı kutlayan varoluşsal bir duruş olarak ele alıyorum.









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast, Garanti BBVA reklamı içermektedir. Bonus Platinum'un avantajlarını ⁠⁠keşfet⁠⁠!

Bu bölümde, Londra'daki ilk ecstatic dance deneyimimden yola çıkarak bedenli varoluşumuz üzerine düşünmeye başlıyorum. Batı felsefesi geleneğinin göz ardı ettiği bedene Nietzsche eşliğinde meydan okumanın yollarını araştırırken dansı salt fiziksel bir aktivite olarak değil, yaşamı kutlayan varoluşsal bir duruş olarak ele alıyorum.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Dans Etmesini Bilmeyen Bir Tanrıya İnanamam

Bu bölümde, Dünya Kadınlar Günü vesilesiyle feminizm ve kadın hakları konusunda sıkça karşılaştığımız klişe ve yanlış söylemleri ele alıyorum. "Kadınlar günü kutlamak ayrımcılık" ve "kadın ve erkek biyolojik olarak eşit değil" gibi önermelerin neden geçersiz olduğunu felsefi, tarihsel ve toplumsal bağlamlarla açıklıyorum.









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast, Garanti BBVA reklamı içermektedir. Bonus Platinum'un avantajlarını ⁠⁠keşfet⁠⁠!

Bu bölümde, Dünya Kadınlar Günü vesilesiyle feminizm ve kadın hakları konusunda sıkça karşılaştığımız klişe ve yanlış söylemleri ele alıyorum. "Kadınlar günü kutlamak ayrımcılık" ve "kadın ve erkek biyolojik olarak eşit değil" gibi önermelerin neden geçersiz olduğunu felsefi, tarihsel ve toplumsal bağlamlarla açıklıyorum.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Neden Erkekler Günü Yok?: Feminizme Dair 4 Yanlış

Bu bölümde Pascal’ın ünlü bahis argümanı üzerinden ilerliyoruz: “Tanrı'nın var olduğuna bahse girerek kazancı ve kaybı tartalım. Bu iki ihtimali değerlendirelim. Eğer kazanırsan, her şeyi kazanırsın; eğer kaybedersen, hiçbir şey kaybetmezsin". Öyle mi? Yoksa bu argüman hatalı mı? Felsefi düşünme pratiğine hoşgeldiniz!

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Tanrı Kumarı: Varsa Hapı Yuttuk mu?

Dijital platformlar sayesinde felsefe akademinin dışına taşarak ilgi gören bir etkinlik haline gelince sürekli birbirine taş atan ve birbirlerinin felsefe yapma biçimlerini eleştiren kişilere rastlamaya başladık. Kimi tarihçi, kimi mantıkçı, kimi epey spekülatif. Bu bölümde akıllardaki bazı soru işaretlerini gidermek adına bazı kategoriler koyarak felsefe ile ilgilenmenin üç haliden söz ediyorum. Hangisi daha münasiptir siz karar verin.



See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Benim Felsefem Senin Felsefeni Döver

Nietzsche, Böyle Buyurdu Zerdüşt adlı eserinde en aşağılanası insanın, artık kendini aşağılamayan olduğunu söyler. Yükselmek için, önce batmak gerektiğini bilmez.

Bu bölümde Nietzsche’nin deve-aslan-çocuk metaforlarını inceleyerek tininin evriminden söz edeceğim, kendimizi aşmak için.



See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Kendi Batışını İstemek

Bu bölümde doğum günümdeki bazı kararlarımdan çıktığım yolda Alan Watts'ın eşliğinde Doğu ve Batı düşüncesindeki aydınlanma ve kurtuluş anlayışları arasındaki çarpıcı farkı inceliyorum. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Kahkahada Aydınlanmak

Bu bölümde, küçük bir zeytinden Uzak Doğu'ya uzanan bir zihinsel yolculuğa çıkıyorum ve bu yolda farkındalık ve şimdiki ana odaklanmanın önemi ele alıyorum.


See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Zeytinin İçindeki Evren

Onlarca içerik içerisinden bu seriyi dinlemeye karar verdiğine göre muhtemelen senin de fark edip anlamlandıramadığın bir gerçek var, kendimizi bu dünyaya fırlatılmış halde bulduk. Bu yüzden bu podcastte bildiğimizi sandığımız ama muhtemelen yanıldığımız ya da belki de üzerine hiç düşünmediğimiz ama düşünmemiz gereken konuları ele alacağız.

Podcast'e Soru Sor

Kaydet - Dinle - Gönder

Bildirimler

Felsefenin İzinde

Her hafta eklenen yeni bölümleri kaçırma!