Geçtiğimiz bölümde Budizm’e giriş yapmış temel meselenin ne olduğundan söz etmiştik. Batı kültürü eğitilmiş bir zihne sahip olduğumdan me öğrenirsem öğreneyim her defasında istemeden Batı Felsefesi ile kıyaslamaya başlıyorum. Bu bölümde Doğu - Batı demeksizin hakikat arayışlarındaki ortak desenleri konuşuyoruz.

Instagram
Twitter
Website

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Budizm ve Batı Felsefesi: Karşılaştırmalı Hakikat Arayışları

Budizm bölüm 2 niteliğinde olan bu bölümde ise biraz batı felsefesiyle Budizm arasında ilişki kuracağımı ortak desenlerden bahsedeceğimden söz etmiştim. Henüz o bölümü dinlemediyseniz önce onu dinlemeniz önemli rica olunur. Hatta ondan önceki Sri Lanka sen kimsin bölümünü de dinlemeniz rica olunur. Çünkü orada da benim nasıl bir ilüzyon olduğundan söz etmiştim. Hatta geriye doğru gidip hepsini dinleyebilirsiniz. Şimdi burada biraz ortak desenlerden bahsedelim çünkü bana başlangıçta bu proje konusunda ilham veren şey, Doğu-Batı felsefesi demeksizin böyle sınırlarda dolanmak ve Doğu'dan, Batı'dan, Orta Amerika'dan aklınıza gelebilecek ortaya konulmuş bütün bilgilerden, öğretilerden parçalar toplamak suretiyle günün sonunda bir yaşam felsefesi oluşturmaktı. Amaç bir tarafın taraftarlığını yapmak veya Doğu felsefesi uzmanı olmak falan değil, böyle bir şeyle ilgilenmiyorum. Günün sonunda elimde bir yaşam var. Ben bu yaşamı nasıl yaşayacağım? Nasıl var olacağım? Nasıl sadece var olabilirim sorularına yanıt arıyorum değil mi? Ve bu anlam arayışımda, bu yaşam arayışımda benim için doğru olduğunu inandığım şeyleri parça parça topluyorum. Şimdi Budizm özelinde baktığımda birincisi zaten Antik Yunan'daki bu Eudaimonia mutluluk felsefesi denilen 2500 sene kadar önce ortaya çıkan bu Budist öğretinin aynı tarihlerde Antik Yunan felsefesinde de benzer arayışlara denk düşüyor olması benim açımdan ilginç bir anektodur. Çünkü biz de Antik Yunan'da Oeudaimonia mutluluk felsefesinden söz ederiz ve bu mutluluk felsefesi klasik anlamda bugün anladığımız haliyle hazların peşinden koşmak değil de erdemlere uygun bir yaşam ortaya koyma arayışı anlamına gelir. O tarafta böyle Sokrates, Aristoteles, Taocılar gibi insanlar bir şeyler söylüyor Batı'da. Doğu'ya gittiğinizde Taocılık'ta, Konfiçyus'ta, Buda'da benzer şeylerin söylendiğini görüyorsunuz. Benzer tarihlerde, farklı coğrafyalarda benzer arayışların olması hakikaten enteresan. Geçen bölümde de söylediğim gibi Budizm'de şeyler, özler, kavramlar, teoriler yok. Olaylar var. Dünya akış içerisinde. Şeyler değil, olayların kümelenişinden söz ediyoruz burada. Her şeyin bir eylem içerisinde olmasın. Bu kısım doğrudan Herakleitosçu geldi bana. Yani Herakleitos'la paralellik kurulabilecek bir yer. Henüz dinlemediyseniz o bölümü de dinleyebilirsiniz. Herakleitos bölümümüzde var. Herakleitos da bir arke-arayışından söz etmişti. Ve kendisinden önceki insanlar varlığın özünde yatan şey ateştir, sudur, sayılardır dediği yerde Herakleitos diyor ki eğer her şeyin temelinde olan bir ilke varsa bu ilke her şeyin değişmekte olduğudur. Değişmeyen tek şey hani değişimin kendisidir diyoruz ya çok klişe bir biçimde. Çünkü Herakleitos'a göre de her şey akış halinde. Sadece olaydan, oluştan söz edebiliyoruz. Bu farkındalığı ulaştıktan sonra Herakleitos logos dediği bir kavramdan söz ediyor. Yani her şeyin kendi içerisinde bir akla, bir düzene sahip olması meselesi. Ama tüm bu antik öğretilerin işte Herakleitos'tur, Aristoteles'tir, Sokrates'tir, Stoğacılar'dır her birinin başladığı yer önce kendimi aradım meselesi değil mi? Kendimi arıyorum, kendimi tanımaya çalışıyorum, kendi doğamı biliyorum ve bu kendime doğru yaptığım arayıştan sonra ortaya koyduğum şey önce bir süreklilik hali, bir olay, bir akışkanlığın içerisinde var olduğum meselesi ve oradan yola çıkarak yükselen erdemler kısmı. Bu doğrudan daha Mapadada da gördüğüm bir öğretiydi. Kendini bilmek meselesi. Ben herhangi bir şeyi sadece doğayı merak ettiğim, bilim yapmak istediğim için, oradan teknoloji üretmek istediğim için araştırmıyorum. Bilge kişi Budizm'de de dışarıya değil içeriye bakıyor. Ben kendimi tanımak üzere yola çıkıyorum. Kendi zihnimi eğitmek üzere, onu ehlileştirmek üzere yola çıkıyorum. Şöyle diyor daha mapada da, ne başkalarının yanılgıları, ne hataları, suçları, unutkanlıkları, bilgenin tek ilgisi kendi noksanlıkları olmalıdır. Özdenetim gerçeğini anımsamadan sırtına sarı gömlek giysen bile bu giysi sana değer kazandırmaz. Bu kendimi aradım, kendimi tanıdım, benden yola çıkarak bir felsefe, yaşam felsefesi kurduğum fikrinin sanki giderek gözden düşmesi, böyle modernite ile birlikte ortadan kalkması çok enteresan değil mi? Yani felsefeden beklediğimiz şey aslında neydi ve neye dönüştü? Şu an felsefe dediğimizde daha ziyade böyle John Locke'un da söylediği gibi bilgiye giden yoldaki çöpleri temizlemek, bilimi destekleyen bir araçmış gibi konumlandırıyoruz. Oysa benim kendime dair yapmış olduğum sorgulamanın zemini olmayacaksa, ben buradan kendime dair bir kavrayış geliştirerek kendi eylemlerimi sınamayacaksam ve bunu felsefeyle yapmayacaksam, felsefe hakikaten ne için? Buradan sonra gelen ikinci kısım, bu dizin bir felsefe değildir iddiasıyla birlikte şuraya geliyorum. Evet bir açıdan felsefe değildir ama bu felsefeyi nasıl tanımladığımıza da bağlıdır. Felsefe dediğinizde aklınıza sadece teoriler, açıklama modelleri geliyorsa evet budizm bir felsefe değil. Ama stoğcılık da bir felsefe ve stoğcılar şöyle der. Felsefe bize nasıl konuşacağımız değil, nasıl davranacağımızı öğretir. Ya da Aristoteles'in ne dediğini hatırlayın. Aristoteles'te farklı farklı bilgi kavramları vardı ve bunlardan en önemlisi fronezistim. Esas amaç Aristoteles'te teoriler, hikayeler, kurgular, kavramlar ortaya yaratıp bırakmak değildi. Pratikte bilgi olmak anlamına geliyordu Fronezes. Bu tam da Budizm'e uygun bir fikir. Ben daha iyi metinler okuyarak, felsefe veya dini öğretileri okuyarak bilgi olmuyorum. Bunu pratik ederek, bunu yaşayarak bilgelişiyorum. Her şeyin eyleme dayandığı bir yere varıyoruz. Ve bu antik çağda var olan sonrasında her nasıl oluyorsa kendini adım adım yok eden bir süreç, her nasıl oluyorsa sorusunun yanıtı açık sanırım. Bu doğamı anlamak ve ona uygun eylemler yapmak suretiyle bilgeleşme fikri bana antik Yunan felsefesini anımsattı. Bir ikincisi, yine Dan Mapa'da da şöyle bir bölüm var. Orta yolu uyum sağlama meselesinin bilgelik olduğundan söz ediyor. Mesela bu Aristoteles felsefesinde de var. Mesotest dediğimiz bir kavram vardı, Nikomakos'a etikti. Herhangi bir uca gitmemek, aykırı olmamak, ne inanılmaz derecede çileci olmak, ne zevki sefa içerisinde sürmek. Belirli bir farkındalığı, anlayışa, kavrayışa sahip olduktan sonra orta ölçüde, orta yola uyum sağlamanın aslında bilgece bir tavırı olduğundan söz ediyor. Bu da çok Aristotelesçi. Yani aynı fikirde olduklarını söyleyebileceğim yerlerden bir tanesi. Diğer yandan geçen bölümde bu karma ile birlikte söz etmeye başladığımız yerde yine Spinoza felsefesinin bel kemiğini oluşturan konulardan bir tanesi. Mesela Spinoza şey der, hani bedeniniz nedenselliğe tabi de zihniniz değil mi? Çünkü bu bakış açısı tamamen zihin dediğimiz, ruh dediğimiz bir öz olduğunu ve onun nedenlerden özgür olduğunu düşünme, özgür iradeye sahip olmayı meşru kılmak üzere hazırlanan bir kılıf. Spinoza ne demişti? Beden ve zihin birbirinden ayrı, tamamen iki farklı töz değiller. Aslında ortada tek bir varlık var. Kendi kendisinin nedeni olarak tek bir varlık var. Buna tanrı mı dersiniz, kaozosiyi mi dersiniz, töz mü dersiniz, önemli değil. Ve zihinsel olan, bedensel olan, maddesel olan veya gayrimaddi olan, onun sonsuz veçhesinden yalnızca iki tanesi. Bizler insan olarak sınırlı anlayışımızla sadece iki tanesinin farkına varabiliyoruz ama aslında onun sonsuz modusu var. Ve bedendeki her bir duruma zihinsel bir durumun karşılık geldiğini, zihindeki herhangi bir duruma da bedensel bir durumun karşılık geldiğinden bahsetmişti Spinoza. Bu da yine Budizm'e oldukça uygun bir anlatı. Çünkü Spinoza'nın söylediği şey de zihinsel olanın da düşüncelerin de belirli bir nedensellik silsilesi yarattığıydı. Tıpkı bedende olduğu gibi. Hazır Spinoza demişken yine çok ilişkili olduğunu düşündüğüm bir kısım ise önce Spinoza'da sonra Schopenhauer'da karşılaştığımız şu istenç kavramı. Varlığın var olmasının sebebinin onda var olma konusunda bir istenç olduğunu söylemişti Spinoza. Buna konatus der yani bir var olma çabası, bir var kalma arzusu. Sonrasında bu istenç kavramının hem böyle daha Spinozacı bir gelenekle hem de Budizm etkileriyle birlikte Schopenhauer'da biz enteresan bir şeye dönüştüğünü görüyoruz. Schopenhauer da her şeyin esasen bir arzuya, bir istemeye dayandığını ama bu istemenin esasen belirli bir amaca yönelik olmadığını, yani daha ulvi bir amaca doğru evrilmiyoruz da, kör olduğunu, hiçbir amaç olmaksızın sadece bir istencin sürdüğünden yakınmıştı. Fakat burası enteresan, Şopınar Budizm'den etkilendiği halde bu dört asil gerçekten birinciyi kabul ediyor, ızdırap vardır tamam, ızdırabın nedenleri de vardır, bunu da kabul ediyor. Ama sonrasında pesimist bir felsefeye devam ettiriyor. Oysa Buda'nın söylediği şey, bu bir son değildir ve bu nedenlerden kurtulabilirsiniz diyerek bir yol önermiş olması. Sanırım Schopenhauer bu sekiz aşamalı yoldan hoşlanmadı veya meditasyona imkan tanımadığı için ızdırap vardır ve bu ızdıraplar ortadan kalkmaz sonucuna vararak bütün sevincinden, yaşama hevesinden vazgeçiyor. Öyle bir şey söylüyor ki yani hiçbir nedeni olmaksızın bunca gürültü yaratan yaşam denilen şey hiç var olmamak elbette var olmaktan çok daha iyidir şeklinde karamsarlığıyla sizi ezip bitiriyor. Ama aynı hakikate bakan Spinoza, o da bir batılı, orada sevinç ve neşe buluyor. Bu noktada bölümü ufak bir ara verelim, sonrasında kaldığımız yerden devam edelim. Spinoza'ya göre var olmak neşeli bir şey mesela. Hani orada bir amaç olmayabilir, daha ulvi bir amaca doğru ilerleyen bir yaşamdan söz etmiyor olabiliriz ama bu var olmanın kendisinin sevinçle karşılandığını görürüz Spinoza'da. Çünkü var olmamayı var olmaya tercih ederdim gibi bir şey söz konusu dahi olamaz. Varlık özü gereği var olan şeydir zaten. Ve Spinoza, neşenin üst düzey bir bilinç seviyesi olduğunu söylüyor. Şimdi bu kısımdan baktığımda hem Hinduizm üzerine yaptığım çalışmalarda... ...hem de Budizm'de sonrasında karşılaştığım bir şeydi. Bu Hindu din adamıyla yaptığım röportajda da şeyi saymıştım. 17 kez joy demiş mesela, neşe bulmak. Yani varoluşun kendisini bu olanağı sevinçle karşılama fikri vardı. Bunu ayrıca sosyolojik bir araştırma olarak düşünmek istiyorum. Neden Batı felsefesinde böyle neşeyi, sevinci çok fazla filozofta görmüyoruz? Mesela Herakleitos çok benzer şeyler söylüyor. Budizm ve Herakleitos felsefesi arasında o kadar fazla ortak nokta bulabilirsiniz ki. Hayatın, varlığın ulvi bir amaca dayanmaması konusu mesela Herakleitos felsefesinde de var. O da şey der, zamanın hükümdarlığı bir çocuğun oyunudur, değil mi? Bir çocuğun gücüdür. Nasıl ki bir çocuk hiçbir amaca dayanmaksızın sadece oyun oynarsa aslında varlıkta böylesi bir amaçsızlık içerisindeki bir oyun halidir. Ama biz Herakleitos'a baktığımızda onun o yazma tarzı ve söylemleri sonrasında onu karanlık filozof olarak anarız. Düşünebiliyor musunuz? Herakleitos'un söylediği şeyler bizde yarattığı etki karanlık bir felsefeci oluşuyor. Sanki çok kaba bir şekilde söylüyorum. Bunu gerçekten üzerine düşünüp araştırmadım. Arkadaşlarımla muhabbet sofrasında konuşuyormuşum gibi anlatıyorum. Batıda bir pesimizm var. Yani olayları daha kötü yönden görme eğilimi içerisindeyiz. Hani bunun Hristiyanlık ve çilecilik kültürü ile birlikte geldiğini söylesem, Ellen Watts genelde böylesi konularda Hristiyanlığı suçlar. İyi de İsa'nın doğumundan önceki antik filozoflar için de çok neşeli olduklarını söyleyemeyiz Herakleitos örneğinde olduğu gibi. Bu kısmı biraz düşünmek ve araştırmak istiyorum. Bu tamamen sosyolojik ve psikolojik bir konu olsa gerek. Budizm üzerine çalışmaya başladığımda ve bu kutlu metinlere baktığımda arzuya sahip olmamız ızdırabın kaynağı ama bu ızdırap dindirilebilir bir şey olduğu için hayatı yine bir sevinçle karşılamaya dair bir olanak doğuyor. O yüzden de asıl mesele meditasyon denilen şeye gerçekten uygulayarak böylesi bir alan açıp açamayacağımız. Böylesi bir farkındalığa ulaştıktan sonra, sizin eylemlerinizin altında yatan nedenleri bulduktan sonra, evet şu an ızdırab içerisindeyim çünkü yeterince başarılı olmadığımı düşünüyorum. Çünkü kıskanıyorum. Bu ızdıraba kaynaklık eden nedenler ne? Başarılı olma arzum, görünür olma arzum, bunların sebebi şu, şu, şu deyip gölgemle barıştığımda ve onların farkına vardığımda aslında bu nedenlerden özgürleşebileceğim gibi bir yere varıyorum. Bu nedenlerden özgürleşebilirsem bu ızdırabı sürdürmek zorunda da değilim. O yüzden bu kısım Schopenhauer'dan ziyade ki genellikle Budizm denildiğinde batı felsefesi içerisinde aklımıza gelen ilk isim Schopenhauer'dür. Bana Spinoza yanım satıyor her defasında. Çünkü onun da çok zor yaşam şartları olduğu halde, büyük ızdıraplar yaşadığı halde... ...varlıkta bir neşe buluyor olması bana her defasında çok ilham verici geliyor. Yani benim bilge bir kişiden beklediğim şey muazzam teoriler ortaya koymuş olması değil. Bunu 3-5 sene yapay zeka da yapar. Eylemlerinde, davranışlarında bir farklılık görmek değil mi? Bilgece yaşayan bir insan, görme arzusu içerisindeyim. O yüzden aydınlanma konseptini de mesela Doğu Batı içerisine tekrar düşünebiliriz. Batı'da aydınlanma çağı dediğimiz bir çağ var ve biz aydınlanmayı aklın onun üzerindeki vesayetten kurtulması olarak ele alıyoruz değil mi? Kant'ın aydınlanma nedir makalesinde böyle içeriliyor. Deprem üzerine paylaştığım bölümde vardı. aklı baltalayan din gibi etmenlerden kurtulduğumuzda aydınlanmış oluyoruz. Oysa doğuya geldiğimizde aydınlanmak veya aydınlanmış kişi kavramı bambaşka bir şey işaret ediyor. Çünkü aklın üzerindeki vesayetin kalkması değil aslında. Aklın körleştirici etkisinin de ortadan kalkması. Artık mantıkla, akılla ilerlediğimiz bir yerde değiliz aydınlanmadan söz ettiğimizde doğuda. Ve bu da enteresan, doğuda aydınlanmış kişiler mertebesi dediğimiz bir şeyden söz ediyoruz. Batıda aydınlanmış filozof mu deriz mesela? Aydınlanmış kişi dediğimizde aklınıza kim geliyor? Schopenhauer yaşamın ızdırap verici olan yanını buldu ama onun bize anlattığı felsefeyi ne kadar yaşadığını düşünüyorsunuz? Çünkü hiç yaşamadı. O yüzden her defasında kavramlarımızın doğu batı denildiğinde böyle farklı farklı evrimler geçirdiğini görüyorum. Buna çok şaşırıyorum. Bazen de muazzam derecede ortak olduğunu görüyorum. İşte bu oluşu öncelemek gibi, ulvi bir amaca dayanmaması meselesi. Tanrı'nın yaratımı olmaksızın esasen bir çocuğun hükümdarlığında olduğu gibi bir oyun olma meselesi. Kendimi aramak suretiyle farkına varmam, doğamı anlamam ve böylelikle nedenlerin üzerimdeki tahakkümünden kurtulmam meselesi. Orta yolu bulmanın erdemli bir yaşam olması meselesi de ortak paternler. Çünkü bazen de şey diye simgeliyor, hakikat bir olduğu için yani aklın yolu bir. Biri A'dan B'ye gider gibi gitmiş, biri C'den gelmiş ama günün sonunda B'de buluşmuşlar diyorum. O yüzden asıl mesele doğu ne diyor, batı ne diyor demek değil. Yani takım tutar gibi batı felsefesi yapacak değiliz. Hangileri mantıklıysa, hangileri hayatımıza adapte edilebilir şeylerse onları almak ve bilginin küratörlüğünü pratik ederek sonrasında bunu içselleştirip kendi yaşam felsefemizi kurmak. Buddha'nın söylediğine bakın. Sevinçler, başka kimsenin göremediği sevinçler, arzulardan arınmış olanlar orada sevinçleri bulacaktır. Amaç o sevince erişmek, yani ızdırap seviyesinde kalmamak. Bu bağımlılıklardan kurtulmak, arzulardan kurtulmak meselesi yine daha önce üzerine bölüm çektiğim Diyojen'de de vardı. Bütün bu bağlılıklarımızın, bedensel hazlarımızın, materyal düşkünlüklerimizin bizi köleleştirdiğinden söz etmişti mesela değil mi? Fiziki olarak materyal dünyadaki bu kölelikten kurtulmanın bir yolunu ortaya koymuştu. Yine başka bir ortak patern, Marcus Aurelius ve Buddha arasında kurduğum, hoşuma giden bir kısım. Sağlam kaya nasıl sarsılmıyorsa rüzgarda, bilgi olanda öyle sarsılmaz. Ne övgüden, ne yergiden etkilenmez. Stoiciler de şey der, dalgaların çarptığı bir kaya gibi ol. Öylece durur, değil mi? Ona gelen bütün dalgaları, övgüde, yergide, her şey, o kayanın o sakinliğini, o dinginliğini ortadan kaldırmaz. Çünkü stoğacılıkta da Budizmde de amaç o dinginliğe ulaşmak amaçları bir. Ve gittikleri yol farklı olsa bile aslında hem amaçlar hem de önerdikleri önermeler arasında böylesi ortak paternler var. Sadece düşüncenin ufkunu açmak için bunlardan bahsetmek istedim. Yatıştırıcı yanıtlar bulmak için değil de. Böylesi iki farklı öğreti arasında birden farklı filozofu ortaya koyduğumda bir kıyaslama, akademik bir makale yazmak çok zordur mesela. Çünkü her defasında dipnot vermeniz gerekir, ince ince işlemeniz gerekir. Böyle bir yerde değilim. Yani akademik makale yazıyorum, her bir argüman bir diğerine gitsin diye podcast yapmıyorum. Akademik bir makale yazmayı şu an anlamlı bile buluyor değilim yani bu arayışımda. Maksat bakın Doğu Batı demek sizin bu düşünceler tekrar tekrar bir şekilde karşımıza geliyor. Ve benim sağduyum, aklım, sezgilerim, deneyimim de bunların doğru olduğunu söylüyor diyerek sizi de bu konuda tekrar düşünmeye davet etmek. Budizm üzerine söyleyecek şey bitmez. Farklı farklı bölümlerde sürekli devam edecek ama bu böyle biraz daha 101 tadında dilarasal bir Budizm girişi olsun. Gelecek bölümde bana ilham veren bir konu aracılığıyla Budizm öğretisinden edindiğim bilgilerle bunları birleştirmeye çalışacağım. Çünkü Budizm 101 teorisi vermekten ziyade birkaç bölümdür yapmaya çalıştığım şey buydu. Tayland'daki motosiklet kazasıyla acıyla nasıl baş ettiğimden söz ettiğim bölümde de bunu yapmıştım. öğretiyi içselleştirmek suretiyle pratiklerime yansıtmak. Asıl Budizm sanırım bu olurdu. Şimdilik sözlerimi burada sonlandırıyorum. Gelecek bölümde görüşene kadar meraklı kalın, pratikte kalın ve farkında kalın.

Budizm bölüm 2 niteliğinde olan bu bölümde ise biraz batı felsefesiyle Budizm arasında ilişki kuracağımı ortak desenlerden bahsedeceğimden söz etmiştim. Henüz o bölümü dinlemediyseniz önce onu dinlemeniz önemli rica olunur. Hatta ondan önceki Sri Lanka sen kimsin bölümünü de dinlemeniz rica olunur. Çünkü orada da benim nasıl bir ilüzyon olduğundan söz etmiştim. Hatta geriye doğru gidip hepsini dinleyebilirsiniz.

Şimdi burada biraz ortak desenlerden bahsedelim çünkü bana başlangıçta bu proje konusunda ilham veren şey, Doğu-Batı felsefesi demeksizin böyle sınırlarda dolanmak ve Doğu'dan, Batı'dan, Orta Amerika'dan aklınıza gelebilecek ortaya konulmuş bütün bilgilerden, öğretilerden parçalar toplamak suretiyle günün sonunda bir yaşam felsefesi oluşturmaktı. Amaç bir tarafın taraftarlığını yapmak veya Doğu felsefesi uzmanı olmak falan değil, böyle bir şeyle ilgilenmiyorum.

Günün sonunda elimde bir yaşam var. Ben bu yaşamı nasıl yaşayacağım? Nasıl var olacağım? Nasıl sadece var olabilirim sorularına yanıt arıyorum değil mi? Ve bu anlam arayışımda, bu yaşam arayışımda benim için doğru olduğunu inandığım şeyleri parça parça topluyorum.

Şimdi Budizm özelinde baktığımda birincisi zaten Antik Yunan'daki bu Eudaimonia mutluluk felsefesi denilen 2500 sene kadar önce ortaya çıkan bu Budist öğretinin aynı tarihlerde Antik Yunan felsefesinde de benzer arayışlara denk düşüyor olması benim açımdan ilginç bir anektodur.

Çünkü biz de Antik Yunan'da Oeudaimonia mutluluk felsefesinden söz ederiz ve bu mutluluk felsefesi klasik anlamda bugün anladığımız haliyle hazların peşinden koşmak değil de erdemlere uygun bir yaşam ortaya koyma arayışı anlamına gelir.

O tarafta böyle Sokrates, Aristoteles, Taocılar gibi insanlar bir şeyler söylüyor Batı'da. Doğu'ya gittiğinizde Taocılık'ta, Konfiçyus'ta, Buda'da benzer şeylerin söylendiğini görüyorsunuz. Benzer tarihlerde, farklı coğrafyalarda benzer arayışların olması hakikaten enteresan.

Geçen bölümde de söylediğim gibi Budizm'de şeyler, özler, kavramlar, teoriler yok. Olaylar var. Dünya akış içerisinde. Şeyler değil, olayların kümelenişinden söz ediyoruz burada. Her şeyin bir eylem içerisinde olmasın.

Bu kısım doğrudan Herakleitosçu geldi bana. Yani Herakleitos'la paralellik kurulabilecek bir yer. Henüz dinlemediyseniz o bölümü de dinleyebilirsiniz. Herakleitos bölümümüzde var. Herakleitos da bir arke-arayışından söz etmişti. Ve kendisinden önceki insanlar varlığın özünde yatan şey ateştir, sudur, sayılardır dediği yerde

Herakleitos diyor ki eğer her şeyin temelinde olan bir ilke varsa bu ilke her şeyin değişmekte olduğudur. Değişmeyen tek şey hani değişimin kendisidir diyoruz ya çok klişe bir biçimde. Çünkü Herakleitos'a göre de her şey akış halinde. Sadece olaydan, oluştan söz edebiliyoruz. Bu farkındalığı ulaştıktan sonra Herakleitos logos dediği bir kavramdan söz ediyor. Yani her şeyin kendi içerisinde bir akla, bir düzene sahip olması meselesi.

Ama tüm bu antik öğretilerin işte Herakleitos'tur, Aristoteles'tir, Sokrates'tir, Stoğacılar'dır her birinin başladığı yer önce kendimi aradım meselesi değil mi? Kendimi arıyorum, kendimi tanımaya çalışıyorum, kendi doğamı biliyorum ve bu kendime doğru yaptığım arayıştan sonra ortaya koyduğum şey önce bir süreklilik hali, bir olay, bir akışkanlığın içerisinde var olduğum meselesi ve oradan yola çıkarak yükselen erdemler kısmı.

Bu doğrudan daha Mapadada da gördüğüm bir öğretiydi. Kendini bilmek meselesi. Ben herhangi bir şeyi sadece doğayı merak ettiğim, bilim yapmak istediğim için, oradan teknoloji üretmek istediğim için araştırmıyorum. Bilge kişi Budizm'de de dışarıya değil içeriye bakıyor. Ben kendimi tanımak üzere yola çıkıyorum. Kendi zihnimi eğitmek üzere, onu ehlileştirmek üzere yola çıkıyorum.

Şöyle diyor daha mapada da, ne başkalarının yanılgıları, ne hataları, suçları, unutkanlıkları, bilgenin tek ilgisi kendi noksanlıkları olmalıdır. Özdenetim gerçeğini anımsamadan sırtına sarı gömlek giysen bile bu giysi sana değer kazandırmaz.

Bu kendimi aradım, kendimi tanıdım, benden yola çıkarak bir felsefe, yaşam felsefesi kurduğum fikrinin sanki giderek gözden düşmesi, böyle modernite ile birlikte ortadan kalkması çok enteresan değil mi? Yani felsefeden beklediğimiz şey aslında neydi ve neye dönüştü? Şu an felsefe dediğimizde daha ziyade böyle John Locke'un da söylediği gibi bilgiye giden yoldaki çöpleri temizlemek, bilimi destekleyen bir araçmış gibi konumlandırıyoruz.

Oysa benim kendime dair yapmış olduğum sorgulamanın zemini olmayacaksa, ben buradan kendime dair bir kavrayış geliştirerek kendi eylemlerimi sınamayacaksam ve bunu felsefeyle yapmayacaksam, felsefe hakikaten ne için? Buradan sonra gelen ikinci kısım, bu dizin bir felsefe değildir iddiasıyla birlikte şuraya geliyorum. Evet bir açıdan felsefe değildir ama bu felsefeyi nasıl tanımladığımıza da bağlıdır.

Felsefe dediğinizde aklınıza sadece teoriler, açıklama modelleri geliyorsa evet budizm bir felsefe değil. Ama stoğcılık da bir felsefe ve stoğcılar şöyle der. Felsefe bize nasıl konuşacağımız değil, nasıl davranacağımızı öğretir. Ya da Aristoteles'in ne dediğini hatırlayın. Aristoteles'te farklı farklı bilgi kavramları vardı ve bunlardan en önemlisi fronezistim. Esas amaç Aristoteles'te teoriler, hikayeler, kurgular, kavramlar ortaya yaratıp bırakmak değildi. Pratikte bilgi olmak anlamına geliyordu Fronezes. Bu tam da Budizm'e uygun bir fikir. Ben daha iyi metinler okuyarak, felsefe veya dini öğretileri okuyarak bilgi olmuyorum.

Bunu pratik ederek, bunu yaşayarak bilgelişiyorum. Her şeyin eyleme dayandığı bir yere varıyoruz. Ve bu antik çağda var olan sonrasında her nasıl oluyorsa kendini adım adım yok eden bir süreç, her nasıl oluyorsa sorusunun yanıtı açık sanırım. Bu doğamı anlamak ve ona uygun eylemler yapmak suretiyle bilgeleşme fikri bana antik Yunan felsefesini anımsattı.

Bir ikincisi, yine Dan Mapa'da da şöyle bir bölüm var. Orta yolu uyum sağlama meselesinin bilgelik olduğundan söz ediyor. Mesela bu Aristoteles felsefesinde de var. Mesotest dediğimiz bir kavram vardı, Nikomakos'a etikti. Herhangi bir uca gitmemek, aykırı olmamak, ne inanılmaz derecede çileci olmak, ne zevki sefa içerisinde sürmek.

Belirli bir farkındalığı, anlayışa, kavrayışa sahip olduktan sonra orta ölçüde, orta yola uyum sağlamanın aslında bilgece bir tavırı olduğundan söz ediyor. Bu da çok Aristotelesçi. Yani aynı fikirde olduklarını söyleyebileceğim yerlerden bir tanesi.

Diğer yandan geçen bölümde bu karma ile birlikte söz etmeye başladığımız yerde yine Spinoza felsefesinin bel kemiğini oluşturan konulardan bir tanesi. Mesela Spinoza şey der, hani bedeniniz nedenselliğe tabi de zihniniz değil mi? Çünkü bu bakış açısı tamamen zihin dediğimiz, ruh dediğimiz bir öz olduğunu ve onun nedenlerden özgür olduğunu düşünme, özgür iradeye sahip olmayı meşru kılmak üzere hazırlanan bir kılıf.

Spinoza ne demişti? Beden ve zihin birbirinden ayrı, tamamen iki farklı töz değiller. Aslında ortada tek bir varlık var. Kendi kendisinin nedeni olarak tek bir varlık var. Buna tanrı mı dersiniz, kaozosiyi mi dersiniz, töz mü dersiniz, önemli değil. Ve zihinsel olan, bedensel olan, maddesel olan veya gayrimaddi olan, onun sonsuz veçhesinden yalnızca iki tanesi.

Bizler insan olarak sınırlı anlayışımızla sadece iki tanesinin farkına varabiliyoruz ama aslında onun sonsuz modusu var. Ve bedendeki her bir duruma zihinsel bir durumun karşılık geldiğini, zihindeki herhangi bir duruma da bedensel bir durumun karşılık geldiğinden bahsetmişti Spinoza. Bu da yine Budizm'e oldukça uygun bir anlatı. Çünkü Spinoza'nın söylediği şey de zihinsel olanın da düşüncelerin de belirli bir nedensellik silsilesi yarattığıydı. Tıpkı bedende olduğu gibi.

Hazır Spinoza demişken yine çok ilişkili olduğunu düşündüğüm bir kısım ise önce Spinoza'da sonra Schopenhauer'da karşılaştığımız şu istenç kavramı.

Varlığın var olmasının sebebinin onda var olma konusunda bir istenç olduğunu söylemişti Spinoza. Buna konatus der yani bir var olma çabası, bir var kalma arzusu. Sonrasında bu istenç kavramının hem böyle daha Spinozacı bir gelenekle hem de Budizm etkileriyle birlikte Schopenhauer'da biz enteresan bir şeye dönüştüğünü görüyoruz.

Schopenhauer da her şeyin esasen bir arzuya, bir istemeye dayandığını ama bu istemenin esasen belirli bir amaca yönelik olmadığını, yani daha ulvi bir amaca doğru evrilmiyoruz da, kör olduğunu, hiçbir amaç olmaksızın sadece bir istencin sürdüğünden yakınmıştı. Fakat burası enteresan, Şopınar Budizm'den etkilendiği halde bu dört asil gerçekten birinciyi kabul ediyor, ızdırap vardır tamam, ızdırabın nedenleri de vardır, bunu da kabul ediyor. Ama sonrasında pesimist bir felsefeye devam ettiriyor. Oysa Buda'nın söylediği şey, bu bir son değildir ve bu nedenlerden kurtulabilirsiniz diyerek bir yol önermiş olması.

Sanırım Schopenhauer bu sekiz aşamalı yoldan hoşlanmadı veya meditasyona imkan tanımadığı için ızdırap vardır ve bu ızdıraplar ortadan kalkmaz sonucuna vararak bütün sevincinden, yaşama hevesinden vazgeçiyor. Öyle bir şey söylüyor ki yani hiçbir nedeni olmaksızın bunca gürültü yaratan yaşam denilen şey hiç var olmamak elbette var olmaktan çok daha iyidir şeklinde karamsarlığıyla sizi ezip bitiriyor.

Ama aynı hakikate bakan Spinoza, o da bir batılı, orada sevinç ve neşe buluyor. Bu noktada bölümü ufak bir ara verelim, sonrasında kaldığımız yerden devam edelim.

Spinoza'ya göre var olmak neşeli bir şey mesela. Hani orada bir amaç olmayabilir, daha ulvi bir amaca doğru ilerleyen bir yaşamdan söz etmiyor olabiliriz ama bu var olmanın kendisinin sevinçle karşılandığını görürüz Spinoza'da. Çünkü var olmamayı var olmaya tercih ederdim gibi bir şey söz konusu dahi olamaz. Varlık özü gereği var olan şeydir zaten. Ve Spinoza, neşenin üst düzey bir bilinç seviyesi olduğunu söylüyor.

Şimdi bu kısımdan baktığımda hem Hinduizm üzerine yaptığım çalışmalarda... ...hem de Budizm'de sonrasında karşılaştığım bir şeydi. Bu Hindu din adamıyla yaptığım röportajda da şeyi saymıştım. 17 kez joy demiş mesela, neşe bulmak. Yani varoluşun kendisini bu olanağı sevinçle karşılama fikri vardı.

Bunu ayrıca sosyolojik bir araştırma olarak düşünmek istiyorum. Neden Batı felsefesinde böyle neşeyi, sevinci çok fazla filozofta görmüyoruz? Mesela Herakleitos çok benzer şeyler söylüyor. Budizm ve Herakleitos felsefesi arasında o kadar fazla ortak nokta bulabilirsiniz ki.

Hayatın, varlığın ulvi bir amaca dayanmaması konusu mesela Herakleitos felsefesinde de var. O da şey der, zamanın hükümdarlığı bir çocuğun oyunudur, değil mi? Bir çocuğun gücüdür. Nasıl ki bir çocuk hiçbir amaca dayanmaksızın sadece oyun oynarsa aslında varlıkta böylesi bir amaçsızlık içerisindeki bir oyun halidir. Ama biz Herakleitos'a baktığımızda onun o yazma tarzı ve söylemleri sonrasında onu karanlık filozof olarak anarız.

Düşünebiliyor musunuz? Herakleitos'un söylediği şeyler bizde yarattığı etki karanlık bir felsefeci oluşuyor. Sanki çok kaba bir şekilde söylüyorum. Bunu gerçekten üzerine düşünüp araştırmadım. Arkadaşlarımla muhabbet sofrasında konuşuyormuşum gibi anlatıyorum. Batıda bir pesimizm var. Yani olayları daha kötü yönden görme eğilimi içerisindeyiz.

Hani bunun Hristiyanlık ve çilecilik kültürü ile birlikte geldiğini söylesem, Ellen Watts genelde böylesi konularda Hristiyanlığı suçlar. İyi de İsa'nın doğumundan önceki antik filozoflar için de çok neşeli olduklarını söyleyemeyiz Herakleitos örneğinde olduğu gibi. Bu kısmı biraz düşünmek ve araştırmak istiyorum. Bu tamamen sosyolojik ve psikolojik bir konu olsa gerek.

Budizm üzerine çalışmaya başladığımda ve bu kutlu metinlere baktığımda arzuya sahip olmamız ızdırabın kaynağı ama bu ızdırap dindirilebilir bir şey olduğu için hayatı yine bir sevinçle karşılamaya dair bir olanak doğuyor. O yüzden de asıl mesele meditasyon denilen şeye gerçekten uygulayarak böylesi bir alan açıp açamayacağımız.

Böylesi bir farkındalığa ulaştıktan sonra, sizin eylemlerinizin altında yatan nedenleri bulduktan sonra, evet şu an ızdırab içerisindeyim çünkü yeterince başarılı olmadığımı düşünüyorum. Çünkü kıskanıyorum. Bu ızdıraba kaynaklık eden nedenler ne? Başarılı olma arzum, görünür olma arzum, bunların sebebi şu, şu, şu deyip gölgemle barıştığımda ve onların farkına vardığımda aslında bu nedenlerden özgürleşebileceğim gibi bir yere varıyorum.

Bu nedenlerden özgürleşebilirsem bu ızdırabı sürdürmek zorunda da değilim. O yüzden bu kısım Schopenhauer'dan ziyade ki genellikle Budizm denildiğinde batı felsefesi içerisinde aklımıza gelen ilk isim Schopenhauer'dür. Bana Spinoza yanım satıyor her defasında. Çünkü onun da çok zor yaşam şartları olduğu halde, büyük ızdıraplar yaşadığı halde... ...varlıkta bir neşe buluyor olması bana her defasında çok ilham verici geliyor. Yani benim bilge bir kişiden beklediğim şey muazzam teoriler ortaya koymuş olması değil. Bunu 3-5 sene yapay zeka da yapar. Eylemlerinde, davranışlarında bir farklılık görmek değil mi? Bilgece yaşayan bir insan, görme arzusu içerisindeyim.

O yüzden aydınlanma konseptini de mesela Doğu Batı içerisine tekrar düşünebiliriz. Batı'da aydınlanma çağı dediğimiz bir çağ var ve biz aydınlanmayı aklın onun üzerindeki vesayetten kurtulması olarak ele alıyoruz değil mi? Kant'ın aydınlanma nedir makalesinde böyle içeriliyor. Deprem üzerine paylaştığım bölümde vardı.

aklı baltalayan din gibi etmenlerden kurtulduğumuzda aydınlanmış oluyoruz. Oysa doğuya geldiğimizde aydınlanmak veya aydınlanmış kişi kavramı bambaşka bir şey işaret ediyor. Çünkü aklın üzerindeki vesayetin kalkması değil aslında. Aklın körleştirici etkisinin de ortadan kalkması. Artık mantıkla, akılla ilerlediğimiz bir yerde değiliz aydınlanmadan söz ettiğimizde doğuda.

Ve bu da enteresan, doğuda aydınlanmış kişiler mertebesi dediğimiz bir şeyden söz ediyoruz. Batıda aydınlanmış filozof mu deriz mesela? Aydınlanmış kişi dediğimizde aklınıza kim geliyor? Schopenhauer yaşamın ızdırap verici olan yanını buldu ama onun bize anlattığı felsefeyi ne kadar yaşadığını düşünüyorsunuz? Çünkü hiç yaşamadı.

O yüzden her defasında kavramlarımızın doğu batı denildiğinde böyle farklı farklı evrimler geçirdiğini görüyorum. Buna çok şaşırıyorum. Bazen de muazzam derecede ortak olduğunu görüyorum. İşte bu oluşu öncelemek gibi, ulvi bir amaca dayanmaması meselesi. Tanrı'nın yaratımı olmaksızın esasen bir çocuğun hükümdarlığında olduğu gibi bir oyun olma meselesi.

Kendimi aramak suretiyle farkına varmam, doğamı anlamam ve böylelikle nedenlerin üzerimdeki tahakkümünden kurtulmam meselesi. Orta yolu bulmanın erdemli bir yaşam olması meselesi de ortak paternler. Çünkü bazen de şey diye simgeliyor, hakikat bir olduğu için yani aklın yolu bir. Biri A'dan B'ye gider gibi gitmiş, biri C'den gelmiş ama günün sonunda B'de buluşmuşlar diyorum.

O yüzden asıl mesele doğu ne diyor, batı ne diyor demek değil. Yani takım tutar gibi batı felsefesi yapacak değiliz. Hangileri mantıklıysa, hangileri hayatımıza adapte edilebilir şeylerse onları almak ve bilginin küratörlüğünü pratik ederek sonrasında bunu içselleştirip kendi yaşam felsefemizi kurmak. Buddha'nın söylediğine bakın. Sevinçler, başka kimsenin göremediği sevinçler, arzulardan arınmış olanlar orada sevinçleri bulacaktır.

Amaç o sevince erişmek, yani ızdırap seviyesinde kalmamak. Bu bağımlılıklardan kurtulmak, arzulardan kurtulmak meselesi yine daha önce üzerine bölüm çektiğim Diyojen'de de vardı. Bütün bu bağlılıklarımızın, bedensel hazlarımızın, materyal düşkünlüklerimizin bizi köleleştirdiğinden söz etmişti mesela değil mi? Fiziki olarak materyal dünyadaki bu kölelikten kurtulmanın bir yolunu ortaya koymuştu.

Yine başka bir ortak patern, Marcus Aurelius ve Buddha arasında kurduğum, hoşuma giden bir kısım. Sağlam kaya nasıl sarsılmıyorsa rüzgarda, bilgi olanda öyle sarsılmaz. Ne övgüden, ne yergiden etkilenmez. Stoiciler de şey der, dalgaların çarptığı bir kaya gibi ol. Öylece durur, değil mi? Ona gelen bütün dalgaları, övgüde, yergide, her şey, o kayanın o sakinliğini, o dinginliğini ortadan kaldırmaz.

Çünkü stoğacılıkta da Budizmde de amaç o dinginliğe ulaşmak amaçları bir. Ve gittikleri yol farklı olsa bile aslında hem amaçlar hem de önerdikleri önermeler arasında böylesi ortak paternler var.

Sadece düşüncenin ufkunu açmak için bunlardan bahsetmek istedim. Yatıştırıcı yanıtlar bulmak için değil de. Böylesi iki farklı öğreti arasında birden farklı filozofu ortaya koyduğumda bir kıyaslama, akademik bir makale yazmak çok zordur mesela. Çünkü her defasında dipnot vermeniz gerekir, ince ince işlemeniz gerekir. Böyle bir yerde değilim. Yani akademik makale yazıyorum, her bir argüman bir diğerine gitsin diye podcast yapmıyorum.

Akademik bir makale yazmayı şu an anlamlı bile buluyor değilim yani bu arayışımda. Maksat bakın Doğu Batı demek sizin bu düşünceler tekrar tekrar bir şekilde karşımıza geliyor. Ve benim sağduyum, aklım, sezgilerim, deneyimim de bunların doğru olduğunu söylüyor diyerek sizi de bu konuda tekrar düşünmeye davet etmek.

Budizm üzerine söyleyecek şey bitmez. Farklı farklı bölümlerde sürekli devam edecek ama bu böyle biraz daha 101 tadında dilarasal bir Budizm girişi olsun. Gelecek bölümde bana ilham veren bir konu aracılığıyla Budizm öğretisinden edindiğim bilgilerle bunları birleştirmeye çalışacağım. Çünkü Budizm 101 teorisi vermekten ziyade birkaç bölümdür yapmaya çalıştığım şey buydu. Tayland'daki motosiklet kazasıyla acıyla nasıl baş ettiğimden söz ettiğim bölümde de bunu yapmıştım.

öğretiyi içselleştirmek suretiyle pratiklerime yansıtmak. Asıl Budizm sanırım bu olurdu. Şimdilik sözlerimi burada sonlandırıyorum. Gelecek bölümde görüşene kadar meraklı kalın, pratikte kalın ve farkında kalın.

Bu bölümde, 19 Mart 2025 sonrası Türkiye'deki siyasi atmosferi Michel Foucault'nun teorileri ışığında inceliyorum. Foucault'nun iktidar yapılarına ve söyleme dair analizlerinden yararlanarak iktidarın görünmez sınırlarını görünür kılmayı amaçlıyorum.









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast, Garanti BBVA reklamı içermektedir. Bonus Platinum'un avantajlarını ⁠⁠keşfet⁠⁠!

Bu bölümde, 19 Mart 2025 sonrası Türkiye'deki siyasi atmosferi Michel Foucault'nun teorileri ışığında inceliyorum. Foucault'nun iktidar yapılarına ve söyleme dair analizlerinden yararlanarak iktidarın görünmez sınırlarını görünür kılmayı amaçlıyorum.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Foucault Felsefesi: Söylemin Düzeni

Bu bölümde, ifade özgürlüğü ile halkı kin ve düşmanlığa teşvik etme arasındaki muğlak sınırları inceliyorum. Öncelikle ifade özgürlüğüne tarihsel felsefe perspektifinden yaklaşıyorum. Ardından, günümüzden örnekler ve farklı ülkeler üzerinden çifte standartları ve bu alandaki temel sorunları ortaya koyuyorum. Son olarak, ifade özgürlüğünün sınırlarının belirlenmesinin iktidar ilişkileriyle nasıl bağlantılı olduğunu ve hangi söylemin meşru kabul edileceğine kimin karar verdiğini tartışıyorum.



Unutmayın, bu sınırları belirlemek aynı zamanda nasıl bir toplumda yaşamak istediğimize karar vermektir.









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast, Garanti BBVA reklamı içermektedir. Bonus Platinum'un avantajlarını ⁠⁠keşfet⁠⁠!

Bu bölümde, ifade özgürlüğü ile halkı kin ve düşmanlığa teşvik etme arasındaki muğlak sınırları inceliyorum. Öncelikle ifade özgürlüğüne tarihsel felsefe perspektifinden yaklaşıyorum. Ardından, günümüzden örnekler ve farklı ülkeler üzerinden çifte standartları ve bu alandaki temel sorunları ortaya koyuyorum. Son olarak, ifade özgürlüğünün sınırlarının belirlenmesinin iktidar ilişkileriyle nasıl bağlantılı olduğunu ve hangi söylemin meşru kabul edileceğine kimin karar verdiğini tartışıyorum.

Unutmayın, bu sınırları belirlemek aynı zamanda nasıl bir toplumda yaşamak istediğimize karar vermektir.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Felsefede İfade Özgürlüğü ve Sınırları

Bu bölümde seküler kesimde spiritüel pratiklerin neden popülerlik kazandığını sosyolojik ve psikolojik açıdan inceliyorum ve bu akıma katkı sağlayan faktörleri tespit ediyorum. Ayrıca bu yönelimi nasıl bir vizyonla değerlendirmemiz gerektiğine dair bir çerçeve çizmeye çalışıyorum.









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast, Garanti BBVA reklamı içermektedir. Bonus Platinum'un avantajlarını ⁠⁠keşfet⁠⁠!

Bu bölümde seküler kesimde spiritüel pratiklerin neden popülerlik kazandığını sosyolojik ve psikolojik açıdan inceliyorum ve bu akıma katkı sağlayan faktörleri tespit ediyorum. Ayrıca bu yönelimi nasıl bir vizyonla değerlendirmemiz gerektiğine dair bir çerçeve çizmeye çalışıyorum.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Spiritüalizm Neden Seküler Kesimde Popülerleşti?

Bu bölümde, Londra'daki ilk ecstatic dance deneyimimden yola çıkarak bedenli varoluşumuz üzerine düşünmeye başlıyorum. Batı felsefesi geleneğinin göz ardı ettiği bedene Nietzsche eşliğinde meydan okumanın yollarını araştırırken dansı salt fiziksel bir aktivite olarak değil, yaşamı kutlayan varoluşsal bir duruş olarak ele alıyorum.









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast, Garanti BBVA reklamı içermektedir. Bonus Platinum'un avantajlarını ⁠⁠keşfet⁠⁠!

Bu bölümde, Londra'daki ilk ecstatic dance deneyimimden yola çıkarak bedenli varoluşumuz üzerine düşünmeye başlıyorum. Batı felsefesi geleneğinin göz ardı ettiği bedene Nietzsche eşliğinde meydan okumanın yollarını araştırırken dansı salt fiziksel bir aktivite olarak değil, yaşamı kutlayan varoluşsal bir duruş olarak ele alıyorum.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Dans Etmesini Bilmeyen Bir Tanrıya İnanamam

Bu bölümde, Dünya Kadınlar Günü vesilesiyle feminizm ve kadın hakları konusunda sıkça karşılaştığımız klişe ve yanlış söylemleri ele alıyorum. "Kadınlar günü kutlamak ayrımcılık" ve "kadın ve erkek biyolojik olarak eşit değil" gibi önermelerin neden geçersiz olduğunu felsefi, tarihsel ve toplumsal bağlamlarla açıklıyorum.









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast, Garanti BBVA reklamı içermektedir. Bonus Platinum'un avantajlarını ⁠⁠keşfet⁠⁠!

Bu bölümde, Dünya Kadınlar Günü vesilesiyle feminizm ve kadın hakları konusunda sıkça karşılaştığımız klişe ve yanlış söylemleri ele alıyorum. "Kadınlar günü kutlamak ayrımcılık" ve "kadın ve erkek biyolojik olarak eşit değil" gibi önermelerin neden geçersiz olduğunu felsefi, tarihsel ve toplumsal bağlamlarla açıklıyorum.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Neden Erkekler Günü Yok?: Feminizme Dair 4 Yanlış

Bu bölümde Pascal’ın ünlü bahis argümanı üzerinden ilerliyoruz: “Tanrı'nın var olduğuna bahse girerek kazancı ve kaybı tartalım. Bu iki ihtimali değerlendirelim. Eğer kazanırsan, her şeyi kazanırsın; eğer kaybedersen, hiçbir şey kaybetmezsin". Öyle mi? Yoksa bu argüman hatalı mı? Felsefi düşünme pratiğine hoşgeldiniz!

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Tanrı Kumarı: Varsa Hapı Yuttuk mu?

Dijital platformlar sayesinde felsefe akademinin dışına taşarak ilgi gören bir etkinlik haline gelince sürekli birbirine taş atan ve birbirlerinin felsefe yapma biçimlerini eleştiren kişilere rastlamaya başladık. Kimi tarihçi, kimi mantıkçı, kimi epey spekülatif. Bu bölümde akıllardaki bazı soru işaretlerini gidermek adına bazı kategoriler koyarak felsefe ile ilgilenmenin üç haliden söz ediyorum. Hangisi daha münasiptir siz karar verin.



See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Benim Felsefem Senin Felsefeni Döver

Nietzsche, Böyle Buyurdu Zerdüşt adlı eserinde en aşağılanası insanın, artık kendini aşağılamayan olduğunu söyler. Yükselmek için, önce batmak gerektiğini bilmez.

Bu bölümde Nietzsche’nin deve-aslan-çocuk metaforlarını inceleyerek tininin evriminden söz edeceğim, kendimizi aşmak için.



See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Kendi Batışını İstemek

Bu bölümde doğum günümdeki bazı kararlarımdan çıktığım yolda Alan Watts'ın eşliğinde Doğu ve Batı düşüncesindeki aydınlanma ve kurtuluş anlayışları arasındaki çarpıcı farkı inceliyorum. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Kahkahada Aydınlanmak

Bu bölümde, küçük bir zeytinden Uzak Doğu'ya uzanan bir zihinsel yolculuğa çıkıyorum ve bu yolda farkındalık ve şimdiki ana odaklanmanın önemi ele alıyorum.


See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Zeytinin İçindeki Evren

Yaşamı bir sanatçı gibi yaşamak ya da daha doğrusu bir sanatçı gibi yaşamı yaratmak ne anlama gelir? Mutlak bir anlamın yokluğunda, anlamsızlık içerisinde boğulmaktan kurtulmanın tek yolunu sanatçı imgesinde gizli olduğunu söyleyen Friedrich Nietzsche'den esinlenerek yola çıktığımız bu bölümde, tanrının olmadığı bir evrende kendi yaşamının değer ve anlamını yaratma sorumluluğunu yüklenen, kendi kendisinin tanrısı olan insandan söz ediyoruz.
Ressam Şempanze Congo

Instagram
Twitter
Website


See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Kendi Hayatının Tanrısı Olmak

Onlarca içerik içerisinden bu seriyi dinlemeye karar verdiğine göre muhtemelen senin de fark edip anlamlandıramadığın bir gerçek var, kendimizi bu dünyaya fırlatılmış halde bulduk. Bu yüzden bu podcastte bildiğimizi sandığımız ama muhtemelen yanıldığımız ya da belki de üzerine hiç düşünmediğimiz ama düşünmemiz gereken konuları ele alacağız.

Felsefenin İzinde

Hindistan’da Hinduizm macerasından sonra önce Sri Lanka, sonra Tayland’da Budizm üzerine çalışmalara başladım. 3 aylık maceram sonrası şunu söylemeliyim ki, giderek daha az biliyorum! :) Hinduizm, Budizm, Zen herbiri sonsuz bir külliyat gibi. Fakat yine de bu bölümde dilozofvari bir çıkış ile Budizm denildiğinde anlaşılması gereken temel öğretiyi kendi kavradığım şekilde anlatıyorum.

Instagram
Twitter
Website

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Podcast'e Soru Sor

Kaydet - Dinle - Gönder

Bildirimler

Felsefenin İzinde

Her hafta eklenen yeni bölümleri kaçırma!