Rüyaları kontrol etmek... Birçoğunuza safsata gibi gelmiş olabilir bu. Fakat bunun gerçek olduğu, bazı insanların, dahilerin ya da sanatçıların rüyalarını kontrol ettiği, hatta bazı çalışmalarında rüyalardan ilham aldıkları iddia ediliyor. Biz de Hiçbir Şey Tesadüf Değil'in bu bölümünde uykunun en derinlerine, rüyalar alemine dalıyor, düşler diyarında bir yolculuğa çıkıyoruz.



Öyleyse Lucid Dreaming dünyasına hoş geldiniz.




Tüm bölümler ve daha fazlası için ⁠⁠podbeemedia.com⁠⁠'u ziyaret et!



----- Podbee Sunar -------



Bu podcast reklam içermektedir.

Rüyada Uyanmak: Lucid Dreaming

Gökyüzünde bir kuş gibi süzüldüğünüzü düşünün. Tüm rüzgarı kanatlarınızın altına aldığınızı. Veya okyanusların daha önce kimselerin gidemediği en derin noktalarını keşfettiğinizi hayal edin. Ya da Mars'ta bir yürüyüşe çıktığınızı. Kızıl gezegenin gizemlerini çözmeye çalıştığınızı düşünün. Ve tüm bunları yaparken yatağınızın rahatlığında olduğunuzu, bir nevi rüyanızda yolculuk yaptığınızı hayal edin. Birçoğunuza safsata gibi gelmiş olabilir bu dediğim. Fakat bunun gerçek olduğunu, bazı insanların, dahilerin ya da sanatçıların rüyalarını kontrol ettiğini, hatta bazı çalışmalarında rüyalardan ilham aldıklarını öğrendiğinizde şaşırabilirsiniz. Önceki bölümde uykusuzluğun derinlerine inmiştik. 11 gün uyumazsanız ne olur diye sormuştuk. Şimdi ise uykunun en derinlerine, rüyalar alemine dalıyor, düşler diyarında bir yolculuğa çıkıyoruz. Öyleyse Lucid Dreaming dünyasına hoş geldiniz. Lucid Dreaming. Bilinçli rüya ya da kontrol edilebilir rüyada denir. Bir anlamda rüya gördüğünüz esnada yaptıklarınızı kontrol edebildiğiniz, bir tür yarı uyku yarı uyanık olma hali. Bir anlamda rüyanızda uyanma durumu. Rüyalara dair yapılan birçok tartışmanın merkezinde yer alıyor bu konu. Kimine göre bu başka dünyalarla iletişim kurmanın veya öz benliğimizle bağlantı kurmanın bir yolu. Kimine göre ise başlı başına bir safsata. Lucid dreaming başka bir dünyaya açılan bir kapının eşiğinden adım atmak gibi aslında. Özetle uyku sırasında rüya gören kişinin rüya gördüğünü fark etmesi ve rüyalarındaki olayları kontrol edebilmesini sağlayan bir bilinç kazanma durumu diyebiliriz. Gerçekliğini sorgulayamadan, sadece izleyici olarak rol aldığımız sıradan rüyaların aksine bu deneyim sırasında seyirci koltuğundan sahneye çıkabiliyoruz bir anlamda. Bu durumda kişi rüyasında gördüğü çevreyi gerçekten ayırt edilemeyecek şekilde deneyimleyebiliyor. Daha da ilginci, gerçekte yaşadığı anılarını da kurgulayarak bunları tekrar yaşıyormuş gibi hissedebiliyor ve bilinçli kararlar verebiliyor. Tabii bu inanılmaz sınırsız bir özgürlük yaşatan bir deneyim. Bu konsepti tam olarak algılayabilmek için bazı şeyleri önceden bilmemiz gerekiyor. Öncelikle lucid rüyaların sadece tek ve kesintisiz bir deneyim olmadığını anlamak lazım. Bir spektrum var bu olayda. Her insan bunu farklı farkındalık ve kontrol seviyelerinde deneyimleyebilir. Şöyle izah edeyim. Kişi kimi zaman sadece rüya gördüğünü fark edebilir. Fakat bu rüyada herhangi bir kontrolü olmayabilir. Ya da kimi zaman rüyanın her bir anını tamamen kontrol de edebilir. Gelin daha da kökenine inelim bu olayın. Lucid kelimesinin psikolojideki karşılığı bilinçli olma durumudur. Ve bununla paralel olarak bu durumun seviyeleri rüyadan rüyaya ve hatta aynı rüya içinde bile değişebilir. Bu aslında bir çalışma alanı olarak da karşımıza çıkıyor. Ve bu alanın öncülerinden biri olan Stephen Laberge de bu durumu şöyle tanımlıyor. İnsan beyni elektriksel bir senfoni gibidir ve uyku sırasında rüya adını verdiğimiz grifli hikayeler inşa edebilir. Lucid rüyalarsa uyku sırasında beynimizin uyanık olma haline çok benzer bir faaliyet gösterdiği ariyem aşamasında gerçekleşir. Rapid Eye Movement yani hızlı göz hareketi evresi. Uykunun rüya evresinde göz bebeklerinin göz kapakları altında hareket etmesi. İşte Laberge'in bahsettiği bu ariyam aşamasında gördüğümüz rüyaları genellikle çok net bir şekilde hatırlayabiliyoruz. ki arayen ve rüya kontrolü de birbiriyle son derece ilişkili konular aslında. Zira lucid rüyalar meselesinin bilimsel arka planına baktığımızda yapılan çalışmalar da bunu gösteriyor. Bu alanda yapılmış en önemli deneylerden birisi 1975'te. Keith Hearn tarafından gerçekleştirilmişti. Hatta Hearn'ın çalışması lucid dreaming'e dair ilk bilimsel kanıtlardan biri olarak görülüyor. İngiliz bir psikolog olan Hearn, daha önce çok kez lucid rüya deneyimi yaşadığını ifade eden Alan Worsley ile bu olgu üzerine çalışmış. Lucid Dreaming'in R.E.M. aşamasında gerçekleştiğini düşünen Dr. Hearn, uyku sırasında Worsley'i gözlenmeyerek işe başlamış. Ancak öncesinde Worsley'den bir şey istemiş kendisi. Şayet Worsley, gördüğü rüyayı kontrol edebildiğini anlarsa, bunu göz hareketleriyle Hearn'e bildirecekti. E ama zaten Arya mevresinde gözlerimizin hareket ettiğini biliyoruz. Nasıl çıkacaklardı ki işin içinden? İşte Hearn bunu bir koda dönüştürmüştü. Worsley rüyasını kontrol edebildiğini fark ederse gözlerini düzenli olarak sağa ve sola 8 kere oynatacaktı. ARIEM evresindeyken düzenli hareketler gözlemlenmediği için bu son derece akıllıcaydı tabii. Laboratuvardaki ölçüm cihazlarına bağlı bir şekilde uykuya dalan Worsley'in göz hareketleri dikkatli bir şekilde gözlemlendi. Ve gerçekten de Worsley rüyalarını kontrol edebildiğini, gözlerini düzenli bir şekilde hareket ettirerek hörne bildirmişti. Yani bir anlamda lucid dreaming, bilimsel olarak da kanıtlanmıştı. Gerçek ve bir anlamda ölçülebilir bir olguydu bu. Elbette bu deney lucid rüyalar alanında sayısız yeni çalışmanın da yolunu açmıştı. Ve içlerinden birisi son derece çarpıcı sonuçlar vermişti bize. Ama o deneyi geçmeden önce kısa bir ara verelim dilerseniz. Bu noktada bir rüyada olup olmadığımızı kontrol etmek iyi bir fikir olabilir. Sanırım rüyada değiliz. Yani en azından öyle gözüküyor. Neyse. Lucid rüyalar üzerine yapılan başka bir önemli çalışmadan bahsedecektim size. 2009 yılında Alman bir psikolog olan Ursula Voss tarafından yapılmıştı bu çalışma. Deneydeki temel amaç Lucid Dreaming'de beynin prefrontal korteks bölgesinin rolünü anlamaktı. Bu bölümün elektrikle uyarılmasının lucid rüyayı tetikleyip tetiklemeyeceğini ve bu deneyimi daha da canlı kılıp kılmayacağını merak ediyordu Voss. Bu arada prefrontal korteks karar verme, öz bilinç ve hafıza gibi üst düzey bilişsel faaliyetlerden sorumlu bölgedir. Normalde arayan uykusu sırasında prefrontal korteksteki faaliyetlerin uyanık olma haliyle karşılaştırıldığında azaldığı görülür. Fakat daha önce yapılan farklı çalışmalarda lucid dreaming sırasında bu bölgedeki faaliyetlerde anormal düzeyde bir artış olduğu gözlemlenmişti. İşte Walsh da bunun üzerine bir deney yürütüyordu. Bunun için deneklerin prefrontal korteksine düşük yoğunluklu elektrik sinyalleri gönderen elektrotlar bağlayarak Ariem sırasında bu bölgeyi uyarmayı denedi kendisi. Bu uyarma TACS adı verilen bir teknikle gerçekleşiyor ve beynimizin gamma bandı frekansına denk gelen 40 Hz frekansında veriliyordu. Sonuçların anlamlı olabilmesi için bir de kontrol grubu belirlemiş, bu grubun da prefrontal korteksine elektrot bağlamış ancak herhangi bir elektrik sinyali göndermemişti. Çalışmanın sonuçları ise epey garipti. Gerçekten de denekler, arayan uykusundayken prefrontal kortekse elektrik sinyali gönderildiği de frekanslarda gözlemlendiği üzere rüyalarını kontrol etme seviyeleri ciddi ölçüde artmıştı. ve bu deneyimlerin ne kadar canlı olduğu da verilen elektrik sinyallerinin şiddetiyle doğru orantılıydı. Voss'un deneyi de lucid rüyaların bilimsel düzlemdeki bir kanıtı gibiydi. Ancak daha da önemlisi bu durumun arkasındaki sinirsel mekanizmayı da ortaya koymuştu bu çalışma. Rüya kontrolü konusunda prefrontal korteksimiz olağan şüpheliydi. Bu çalışmanın yankıları da çok büyük olmuştu tabii. Hatta bu teknik sayesinde travma sonrası stres bozukluğu veya anksiyete gibi mental sağlıkla ilişkili problemlerin tedavisine yönelik de birçok araştırma yapıldı. Bu sırada lucid dreaming'in faydaları da ortaya çıkmaya başladı. Hatta rüya kontrolüyle kişisel gelişim ve özbenliğin keşfine yönelik çalışmalar yapanların sayısı hiç de az değil. Bu kişilerin iddialarına göre rüyalar aleminde en derin korkularınız ve arzularınızla yüzleşerek kendinizi daha iyi tanıyabiliyorsunuz. Bunun yanında lucid rüyaların yaratıcılık ve sorun çözme konusunda da faydaları olduğu düşünülüyor. Hatta bir de efsane vardır bununla ilgili. Ünlü kimyacı August Kekule'nin benzen molekülünün yapısını bir rüya sırasında keşfettiği söylenir. Sanatçılar ve müzisyenlerinde sık sık bu dünyadan ilham aldığını duyarız hatta. Bu eseri rüyamda gördüm derler ya hani. Peki madem lucid rüyalar bu kadar faydalı, biz nasıl kontrol edebiliriz bu durumu? Lucid dreaming'i nasıl tetikleyebileceğimize dair bazı teknikler de geliştirildi elbette. Bunlardan ilki gerçekliği test etme yöntemiydi. Burada uyanık haldeyken sürekli fizik yasalarına aykırı şeyler yapmanız öneriliyor. Mesela elinizi bir duvardan geçirmeye çalışmak gibi. Yani gerçekte bir duvarın içinden elinizi geçiremezsiniz sonuçta. Ancak rüyalar gerçekliğin büküldüğü bir ortam. Bu yöntemi uyguladığınızda, gerçekliğin büküldüğü rüya esnasında farkındalığınızın artacağı iddia ediliyor. Bir diğer teknik ise WBTB yani Wake Back to Bed. Bu tekniği ise uykuyu bilinçli şekilde bölme yöntemi olarak tanımlayabiliriz. 6 saat gibi bir uyku sonrası uyanıp kısa bir süre uyanık kaldıktan sonra tekrar uykuya dalmak lucid dreaming şansınızı da arttıracaktır deniliyor. Diğer taraftan uykuya dalarken kendi kendinize rüyamda uyanacağım gibi telkinlerde bulunmayı ya da bir rüya günlüğü tutmanızı önerenler de var. Bu sayede rüyalarınızda hatırlamadığınız detayları daha sonra gözden geçirebilir ve rüya farkındalığınızı arttırabilirsiniz. Bunlar çok genel öneriler ve başarı oranı konusunda herhangi bir istatistik mevcut değil tabi ki. Ancak rüya kontrolü üzerine araştırma yapanlara göre işin esas zor kısmı rüyanın kontrolünü ele almak değil, kontrolü koruyabilmek. Bunun için Inception filminden de hatırlayacağınız üzere bazı objelerle ilişki kurmanız, bunlara dokunmanız falan gerekiyor. Bu sayede çapalanma denen durum gerçekleşerek rüyadaki hakimiyetinizi koruyabilirsiniz. Şimdi gelelim en önemli konuya. Lucid Dreaming ile ilişkili riskler ve eleştirilere yani. İlk olarak bu konuda göstereceğiniz tüm çabalar uyku düzeninizi ve uykudan aldığınız verimi bozacaktır. Hatta insomniaya uzanan ölçekte sorunlarla bile karşılaşabilirsiniz. Halk arasında kara basan olarak bilinen uyku felci de risklerden birisi. Lucid Dreaming'i başlatmak için gösterilen çabaların bu riski arttırdığını ve hatta bazı insanlarda sürekli hale geldiğini de söylüyor uzmanlar. Daha genel ve belki de daha büyük bir risk ise gerçeklik algısında yaşanabilecek bozulmalar. Kontrol edebildiğiniz rüyalarla, gerçekliğiniz arasındaki çizgi flu hale geldiğinde ciddi psikolojik sorunların ortaya çıkabileceği söyleniyor. Özellikle de psikoz veya disosiyatif bozukluk riski yüksek insanlarda lucid rüyaları tetikleme çabalarından ciddi sorunlar doğurabileceği saptanmış. Bunun dışında günlük fonksiyonlarda da aksamalar gözlemlenmiş. Bir diğer risk ise tabii ki lucid rüyanın bir bağımlılığa dönüşmesi. Bazı insanlar gerçeklikten kaçış için lucid dreaming'e yönelerek gerçek sorumluluklarından ya da ilişkilerinden uzaklaşabilir. Tüm bu risklere rağmen birçok araştırmacı Lucid Dreaming'in sorumlu ve bilinçli bir şekilde kullanımının daha önce de bahsettiğimiz gibi kişisel gelişimde çok yardımcı olacağını ve yaratıcılığı da arttıracağını söylüyorlar. Bununla birlikte bilim dünyası da zihin denen uçsuz bucaksız okyanusu daha iyi anlayabilmek için bu olguyu derinlemesine inceliyor. Yani aslında her şey denge ile alakalı bu noktada. Tabii bu bölümün sonuna geldiğimizde bir soruya cevap vermedik. Şu an mesela. uyanık olduğunuzdan emin misiniz?

Gökyüzünde bir kuş gibi süzüldüğünüzü düşünün. Tüm rüzgarı kanatlarınızın altına aldığınızı. Veya okyanusların daha önce kimselerin gidemediği en derin noktalarını keşfettiğinizi hayal edin. Ya da Mars'ta bir yürüyüşe çıktığınızı. Kızıl gezegenin gizemlerini çözmeye çalıştığınızı düşünün.

Ve tüm bunları yaparken yatağınızın rahatlığında olduğunuzu, bir nevi rüyanızda yolculuk yaptığınızı hayal edin. Birçoğunuza safsata gibi gelmiş olabilir bu dediğim. Fakat bunun gerçek olduğunu, bazı insanların, dahilerin ya da sanatçıların rüyalarını kontrol ettiğini, hatta bazı çalışmalarında rüyalardan ilham aldıklarını öğrendiğinizde şaşırabilirsiniz. Önceki bölümde uykusuzluğun derinlerine inmiştik. 11 gün uyumazsanız ne olur diye sormuştuk.

Şimdi ise uykunun en derinlerine, rüyalar alemine dalıyor, düşler diyarında bir yolculuğa çıkıyoruz. Öyleyse Lucid Dreaming dünyasına hoş geldiniz.

Lucid Dreaming. Bilinçli rüya ya da kontrol edilebilir rüyada denir. Bir anlamda rüya gördüğünüz esnada yaptıklarınızı kontrol edebildiğiniz, bir tür yarı uyku yarı uyanık olma hali. Bir anlamda rüyanızda uyanma durumu. Rüyalara dair yapılan birçok tartışmanın merkezinde yer alıyor bu konu. Kimine göre bu başka dünyalarla iletişim kurmanın veya öz benliğimizle bağlantı kurmanın bir yolu. Kimine göre ise başlı başına bir safsata.

Lucid dreaming başka bir dünyaya açılan bir kapının eşiğinden adım atmak gibi aslında. Özetle uyku sırasında rüya gören kişinin rüya gördüğünü fark etmesi ve rüyalarındaki olayları kontrol edebilmesini sağlayan bir bilinç kazanma durumu diyebiliriz.

Gerçekliğini sorgulayamadan, sadece izleyici olarak rol aldığımız sıradan rüyaların aksine bu deneyim sırasında seyirci koltuğundan sahneye çıkabiliyoruz bir anlamda. Bu durumda kişi rüyasında gördüğü çevreyi gerçekten ayırt edilemeyecek şekilde deneyimleyebiliyor. Daha da ilginci, gerçekte yaşadığı anılarını da kurgulayarak bunları tekrar yaşıyormuş gibi hissedebiliyor ve bilinçli kararlar verebiliyor. Tabii bu inanılmaz sınırsız bir özgürlük yaşatan bir deneyim.

Bu konsepti tam olarak algılayabilmek için bazı şeyleri önceden bilmemiz gerekiyor. Öncelikle lucid rüyaların sadece tek ve kesintisiz bir deneyim olmadığını anlamak lazım. Bir spektrum var bu olayda. Her insan bunu farklı farkındalık ve kontrol seviyelerinde deneyimleyebilir. Şöyle izah edeyim. Kişi kimi zaman sadece rüya gördüğünü fark edebilir. Fakat bu rüyada herhangi bir kontrolü olmayabilir. Ya da kimi zaman rüyanın her bir anını tamamen kontrol de edebilir.

Gelin daha da kökenine inelim bu olayın. Lucid kelimesinin psikolojideki karşılığı bilinçli olma durumudur. Ve bununla paralel olarak bu durumun seviyeleri rüyadan rüyaya ve hatta aynı rüya içinde bile değişebilir. Bu aslında bir çalışma alanı olarak da karşımıza çıkıyor. Ve bu alanın öncülerinden biri olan Stephen Laberge de bu durumu şöyle tanımlıyor.

İnsan beyni elektriksel bir senfoni gibidir ve uyku sırasında rüya adını verdiğimiz grifli hikayeler inşa edebilir. Lucid rüyalarsa uyku sırasında beynimizin uyanık olma haline çok benzer bir faaliyet gösterdiği ariyem aşamasında gerçekleşir. Rapid Eye Movement yani hızlı göz hareketi evresi. Uykunun rüya evresinde göz bebeklerinin göz kapakları altında hareket etmesi.

İşte Laberge'in bahsettiği bu ariyam aşamasında gördüğümüz rüyaları genellikle çok net bir şekilde hatırlayabiliyoruz.

ki arayen ve rüya kontrolü de birbiriyle son derece ilişkili konular aslında. Zira lucid rüyalar meselesinin bilimsel arka planına baktığımızda yapılan çalışmalar da bunu gösteriyor. Bu alanda yapılmış en önemli deneylerden birisi 1975'te. Keith Hearn tarafından gerçekleştirilmişti. Hatta Hearn'ın çalışması lucid dreaming'e dair ilk bilimsel kanıtlardan biri olarak görülüyor.

İngiliz bir psikolog olan Hearn, daha önce çok kez lucid rüya deneyimi yaşadığını ifade eden Alan Worsley ile bu olgu üzerine çalışmış. Lucid Dreaming'in R.E.M. aşamasında gerçekleştiğini düşünen Dr. Hearn, uyku sırasında Worsley'i gözlenmeyerek işe başlamış. Ancak öncesinde Worsley'den bir şey istemiş kendisi. Şayet Worsley, gördüğü rüyayı kontrol edebildiğini anlarsa, bunu göz hareketleriyle Hearn'e bildirecekti.

E ama zaten Arya mevresinde gözlerimizin hareket ettiğini biliyoruz. Nasıl çıkacaklardı ki işin içinden? İşte Hearn bunu bir koda dönüştürmüştü. Worsley rüyasını kontrol edebildiğini fark ederse gözlerini düzenli olarak sağa ve sola 8 kere oynatacaktı.

ARIEM evresindeyken düzenli hareketler gözlemlenmediği için bu son derece akıllıcaydı tabii. Laboratuvardaki ölçüm cihazlarına bağlı bir şekilde uykuya dalan Worsley'in göz hareketleri dikkatli bir şekilde gözlemlendi. Ve gerçekten de Worsley rüyalarını kontrol edebildiğini, gözlerini düzenli bir şekilde hareket ettirerek hörne bildirmişti. Yani bir anlamda lucid dreaming, bilimsel olarak da kanıtlanmıştı. Gerçek ve bir anlamda ölçülebilir bir olguydu bu.

Elbette bu deney lucid rüyalar alanında sayısız yeni çalışmanın da yolunu açmıştı. Ve içlerinden birisi son derece çarpıcı sonuçlar vermişti bize. Ama o deneyi geçmeden önce kısa bir ara verelim dilerseniz. Bu noktada bir rüyada olup olmadığımızı kontrol etmek iyi bir fikir olabilir. Sanırım rüyada değiliz. Yani en azından öyle gözüküyor. Neyse. Lucid rüyalar üzerine yapılan başka bir önemli çalışmadan bahsedecektim size.

2009 yılında Alman bir psikolog olan Ursula Voss tarafından yapılmıştı bu çalışma. Deneydeki temel amaç Lucid Dreaming'de beynin prefrontal korteks bölgesinin rolünü anlamaktı. Bu bölümün elektrikle uyarılmasının lucid rüyayı tetikleyip tetiklemeyeceğini ve bu deneyimi daha da canlı kılıp kılmayacağını merak ediyordu Voss. Bu arada prefrontal korteks karar verme, öz bilinç ve hafıza gibi üst düzey bilişsel faaliyetlerden sorumlu bölgedir.

Normalde arayan uykusu sırasında prefrontal korteksteki faaliyetlerin uyanık olma haliyle karşılaştırıldığında azaldığı görülür. Fakat daha önce yapılan farklı çalışmalarda lucid dreaming sırasında bu bölgedeki faaliyetlerde anormal düzeyde bir artış olduğu gözlemlenmişti. İşte Walsh da bunun üzerine bir deney yürütüyordu.

Bunun için deneklerin prefrontal korteksine düşük yoğunluklu elektrik sinyalleri gönderen elektrotlar bağlayarak Ariem sırasında bu bölgeyi uyarmayı denedi kendisi. Bu uyarma TACS adı verilen bir teknikle gerçekleşiyor ve beynimizin gamma bandı frekansına denk gelen 40 Hz frekansında veriliyordu.

Sonuçların anlamlı olabilmesi için bir de kontrol grubu belirlemiş, bu grubun da prefrontal korteksine elektrot bağlamış ancak herhangi bir elektrik sinyali göndermemişti. Çalışmanın sonuçları ise epey garipti. Gerçekten de denekler, arayan uykusundayken prefrontal kortekse elektrik sinyali gönderildiği de frekanslarda gözlemlendiği üzere rüyalarını kontrol etme seviyeleri ciddi ölçüde artmıştı.

ve bu deneyimlerin ne kadar canlı olduğu da verilen elektrik sinyallerinin şiddetiyle doğru orantılıydı. Voss'un deneyi de lucid rüyaların bilimsel düzlemdeki bir kanıtı gibiydi. Ancak daha da önemlisi bu durumun arkasındaki sinirsel mekanizmayı da ortaya koymuştu bu çalışma. Rüya kontrolü konusunda prefrontal korteksimiz olağan şüpheliydi.

Bu çalışmanın yankıları da çok büyük olmuştu tabii. Hatta bu teknik sayesinde travma sonrası stres bozukluğu veya anksiyete gibi mental sağlıkla ilişkili problemlerin tedavisine yönelik de birçok araştırma yapıldı. Bu sırada lucid dreaming'in faydaları da ortaya çıkmaya başladı. Hatta rüya kontrolüyle kişisel gelişim ve özbenliğin keşfine yönelik çalışmalar yapanların sayısı hiç de az değil.

Bu kişilerin iddialarına göre rüyalar aleminde en derin korkularınız ve arzularınızla yüzleşerek kendinizi daha iyi tanıyabiliyorsunuz. Bunun yanında lucid rüyaların yaratıcılık ve sorun çözme konusunda da faydaları olduğu düşünülüyor. Hatta bir de efsane vardır bununla ilgili. Ünlü kimyacı August Kekule'nin benzen molekülünün yapısını bir rüya sırasında keşfettiği söylenir.

Sanatçılar ve müzisyenlerinde sık sık bu dünyadan ilham aldığını duyarız hatta. Bu eseri rüyamda gördüm derler ya hani. Peki madem lucid rüyalar bu kadar faydalı, biz nasıl kontrol edebiliriz bu durumu? Lucid dreaming'i nasıl tetikleyebileceğimize dair bazı teknikler de geliştirildi elbette. Bunlardan ilki gerçekliği test etme yöntemiydi. Burada uyanık haldeyken sürekli fizik yasalarına aykırı şeyler yapmanız öneriliyor.

Mesela elinizi bir duvardan geçirmeye çalışmak gibi. Yani gerçekte bir duvarın içinden elinizi geçiremezsiniz sonuçta. Ancak rüyalar gerçekliğin büküldüğü bir ortam. Bu yöntemi uyguladığınızda, gerçekliğin büküldüğü rüya esnasında farkındalığınızın artacağı iddia ediliyor.

Bir diğer teknik ise WBTB yani Wake Back to Bed. Bu tekniği ise uykuyu bilinçli şekilde bölme yöntemi olarak tanımlayabiliriz. 6 saat gibi bir uyku sonrası uyanıp kısa bir süre uyanık kaldıktan sonra tekrar uykuya dalmak lucid dreaming şansınızı da arttıracaktır deniliyor.

Diğer taraftan uykuya dalarken kendi kendinize rüyamda uyanacağım gibi telkinlerde bulunmayı ya da bir rüya günlüğü tutmanızı önerenler de var. Bu sayede rüyalarınızda hatırlamadığınız detayları daha sonra gözden geçirebilir ve rüya farkındalığınızı arttırabilirsiniz. Bunlar çok genel öneriler ve başarı oranı konusunda herhangi bir istatistik mevcut değil tabi ki. Ancak rüya kontrolü üzerine araştırma yapanlara göre işin esas zor kısmı rüyanın kontrolünü ele almak değil, kontrolü koruyabilmek.

Bunun için Inception filminden de hatırlayacağınız üzere bazı objelerle ilişki kurmanız, bunlara dokunmanız falan gerekiyor. Bu sayede çapalanma denen durum gerçekleşerek rüyadaki hakimiyetinizi koruyabilirsiniz. Şimdi gelelim en önemli konuya. Lucid Dreaming ile ilişkili riskler ve eleştirilere yani. İlk olarak bu konuda göstereceğiniz tüm çabalar uyku düzeninizi ve uykudan aldığınız verimi bozacaktır. Hatta insomniaya uzanan ölçekte sorunlarla bile karşılaşabilirsiniz. Halk arasında kara basan olarak bilinen uyku felci de risklerden birisi. Lucid Dreaming'i başlatmak için gösterilen çabaların bu riski arttırdığını ve hatta bazı insanlarda sürekli hale geldiğini de söylüyor uzmanlar.

Daha genel ve belki de daha büyük bir risk ise gerçeklik algısında yaşanabilecek bozulmalar. Kontrol edebildiğiniz rüyalarla, gerçekliğiniz arasındaki çizgi flu hale geldiğinde ciddi psikolojik sorunların ortaya çıkabileceği söyleniyor. Özellikle de psikoz veya disosiyatif bozukluk riski yüksek insanlarda lucid rüyaları tetikleme çabalarından ciddi sorunlar doğurabileceği saptanmış.

Bunun dışında günlük fonksiyonlarda da aksamalar gözlemlenmiş. Bir diğer risk ise tabii ki lucid rüyanın bir bağımlılığa dönüşmesi. Bazı insanlar gerçeklikten kaçış için lucid dreaming'e yönelerek gerçek sorumluluklarından ya da ilişkilerinden uzaklaşabilir.

Tüm bu risklere rağmen birçok araştırmacı Lucid Dreaming'in sorumlu ve bilinçli bir şekilde kullanımının daha önce de bahsettiğimiz gibi kişisel gelişimde çok yardımcı olacağını ve yaratıcılığı da arttıracağını söylüyorlar. Bununla birlikte bilim dünyası da zihin denen uçsuz bucaksız okyanusu daha iyi anlayabilmek için bu olguyu derinlemesine inceliyor. Yani aslında her şey denge ile alakalı bu noktada. Tabii bu bölümün sonuna geldiğimizde bir soruya cevap vermedik. Şu an mesela.

Kodak; neredeyse 100 yıl boyunca nesillerin yakından tanıdığı ve tüm anılarını ona borçlu olduğu bir markaydı. Şirketin kurulduğu günden itibaren tek misyonu fotoğraf çekme deneyiminde devrim yaratmaktı. Fakat bu alandaki başarısı, ileride onu felakete sürükleyecek körlüğün başlangıcı olacaktı. Hiçbir Şey Tesadüf Değil’in bu bölümünde, Kodak’ın yükselişten çöküşe uzanan hikayesini inceliyoruz. Değişime direnmenin bedelini ve “kendini yok edip yeniden doğma” cesaretini masaya yatırıyoruz.







Tüm bölümler ve daha fazlası için ⁠⁠⁠⁠podbeemedia.com⁠⁠⁠⁠'u ziyaret et!



----- Podbee Sunar -------



Bu podcast reklam içermektedir.

Kodak: Efsane Bir Çöküş Hikayesi

Malum, yapay zeka son yılların en çok konuşulan teknolojilerinden birisi. Bu teknoloji temelde ödüllendirme mantığı ile çalışıyor, bu şekilde kendisini geliştiriyor. Peki daha önce kimsenin bilmediği, kitleleri imha edebilecek bir kimyasal bileşim keşfettiğinde onu ödüllendirirseniz ne olur? Hiçbir Şey Tesadüf Değil'in bu bölümünde yapay zeka kullanılarak oluşturulan ilk imha reçetelerinin üzerine konuşuyoruz. Gelecekte bizi neler bekliyor olabileceğinin analizini yapıyoruz. 



Tüm bölümler ve daha fazlası için ⁠⁠⁠⁠podbeemedia.com⁠⁠⁠⁠'u ziyaret et!



----- Podbee Sunar -------



Bu podcast reklam içermektedir.

Yapay Zekanın İlk Kitle İmha Reçeteleri 

Kişisel verilerimizin takip edilmesi ve seçimlerimizin yönlendirilmesi artık görünmez bir mühendisliğin parçası. Özgür iradeyle verdiğimizi sandığımız kararların arkasında ise dev bir veri ekonomisi, algoritmalar ve bizi bizden iyi tanıyan şirketler var. Hiçbir Şey Tesadüf Değil’in bu bölümünde gizlilik ihlallerinin hayatımızı nasıl şekillendirdiğini, bu ekosistemin ne kadar derine indiğini ve tüm bunların geleceğimiz için ne anlama geldiğini inceliyoruz.







Tüm bölümler ve daha fazlası için ⁠⁠⁠⁠podbeemedia.com⁠⁠⁠⁠'u ziyaret et!



----- Podbee Sunar -------



Bu podcast reklam içermektedir.

Ne Yaptığınızı Biliyorlar!

Coca Cola'nın 1971'de yayınladığı "Hilltop" reklam filmi, koca bir sektörün yaklaşımını değiştirmişti.  Asi bir nesil, karşı bir kültür ve tüm siyasi konjonktürün sorgulanması reklam dünyasında da kendine yer buluyordu artık. Ancak zaman içerisinde kapitalizm bu durumu da kendi lehine çevirmişti. Hiçbir Şey Tesadüf Değil'in bu bölümünde "Kapitalizm, devrimi nasıl markalaştırdı?" sorusuna yanıt arıyoruz. Reklamcılık tarihinin kırılma noktalarından ipuçları bulmaya çalışıyoruz.


Tüm bölümler ve daha fazlası için ⁠⁠⁠⁠podbeemedia.com⁠⁠⁠⁠'u ziyaret et!



----- Podbee Sunar -------



Bu podcast reklam içermektedir.

Kapitalizm, Devrimi Nasıl Markalaştırdı?

Dünyamız ölüyor. Tabii şimdi hemen değil. Ama bir gün olacak elbet. Tıpkı her hikayenin sonu gibi, onun da sonu gelecek. Levha tektoniği durmuş, kıtalar kilitlenmiş, okyanuslar kurumuş ve yaşam denen olgunun külleri bile kaybolmuş olacak. Ve bu gerçekleştiğinde, biz çoktan kozmik sahneden çekilmiş olacağız. En azından burada, bu kaya parçası üzerinde öyle gözüküyor. Hiçbir Şey Tesadüf Değil'in bu bölümünde, zamanı biraz ileri sarıyoruz. Acaba 1 milyar yıl sonra dünyamız neye benzeyecek?





Tüm bölümler ve daha fazlası için ⁠⁠⁠⁠podbeemedia.com⁠⁠⁠⁠'u ziyaret et!



----- Podbee Sunar -------



Bu podcast reklam içermektedir.

1 Milyar Yıl Sonra Dünyamıza Ne Olacak?

Dünya'nın yörüngesinden de geçen bazı küçük kaya parçaları bulunuyor. ve bu kayalar çok değerli bir şeyler saklıyor. Bize büyük servet kazandırabilecek madenler söz konusu. Sadece birkaç sondaj ekipmanı yapıp bu asteroidlere göndereceğiz. Sonra da o asteroidlerin bazılarında bulunan altın, gümüş ya da elmas gibi madenleri kazıp geri getireceğiz. Hepsi bu kadar… Peki ama niye yapmıyoruz bunu? Asteroid madenciliğini neden bir iş kolu olarak sayamıyoruz hala? Hiçbir Şey Tesadüf Değil'de bu sorunun cevaplarını aramaya koyuluyoruz. Asteroid madenciliğinin yakın dönemde nasıl fırsatlar sunabileceği üzerine düşünüyoruz.

Tüm bölümler ve daha fazlası için ⁠⁠⁠⁠podbeemedia.com⁠⁠⁠⁠'u ziyaret et!



----- Podbee Sunar -------



Bu podcast reklam içermektedir.

Asteroidleri Kazan Kazanır!

İnsan neye göre hatırlayıp, neye göre unutur? Örneğin, neden hayatımızın ilk birkaç yılını hatırlamıyoruz? Ya da bazı anılar yıllar geçse de ilk günkü kadar canlı kalırken, neden bazıları hiç olmamış gibi siliniyor? Hiçbir Şey Tesadüf Değil'in bu bölümünde hafızaya, hatırladıklarımıza ve unuttuklarımıza doğru bir yolculuğa çıkıyoruz. 





Tüm bölümler ve daha fazlası için ⁠⁠⁠⁠podbeemedia.com⁠⁠⁠⁠'u ziyaret et!



----- Podbee Sunar -------



Bu podcast reklam içermektedir.

Çocukluğumuzu Neden Hatırlamıyoruz?

1919'un bir gününde John B. Watson sokakta yürürken köpeklerden aşırı korkan bir çocuk gördü. Bu göründü anında aklına kazınmış, ilerleyen günlerde bazı sorulara dönüşmüştü.  "Acaba yeni doğmuş bir bebek, evcil hayvanlardan korkar mı? Böyle bir korku doğuştan var olabilir mi? Yoksa bu korku sonradan mı öğrenilir?" İşte bu sorular bugün yapılsa gerçekleştirenin de, gerçekleşmesine izin verenin de yıllarca hapishanede yatmasına neden olacak bir dizi deneye zemin hazırlamıştı. Hiçbir Şey Tesadüf Değil'in bu bölümünde o deneylerin hikayesine odaklanıyor, Little Albert Deneyi'ni inceliyoruz.



 Tüm bölümler ve daha fazlası için ⁠⁠⁠⁠podbeemedia.com⁠⁠⁠⁠'u ziyaret et!



----- Podbee Sunar -------



Bu podcast reklam içermektedir.

Psikoloji Tarihinin En Tartışmalı Meselesi: Little Albert Deneyi

Percy Spencer, cebindeki fıstıklı bir atıştırmalık sayesinde birçok evin baş köşesinde yerini almış bir cihaz icat etti: mikrodalga fırın. Peki nasıl oldu da, bu elektromanyetik dalgalar bir anda dünden kalan yemeği ısıttığımız bir cihaza dönüştü? Hiçbir Şey Tesadüf Değil'in bu bölümünde, bilim ile gerçek yaşamın doğrudan kesiştiği bu mucizevi aletin acayip hikayesine beraber bir yolculuk yapıyoruz.





Tüm bölümler ve daha fazlası için ⁠⁠⁠⁠podbeemedia.com⁠⁠⁠⁠'u ziyaret et!



----- Podbee Sunar -------



Bu podcast reklam içermektedir.

Kazara Mucize: Mikrodalga Fırın

Elon Musk'ın yirmi yıldır neredeyse tek bir takıntısı var: Mars’a ulaşmak. Son bir yıldır ise, varıldığında ne olacağı konusundaki çalışmalarını hızlandırdı. Hiçbir Şey Tesadüf Değil'in bu bölümünde; Musk'ın zihnine ve projelerine bir yolculuk yapıyoruz. Bakalım Musk, çılgın planlarını gerçekleştirebilecek mi? Yoksa bu sadece 21. yüzyılın en büyük bilim kurgu hikayesi olarak mı kalacak?





Tüm bölümler ve daha fazlası için ⁠⁠⁠⁠podbeemedia.com⁠⁠⁠⁠'u ziyaret et!



----- Podbee Sunar -------

Bu podcast reklam içermektedir.

Kalkın! Mars'a Gidiyoruz!

Duyabileceğiniz en epik muharebeyi, maddeyle anti-maddenin savaşını duymuş muydunuz hiç? Şu anda galaksiler, kara delikler ya da Dünya diye bir gezegen varsa, bunları o epik savaşta maddenin galip gelmesine borçluyuz. Hiçbir Şey Tesadüf Değil demiştik değil mi? İşte onu kanıtlayacağız bu bölümde ve evrenin varoluş savaşında kaybeden tarafı, yani Anti-maddeyi konuşacağız.






Tüm bölümler ve daha fazlası için ⁠⁠podbeemedia.com⁠⁠'u ziyaret et!



----- Podbee Sunar -------



Bu podcast reklam içermektedir.

Maddenin Yok Edici İkizi: Anti-Madde

İnsanlık tarihini değiştiren bazı keşifler sanki bir rastlantıymış gibi anlatılır. Halbuki hiçbir şey tesadüf değil. İşte biz de bu yüzden buradayız. Cengiz Çalışkan, nam-ı diğer Bebar Bilim ve Podbee Media'nın beraber hazırladığı ve bu podcast serisinde bizi bugüne getiren tüm bilimsel, kültürel, toplumsal dönüm noktalarından geçeceğimiz büyük bir yolculuğa çıkıyoruz.

Hiçbir Şey Tesadüf Değil

Uyku çok güzel bir şey. Günün yorgunluğunu attığınız ve bilinçaltınızın derinliklerine doğru yola çıktığınız harika bir şey bu. Fakat bazı enteresan kişilerin uykuyla ciddi bir derdi var. Bile isteye uyumayı reddeden kişiler... Hatta bu işi rekor kırma seviyesinde abartanlar bile var. Hiçbir Şey Tesadüf Değil'in bu bölümünde o kişilerden, yani Peter Tripp ve Randy Gardner’ın uykusuzluk denemelerinden bahsedeceğiz. Tarihe “uyumayan adamlar” olarak geçen bu ikilinin maceralarına tanık olup, uyku dediğimiz olayın gizemlerini birlikte çözmeye çalışacağız.






Tüm bölümler ve daha fazlası için ⁠⁠podbeemedia.com⁠⁠'u ziyaret et!



----- Podbee Sunar -------



Bu podcast reklam içermektedir.

Podcast'e Soru Sor

Kaydet - Dinle - Gönder

Bildirimler

Hiçbir Şey Tesadüf Değil

Her hafta eklenen yeni bölümleri kaçırma!