Duyduğumuz seslerin, hayatımızdaki önemi sandığımızdan daha büyük. Kimi sesler zor zamanlarımızda, hatta sağlığımız bozulduğunda bize yardımcı olabilir. Bazı özel seslerin sağlığımızla nasıl bir ilişkisi var? İç huzurumuzu nasıl sağlıyorlar? Kulaklıklarınızı takın, gözlerinizi kapatın ve seslerin mucizevi etkisine tanık olun.



Sunan: Barış Özcan

Hazırlayan: Oğulcan Ayan

Ses Tasarım ve Kurgu: Metin Bozkurt

Müzik Seçimleri: Umut Barış Genç

Yapımcı: Podbee Media






Tüm bölümler ve daha fazlası için ⁠⁠podbeemedia.com⁠⁠'u ziyaret et!



----- Podbee Sunar -------



Bu podcast reklam içermektedir.

24 - Ses ile Şifa Bulmak

Merhaba, ben Barış Özcan. 111 Hertz'e hoş geldiniz. Dinle. Gözlerini kapat ve sese odaklan. Bu titreşimler öyle her zaman duyabileceğin herhangi bir ses değil. Herhangi bir sesten çok daha farklı hareket ediyorlar. Önce başının arkasına doğru ilerliyorlar yavaş yavaş. Ve iki kulağında duyduğun bu sesler ensende, omuriliğinde birleşiyor. Usul usul aşağıya iniyorlar. Hissediyor musun? Omurgandaki her bir bölmeyi tek tek aşarak vücuduna yayılıyorlar. Ve giderek bütün bedenini sarıyorlar. Titreşimler. Tüm bedeninde hissetmeye başlıyorsun onları. Kasların yavaş yavaş gevşiyor. Zihnin tüm kaygılardan arınıyor. Hafifliyorsun. Hafifliyorsun. Hafifliyorsun. 111 Hertz'e hoş geldin. Duyduğunuz bu ses, saf 111 Hertz frekansıydı. Bu frekansı sırf podcast'te adını veren frekans olduğu için duymadınız elbette. Evet, 111 Hz bu podcast'te adını veren frekans ama bunun yanında aynı zamanda çok çok özel bir frekans. Söylenen o ki, bu ses frekansı beynimizde endorfin salınımını arttırırmış. Endorfin, vücudumuzda ağrıyan dokularda ağrının azalması için salgalanan bir hormon. Yani bu ses bir nevi bir ağrı kesici. Yani en azından söylenti bu yönde. Peki gerçek olabilir mi böyle bir şey? Yani bazı özel ses frekanslarını kullanarak zihnimizi ya da bedenimizi tabir yerindeyse hacklemek mümkün olabilir mi? Sanırım bu soruya kesin bir yanıt vermeden önce şüpheyle yaklaşmak en doğrusu ve her şeyden önce sesle insan beyni arasındaki ilişkiden başlamamız gerekli. Sesin dalgalardan ve dalga boylarından yani frekanslardan oluştuğunu biliyoruz. Hatırlayın bundan önceki bölümlerde de bahsetmiştik. Ancak frekanslardan oluşan tek şey duyduğumuz sesler değil. Beynimizde de frekans kavramının bir karşılığı var. Biliyorsunuz beynimiz nöron denilen sinir hücrelerinden meydana geliyor. Bu nöronlar birbirleriyle elektriksel ve kimyasal sinyaller vasıtasıyla iletişim kuruyorlar. İşte nöronların birbirleriyle iletişimde kullandıkları bu sinyallerin de tıpkı ses gibi dalgalardan oluştuğunu düşünebiliriz. Beyinde gerçekleşen elektriksel aktiviteler ve bunun sonucu ortaya çıkan ritmik ve tekrarlayıcı paternler diyebiliriz bunlara. Beynimizdeki bu aktivitede genellikle çeşitli dalga tiplerinin kombinasyonundan meydana geliyor. Bunları frekans yoğunluğuna göre sıraladığımızda Delta, Theta, Alpha, Beta ve Gamma dalgaları olarak adlandırılıyorlar. Şimdi ben sizler için bunları tercüme etmeye çalışayım. Delta ve Theta dalgaları uykuyla ilişkilendirilen dalgalar. Uyku sırasında beynimizde en yoğun olan frekanslar bunlar. Delta, derin ve rüya görülmeyen zamanlarda izleniyor. Theta dalgaları ise REM uykusu dediğimiz, rüya görülen ve gözlerin hareket ettiği dönemde izleniyor. Bu dalgalar, birden 8 Hertz'e kadar olan dalgalar. Yavaş salınımlılar yani, tam da şu an duyduklarınız gibi. 8 ve 14 Hz aralığı ise beyinde dinlenme anlarıyla ilişkilendirilen bir aralık. Ve bu aralıkta beynin alfa dalgaları yaydığı görülüyor. Beta ve gamma dalgaları ise 14 ile 100 Hz aralığına kadar olan bölümde yer alıyor. Bu aralık insan beyninin konsantrasyon anlarıyla ilişkili. Anlayacağımız bedenimizde bir yerlerde, beynimizde tıpkı ses gibi dalgalardan oluşan bir şeyler oluyor. Biz farkına varmasak da. Ama sesle beyin arasındaki ilişki yalnızca bu benzerlik üzerinden ilerlemiyor. Çünkü duyduğumuz sesleri de bir bakıma beyin dalgalarına dönüştürüyoruz. Öyle ya, neticede işitmek ya da duymak bir beyin aktivitesi sonuçta. İşte insanlar bu ilişkiyi ve benzerliği bilerek ya da bilmeyerek tarihin başından bu yana duyduğumuz seslere özel bir anlam yüklediler. Sesi bir tedavi aracı, bir şifa aracı olarak gördüler. Bunun en eski örnekleri de herhalde yine bu topraklarda ve komşularında işitildi. Antik Anadolu ve Yunanistan'dan söz ediyorum. Yunanistan'da özellikle de ruhsal hastalıkların tedavisi için insanlar mağaralara giderdi. Bu mağaralar birer şifa merkeziydi. Sesle şifa. Bilirsiniz mağaralar çatlaklardan sızan suyun yıllar boyunca kayaları böyle yavaş yavaş aşındırmasıyla, eritmesiyle oluşuyor. İşte şifalı olan ses de tam olarak buydu o çağlarda yaşayan insanlar için. Mağaralara girip o suyun sesini dinliyorlardı. Ve bu sesin dinlendirici etkisinin özellikle de zihinsel hastalıklara iyi geldiğine inanıyorlardı. Benzer bir düşünce şamanizmde de var. Onlar da duyduğunuz bu sesi yani şaman davulunun sesini şifa verici bir amaçla kullanmışlar. Bu davulu kullanarak müzikle harmanlanmış ritüeller yaparlarmış. Koruyucu ve iyileştirici olduğuna inandıkları bir takım ruhları çağırırlarmış. Dikkatli dinlerseniz bu davulların çıkardığı ritmik seslerin bir tür trans ortamı hazırladığını anlayabilirsiniz. Müziği dinleyerek bir nevi hipnoz terapisi gibi yani. Kulağa biraz da büyücülük gibi geliyor öyle değil mi? E ne de olsa kadim medeniyetlerin kadim inanışlarından söz ediyoruz. Peki acaba tüm bunlar bir büyücülük mü yoksa işin gerçekten bilimsel bir tarafı da var mı? Sonuçta modern anlamda bilimin henüz ortaya çıkmadığı, deney ve gözlem süreçlerinin, nesnel ölçümlerinin yapılamadığı bazı dönemlerden söz ettik hep. Peki ama bu yöntemlerin yani sesle tedavinin gerçekten de bilimsel bir karşılığı var mı acaba? Doktor Lee Bartle bu konu üzerine kapsamlı çalışmalar yapan öncü isimlerden biri. Bu doktor Kanada'nın batısında bir kasabada doğmuş. Ailesi arıcılıkla uğraşıyormuş ve bunun için de çocukluğundan beri zamanının çok büyük bir kısmını arı çiftliğinde geçiriyormuş. İşte Dr. Lee bir gün ailesinin çiftlikteki evini ziyarete gitmiş ve arıcılıkla çocukluğundan beri haşır neşir olduğu için de ailesine yardım etmek istemiş. Biraz bal toplamak için arı kavanlarının olduğu bölüme gitmiş. Bal peteklerini toplamış ve ardından bu petekleri süzmek için kullanılan makinenin yanına gelmiş. Yerleştirdiği peteklerden birkaç damla bal makinenin motor kayışına damlamış ve disklerin arasında dönen kayış damlayan balın etkisiyle sinir bozucu bir şekilde gıcırdamaya başlamış. O sırada ne olmuş biliyor musunuz? Tam bu gıcırtıların duyulduğu esnada bal evinin yakınlarındaki bir cırcır böceği de muhtemelen o sese tepki vererek ötmeye başlamış. Birbirini andıran iki farklı ses. Lee Bartle makinenin kayışından çıkan gıcırtılarla cırcır böceğinin ötüşü arasında garip bir senkron olduğunu fark etmiş. Bir ritim. İşitsel bir illüzyon. Evet, bir illüzyon, işitsel bir illüzyon dedim ve bu şöyle meydana geliyor. Şu anda iki tonu birden duyuyoruz. Bu tonların frekans değerleri birbirinden biraz uzak. Biri yaklaşık 500 Hz iken, diğeri de 400 Hz frekansında titreşiyor. Şimdi 400 Hz olan sesin frekansını yavaş yavaş arttıracağız bakın dikkatlice dinleyin. Ritmi duyuyorsunuz değil mi? Oysa ortada aslında hala iki sabit ton var. Ama artık bu tonlar birbirine çok yakın frekanstalar. Biri 500 Hz iken, diğeri 495 Hz. Aralarında yalnızca 5 Hz'lik bir frekans farkı var. Ama işte bu 5 Hz'cik fark, frekanslar arasında bir düzensizlik, bir çakışma yaratıyor. Tam olarak aynı frekans olmadığı için mükemmel bir şekilde üst üste binemiyor bir türlü bu iki ton. Ve o aradaki 5 Hz'cik fark, ses dalgaları arasındaki düzensiz çakışmadan ötürü bu ritmik senkronizasyonu yaratıyor. İşte Dr. Lee Bartle'ın duyduğu ritmin sebebi de buydu. Motor kayışından çıkan gıcırtıyla, cırcır böceğinin ötüşü birbirine çok yakın frekanstaydı ve Dr. Lee tıpkı az önce duyduğumuza benzeyen bir senkronizasyon duymuştu. İşte o sırada doktorun aklına dahiyani bir fikir geldi. Eğer yakın frekanslardaki ses dalgaları arasında böyle bir ilişki varsa belki de bu ses dalgaları beyin dalgalarımızla da etkileşime geçebilirdi. E ne de olsa beynimizdeki aktiviteler de belli frekanslarda meydana geliyordu. İşte Dr. Lee Barter'ın bulduğu bu fenomene binaural beats adı veriliyor. Ancak uygulanışı az önce anlattığımdan biraz farklı. Binaural sesler yalnızca kulaklıkla dinlenebiliyor ve birbirine çok yakın iki frekanstan biri yalnızca bir kulaktan verilirken, diğeri de diğer kulaktan veriliyor. İşin garip tarafı, beynimiz bu iki farklı kulaklıktan kulaklarımıza ulaşan sesleri hala ritim olarak algılıyor. Kulaklıklarınız kulağındaysa hemen bir örneğini paylaşayım şimdi sizinle. Bu duyduğunuz sesin baş ağrılarını ve stresi azalttığı söyleniyor. Ben elbette kısa bir örneğini paylaştım. Sizin daha uzun dinlemeniz gerekli. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu yaşayan pek çok kişi bu türden sesleri dinleyerek konsantrasyonlarını arttırabildiklerini iddia ediyor. Çünkü düzensiz beyin dalgaları bir süre sonra bu ses frekanslarıyla uyumlu bir şekilde titreşmeye, onlarla bir senkronlanmaya başlıyorlar. Ve bu türden sesler bir nevi beyin aktivitesini düzenlemeye başlıyor. Beyin dalgalarımızın duyulan ses dalgalarına eşlik etmesini, çalan bir müziğin etkisiyle yerimizde duramayıp dans etmek istememize benzetebiliriz. Duyduğu müziğin ritmine ayak uydurarak dans eden beynimizin vücudumuzdaki her şeyi kontrol ettiği düşünülünce duyduğumuz seslerin mucizevi şeylere yol açabileceğini varsayabilir miyiz acaba? Mesela, Parkinson ve müzik arasındaki ilişki. Parkinson bir sinir sistemi hastalığı. Beynin alt kısımlarındaki gri cevher çekirdeklerinin bozulması nedeniyle ortaya çıkıyor. Ve en belirgin semptomları vücutta titreme, sertlik ve yavaşlık. İşte Cohen'de bundan 13 yıl önce Parkinson teşhisi konulan hastalardan biri. Hastalığının başlarında vücudundaki titremeler oldukça azmış. Çok rahatsız edici değilmiş yani. Günlük hayatında birazcık titriyormuş o kadar. Ama zaman geçtikçe titremeler giderek artmaya başlamış ve bu titremelerle birlikte Cohen'in hareketleri de aksamaya başlamış. Cohen'in içsel ritmi, zihin-vücut koordinasyonu gün geçtikçe bozuluyormuş. Hastalığı aradan geçen yıllarla birlikte yürümek gibi temel bir eylemi bile bir işkenceye çevirmeye başlamış. Ne zaman yürümeye kalksa vücudu çok hızlı titremelerle kilitlenip duruyormuş. Hastalığı yüzünden artık hareket etmeye, adım atmaya korkar hale gelmiş. Ta ki müziğin mucizevi etkisiyle tanışana kadar. Ne zaman müziğin ritmini ayak uydursa, adımlarını da çok daha güvenli bir şekilde atmaya başlamış Cohen. Hatta bırakın adım atmayı, dans etmeye başlamış. Hastalığı yüzünden kaybettiği içsel ritmini dışsal bir uyarıcıda, müzikte bulmuş. Müziğin ritmi, kendi içsel ritmini bulması için ona bir dayanak olmuş. Eğer İngiltere Kralı 6. George'un hayatını anlatan The King's Speech, Kralın Konuşması filmini izlemişseniz bu anlattıklarımı kolayca anlayabilirsiniz. Hatırlayın orada da normalde konuşurken sürekli takılan içsel ritmini kaybetmiş kekeme bir kral vardı. Ve şarkı söyleyerek konuştuğunda... Kekelemeyi bırakıyordu. Şarkının ritmine kendini kaptırarak, müziğin ritminden destek alarak, hiç takılmadan zihnindekileri aktarabiliyordu. İşte az önce sizlere söz ettiğim o Parkinson hastası Cohen'in, müzik yardımıyla kendi iç ritmini bulması da tıpkı bu duruma benziyor. Müzik terapisi bugün Parkinson hastalığının belirtilerinin hafifletilmesinde, hatta hastalığın tedavisinde modern tıp tarafından en sık başvurulan, en masrafsız, en sağlıklı metotlardan biri haline gelmiş. Modern bilim müziği bir tedavi yöntemi olarak tanımaya ve kullanmaya başlamış diyebiliriz. Çünkü müzik ve ritim algısı aslında içimizde çok ama çok derin bir yerlerde yatıyor. Duyduğumuz sesler ruhumuzdaki bir yerlere dokunuyor. Çok derinlerde bir yerlere. Ve vücudumuzda derin bir öfori durumunun yaşanmasına sebep oluyor. Bu bazen öylesine yoğun bir his ki bazı sesleri duyduğumuzda tüylerimiz diken diken oluyor öyle değil mi? Sesin ve müziğin hepimizin çok yakından hissettiği en yaygın fiziksel etkisi bu sanırım. Tüylerimizi diken diken etmesi. Duygusal bir müzik duyduğumuzda kimi zaman gözlerimiz doluyor. Beynimizde seslerin dönüştüğü bu haller bize bazen huzur veriyor. Ve bu huzur bize çok tanıdık, iyi hissettiriyor. Müzik ve ritim algısı içimizde çok derin bir yerlere kazınmış gibi adeta. Öyle derinlerde ki dilden bile önce tanıyoruz onu. Antropologlar insanlık tarihinde müziğin ve ritmin dilden çok daha önce ortaya çıktığını söylüyorlar. Kabile üyeleri muhtemelen birbirleriyle konuşmaya başlamadan önce ateş başında ellerindeki hayvan kemiklerini birbirine vurarak bir ritim eşliğinde dans ediyorlardı. Her birimiz bir birey olarak henüz herhangi bir dili öğrenmemişken annemizin sesinden ninniler dinlemiyor muyduk? Daha onun karnındayken işitmeye, duymaya başlamıyor muyduk? İşte belki de o en masum, en saf, en huzurlu olduğumuz anlara tekrar dönebilmek için kendi iç sesimize kulak vermemiz gerekiyor. O zaman şimdi gözlerini kapat ve içindeki sese odaklan. O titreşimleri dinle.

Merhaba, ben Barış Özcan. 111 Hertz'e hoş geldiniz. Dinle.

Gözlerini kapat ve sese odaklan. Bu titreşimler öyle her zaman duyabileceğin herhangi bir ses değil. Herhangi bir sesten çok daha farklı hareket ediyorlar.

Önce başının arkasına doğru ilerliyorlar yavaş yavaş. Ve iki kulağında duyduğun bu sesler ensende, omuriliğinde birleşiyor. Usul usul aşağıya iniyorlar. Hissediyor musun? Omurgandaki her bir bölmeyi tek tek aşarak vücuduna yayılıyorlar. Ve giderek bütün bedenini sarıyorlar. Titreşimler.

Tüm bedeninde hissetmeye başlıyorsun onları. Kasların yavaş yavaş gevşiyor. Zihnin tüm kaygılardan arınıyor. Hafifliyorsun. Hafifliyorsun. Hafifliyorsun.

111 Hertz'e hoş geldin. Duyduğunuz bu ses, saf 111 Hertz frekansıydı.

Bu frekansı sırf podcast'te adını veren frekans olduğu için duymadınız elbette. Evet, 111 Hz bu podcast'te adını veren frekans ama bunun yanında aynı zamanda çok çok özel bir frekans. Söylenen o ki, bu ses frekansı beynimizde endorfin salınımını arttırırmış. Endorfin, vücudumuzda ağrıyan dokularda ağrının azalması için salgalanan bir hormon.

Yani bu ses bir nevi bir ağrı kesici. Yani en azından söylenti bu yönde. Peki gerçek olabilir mi böyle bir şey? Yani bazı özel ses frekanslarını kullanarak zihnimizi ya da bedenimizi tabir yerindeyse hacklemek mümkün olabilir mi? Sanırım bu soruya kesin bir yanıt vermeden önce şüpheyle yaklaşmak en doğrusu ve her şeyden önce sesle insan beyni arasındaki ilişkiden başlamamız gerekli.

Sesin dalgalardan ve dalga boylarından yani frekanslardan oluştuğunu biliyoruz. Hatırlayın bundan önceki bölümlerde de bahsetmiştik. Ancak frekanslardan oluşan tek şey duyduğumuz sesler değil. Beynimizde de frekans kavramının bir karşılığı var.

Biliyorsunuz beynimiz nöron denilen sinir hücrelerinden meydana geliyor. Bu nöronlar birbirleriyle elektriksel ve kimyasal sinyaller vasıtasıyla iletişim kuruyorlar. İşte nöronların birbirleriyle iletişimde kullandıkları bu sinyallerin de tıpkı ses gibi dalgalardan oluştuğunu düşünebiliriz.

Beyinde gerçekleşen elektriksel aktiviteler ve bunun sonucu ortaya çıkan ritmik ve tekrarlayıcı paternler diyebiliriz bunlara. Beynimizdeki bu aktivitede genellikle çeşitli dalga tiplerinin kombinasyonundan meydana geliyor.

Bunları frekans yoğunluğuna göre sıraladığımızda Delta, Theta, Alpha, Beta ve Gamma dalgaları olarak adlandırılıyorlar. Şimdi ben sizler için bunları tercüme etmeye çalışayım. Delta ve Theta dalgaları uykuyla ilişkilendirilen dalgalar. Uyku sırasında beynimizde en yoğun olan frekanslar bunlar.

Delta, derin ve rüya görülmeyen zamanlarda izleniyor. Theta dalgaları ise REM uykusu dediğimiz, rüya görülen ve gözlerin hareket ettiği dönemde izleniyor. Bu dalgalar, birden 8 Hertz'e kadar olan dalgalar. Yavaş salınımlılar yani, tam da şu an duyduklarınız gibi.

8 ve 14 Hz aralığı ise beyinde dinlenme anlarıyla ilişkilendirilen bir aralık. Ve bu aralıkta beynin alfa dalgaları yaydığı görülüyor. Beta ve gamma dalgaları ise 14 ile 100 Hz aralığına kadar olan bölümde yer alıyor. Bu aralık insan beyninin konsantrasyon anlarıyla ilişkili.

Anlayacağımız bedenimizde bir yerlerde, beynimizde tıpkı ses gibi dalgalardan oluşan bir şeyler oluyor. Biz farkına varmasak da. Ama sesle beyin arasındaki ilişki yalnızca bu benzerlik üzerinden ilerlemiyor. Çünkü duyduğumuz sesleri de bir bakıma beyin dalgalarına dönüştürüyoruz.

Öyle ya, neticede işitmek ya da duymak bir beyin aktivitesi sonuçta. İşte insanlar bu ilişkiyi ve benzerliği bilerek ya da bilmeyerek tarihin başından bu yana duyduğumuz seslere özel bir anlam yüklediler. Sesi bir tedavi aracı, bir şifa aracı olarak gördüler.

Bunun en eski örnekleri de herhalde yine bu topraklarda ve komşularında işitildi. Antik Anadolu ve Yunanistan'dan söz ediyorum. Yunanistan'da özellikle de ruhsal hastalıkların tedavisi için insanlar mağaralara giderdi. Bu mağaralar birer şifa merkeziydi. Sesle şifa.

Bilirsiniz mağaralar çatlaklardan sızan suyun yıllar boyunca kayaları böyle yavaş yavaş aşındırmasıyla, eritmesiyle oluşuyor. İşte şifalı olan ses de tam olarak buydu o çağlarda yaşayan insanlar için. Mağaralara girip o suyun sesini dinliyorlardı. Ve bu sesin dinlendirici etkisinin özellikle de zihinsel hastalıklara iyi geldiğine inanıyorlardı. Benzer bir düşünce şamanizmde de var.

Onlar da duyduğunuz bu sesi yani şaman davulunun sesini şifa verici bir amaçla kullanmışlar. Bu davulu kullanarak müzikle harmanlanmış ritüeller yaparlarmış. Koruyucu ve iyileştirici olduğuna inandıkları bir takım ruhları çağırırlarmış.

Dikkatli dinlerseniz bu davulların çıkardığı ritmik seslerin bir tür trans ortamı hazırladığını anlayabilirsiniz. Müziği dinleyerek bir nevi hipnoz terapisi gibi yani. Kulağa biraz da büyücülük gibi geliyor öyle değil mi? E ne de olsa kadim medeniyetlerin kadim inanışlarından söz ediyoruz. Peki acaba tüm bunlar bir büyücülük mü yoksa işin gerçekten bilimsel bir tarafı da var mı?

Sonuçta modern anlamda bilimin henüz ortaya çıkmadığı, deney ve gözlem süreçlerinin, nesnel ölçümlerinin yapılamadığı bazı dönemlerden söz ettik hep. Peki ama bu yöntemlerin yani sesle tedavinin gerçekten de bilimsel bir karşılığı var mı acaba? Doktor Lee Bartle bu konu üzerine kapsamlı çalışmalar yapan öncü isimlerden biri. Bu doktor Kanada'nın batısında bir kasabada doğmuş.

Ailesi arıcılıkla uğraşıyormuş ve bunun için de çocukluğundan beri zamanının çok büyük bir kısmını arı çiftliğinde geçiriyormuş. İşte Dr. Lee bir gün ailesinin çiftlikteki evini ziyarete gitmiş ve arıcılıkla çocukluğundan beri haşır neşir olduğu için de ailesine yardım etmek istemiş. Biraz bal toplamak için arı kavanlarının olduğu bölüme gitmiş.

Bal peteklerini toplamış ve ardından bu petekleri süzmek için kullanılan makinenin yanına gelmiş. Yerleştirdiği peteklerden birkaç damla bal makinenin motor kayışına damlamış ve disklerin arasında dönen kayış damlayan balın etkisiyle sinir bozucu bir şekilde gıcırdamaya başlamış.

O sırada ne olmuş biliyor musunuz? Tam bu gıcırtıların duyulduğu esnada bal evinin yakınlarındaki bir cırcır böceği de muhtemelen o sese tepki vererek ötmeye başlamış. Birbirini andıran iki farklı ses. Lee Bartle makinenin kayışından çıkan gıcırtılarla cırcır böceğinin ötüşü arasında garip bir senkron olduğunu fark etmiş. Bir ritim.

İşitsel bir illüzyon. Evet, bir illüzyon, işitsel bir illüzyon dedim ve bu şöyle meydana geliyor. Şu anda iki tonu birden duyuyoruz. Bu tonların frekans değerleri birbirinden biraz uzak. Biri yaklaşık 500 Hz iken, diğeri de 400 Hz frekansında titreşiyor.

Şimdi 400 Hz olan sesin frekansını yavaş yavaş arttıracağız bakın dikkatlice dinleyin. Ritmi

Oysa ortada aslında hala iki sabit ton var. Ama artık bu tonlar birbirine çok yakın frekanstalar. Biri 500 Hz iken, diğeri 495 Hz. Aralarında yalnızca 5 Hz'lik bir frekans farkı var. Ama işte bu 5 Hz'cik fark, frekanslar arasında bir düzensizlik, bir çakışma yaratıyor.

Tam olarak aynı frekans olmadığı için mükemmel bir şekilde üst üste binemiyor bir türlü bu iki ton. Ve o aradaki 5 Hz'cik fark, ses dalgaları arasındaki düzensiz çakışmadan ötürü bu ritmik senkronizasyonu yaratıyor.

İşte Dr. Lee Bartle'ın duyduğu ritmin sebebi de buydu. Motor kayışından çıkan gıcırtıyla, cırcır böceğinin ötüşü birbirine çok yakın frekanstaydı ve Dr. Lee tıpkı az önce duyduğumuza benzeyen bir senkronizasyon duymuştu.

İşte o sırada doktorun aklına dahiyani bir fikir geldi. Eğer yakın frekanslardaki ses dalgaları arasında böyle bir ilişki varsa belki de bu ses dalgaları beyin dalgalarımızla da etkileşime geçebilirdi. E ne de olsa beynimizdeki aktiviteler de belli frekanslarda meydana geliyordu.

İşte Dr. Lee Barter'ın bulduğu bu fenomene binaural beats adı veriliyor. Ancak uygulanışı az önce anlattığımdan biraz farklı. Binaural sesler yalnızca kulaklıkla dinlenebiliyor ve birbirine çok yakın iki frekanstan biri yalnızca bir kulaktan verilirken, diğeri de diğer kulaktan veriliyor. İşin garip tarafı, beynimiz bu iki farklı kulaklıktan kulaklarımıza ulaşan sesleri hala ritim olarak algılıyor. Kulaklıklarınız kulağındaysa hemen bir örneğini paylaşayım şimdi sizinle.

Bu duyduğunuz sesin baş ağrılarını ve stresi azalttığı söyleniyor. Ben elbette kısa bir örneğini paylaştım. Sizin daha uzun dinlemeniz gerekli. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu yaşayan pek çok kişi bu türden sesleri dinleyerek konsantrasyonlarını arttırabildiklerini iddia ediyor.

Çünkü düzensiz beyin dalgaları bir süre sonra bu ses frekanslarıyla uyumlu bir şekilde titreşmeye, onlarla bir senkronlanmaya başlıyorlar. Ve bu türden sesler bir nevi beyin aktivitesini düzenlemeye başlıyor.

Beyin dalgalarımızın duyulan ses dalgalarına eşlik etmesini, çalan bir müziğin etkisiyle yerimizde duramayıp dans etmek istememize benzetebiliriz. Duyduğu müziğin ritmine ayak uydurarak dans eden beynimizin vücudumuzdaki her şeyi kontrol ettiği düşünülünce duyduğumuz seslerin mucizevi şeylere yol açabileceğini varsayabilir miyiz acaba? Mesela, Parkinson ve müzik arasındaki ilişki.

Parkinson bir sinir sistemi hastalığı. Beynin alt kısımlarındaki gri cevher çekirdeklerinin bozulması nedeniyle ortaya çıkıyor. Ve en belirgin semptomları vücutta titreme, sertlik ve yavaşlık.

İşte Cohen'de bundan 13 yıl önce Parkinson teşhisi konulan hastalardan biri. Hastalığının başlarında vücudundaki titremeler oldukça azmış. Çok rahatsız edici değilmiş yani. Günlük hayatında birazcık titriyormuş o kadar. Ama zaman geçtikçe titremeler giderek artmaya başlamış ve bu titremelerle birlikte Cohen'in hareketleri de aksamaya başlamış.

Cohen'in içsel ritmi, zihin-vücut koordinasyonu gün geçtikçe bozuluyormuş. Hastalığı aradan geçen yıllarla birlikte yürümek gibi temel bir eylemi bile bir işkenceye çevirmeye başlamış. Ne zaman yürümeye kalksa vücudu çok hızlı titremelerle kilitlenip duruyormuş. Hastalığı yüzünden artık hareket etmeye, adım atmaya korkar hale gelmiş. Ta ki

müziğin mucizevi etkisiyle tanışana kadar. Ne zaman müziğin ritmini ayak uydursa, adımlarını da çok daha güvenli bir şekilde atmaya başlamış Cohen. Hatta bırakın adım atmayı, dans etmeye başlamış. Hastalığı yüzünden kaybettiği içsel ritmini dışsal bir uyarıcıda, müzikte bulmuş. Müziğin ritmi, kendi içsel ritmini bulması için ona bir dayanak olmuş.

Eğer İngiltere Kralı 6. George'un hayatını anlatan The King's Speech, Kralın Konuşması filmini izlemişseniz bu anlattıklarımı kolayca anlayabilirsiniz. Hatırlayın orada da normalde konuşurken sürekli takılan içsel ritmini kaybetmiş kekeme bir kral vardı. Ve şarkı söyleyerek konuştuğunda...

bırakıyordu. Şarkının ritmine kendini kaptırarak, müziğin ritminden destek alarak, hiç takılmadan zihnindekileri aktarabiliyordu. İşte az önce sizlere söz ettiğim o Parkinson hastası Cohen'in, müzik yardımıyla kendi iç ritmini bulması da tıpkı bu duruma benziyor.

Müzik terapisi bugün Parkinson hastalığının belirtilerinin hafifletilmesinde, hatta hastalığın tedavisinde modern tıp tarafından en sık başvurulan, en masrafsız, en sağlıklı metotlardan biri haline gelmiş. Modern bilim müziği bir tedavi yöntemi olarak tanımaya ve kullanmaya başlamış diyebiliriz. Çünkü müzik ve ritim algısı aslında içimizde çok ama çok derin bir yerlerde yatıyor.

Duyduğumuz sesler ruhumuzdaki bir yerlere dokunuyor. Çok derinlerde bir yerlere. Ve vücudumuzda derin bir öfori durumunun yaşanmasına sebep oluyor. Bu bazen öylesine yoğun bir his ki bazı sesleri duyduğumuzda tüylerimiz diken diken oluyor öyle değil mi? Sesin ve müziğin hepimizin çok yakından hissettiği en yaygın fiziksel etkisi bu sanırım. Tüylerimizi diken diken etmesi.

Duygusal bir müzik duyduğumuzda kimi zaman gözlerimiz doluyor. Beynimizde seslerin dönüştüğü bu haller bize bazen huzur veriyor. Ve bu huzur bize çok tanıdık, iyi hissettiriyor. Müzik ve ritim algısı içimizde çok derin bir yerlere kazınmış gibi adeta. Öyle derinlerde ki dilden bile önce tanıyoruz onu.

Antropologlar insanlık tarihinde müziğin ve ritmin dilden çok daha önce ortaya çıktığını söylüyorlar. Kabile üyeleri muhtemelen birbirleriyle konuşmaya başlamadan önce ateş başında ellerindeki hayvan kemiklerini birbirine vurarak bir ritim eşliğinde dans ediyorlardı. Her birimiz bir birey olarak henüz herhangi bir dili öğrenmemişken annemizin sesinden ninniler dinlemiyor muyduk?

Daha onun karnındayken işitmeye, duymaya başlamıyor muyduk? İşte belki de o en masum, en saf, en huzurlu olduğumuz anlara tekrar dönebilmek için kendi iç sesimize kulak vermemiz gerekiyor. O zaman şimdi gözlerini kapat ve içindeki sese odaklan. O titreşimleri dinle.

Hepimiz bireysel olarak iyi ve yeterli olmak istiyoruz. İleriye gitmek, insan olmanın önemli bir parçası sonuçta. Fakat bu özelliğimiz derin bir kaygı hissine de sürükleyebiliyor bizi. 111 Hz'in bu bölümünde kişisel gelişim ve gelecek kaygısı konularına farklı bir perspektiften bakıyoruz. Böylesi süreçlerde küçük adımların nasıl büyük etkiler yaratabileceği üzerinde duruyoruz.


Sunan: Barış Özcan

Hazırlayan: Özgür Yılgür

Ses Tasarım ve Kurgu: Metin Bozkurt

Yapımcı: Podbee Media



Tüm bölümler ve daha fazlası için ⁠⁠⁠⁠⁠⁠podbeemedia.com⁠⁠⁠⁠⁠⁠'u ziyaret et!



----- Podbee Sunar -------

Bu bölüm Garanti BBVA Emeklilik hakkında reklam içermektedir.

214 - Kendine Yatırım Yapmanın Formülü

Walter White, Tony Soprano, June Osborne gibi ekran başında izlerken desteklediğimiz, hatta bağ kurduğumuz anti kahramanlarla gerçek hayatta karşılaşsak ne olurdu? Muhtemelen arkamıza bakmadan kaçardık. Peki ama ahlaki açıdan kusurlu, hatta suç işleyen bu "anti kahramanları" neden bu kadar seviyoruz? 111 Hz’in bu bölümünde mitolojik hikayelerden modern psikoloji deneylerine, Carl Jung’un "gölge benlik" kavramından neoliberalizmin etkilerine uzanan bir yolculuğa çıkıyor; içimizdeki karanlık yanla yüzleşmemizi sağlayan bu karakterlerin cazibesinin ardındaki sırları keşfediyoruz.


Sunan: Barış Özcan

Hazırlayan: Kevser Yağcı Biçici

Ses Tasarım ve Kurgu: Metin Bozkurt

Yapımcı: Podbee Media



Tüm bölümler ve daha fazlası için ⁠⁠⁠⁠⁠⁠podbeemedia.com⁠⁠⁠⁠⁠⁠'u ziyaret et!



----- Podbee Sunar -------



Bu podcast reklam içermektedir.

213- Anti Kahramanları Neden Severiz?

Breaking Bad ve Better Call Saul gibi yapımlardan tanıdığımız Vince Gilligan, son günlerde yeni dizisi Pluribus ile gündemde. Bir mutluluk salgınında, yaşananlara tek itiraz eden Carol'ın hikâyesini izlediğimiz bu dizi, bize insan ve topluluk olmaya dair çok önemli sorular soruyor. 111 Hz'in bu bölümünde Pluribus'un tartışmamızı istediği bazı kavramlara odaklanıyoruz. Tüm dünyaya karşı gelebilmenin yollarını arıyoruz.


Sunan: Barış Özcan

Hazırlayan: Özgür Yılgür

Ses Tasarım ve Kurgu: Metin Bozkurt

Yapımcı: Podbee Media



Tüm bölümler ve daha fazlası için ⁠⁠⁠⁠⁠podbeemedia.com⁠⁠⁠⁠⁠'u ziyaret et!



----- Podbee Sunar -------



Bu podcast reklam içermektedir.

212 - Tüm Dünyaya Karşı Gelebilir misin: Pluribus

111 Hz'in bu bölümünde, hepimizin zaman zaman içine düştüğü o tanıdık hissi inceliyoruz: Bir yere, bir topluluğa ve hatta kendimize bile ait hissedememe hali. Antik kabilelerden modern şehirlere, dijital kalabalıklardan kendi iç dünyamıza uzanan bu yolculukta, aidiyet duygusunun nasıl değiştiğine ve kendine ait olmanın ne demek olduğuna bakıyoruz. 



Sunan: Barış Özcan

Hazırlayan: Aslı Candaş

Ses Tasarım ve Kurgu: Metin Bozkurt

Yapımcı: Podbee Media



Tüm bölümler ve daha fazlası için ⁠⁠⁠⁠⁠podbeemedia.com⁠⁠⁠⁠⁠'u ziyaret et!



----- Podbee Sunar -------



Bu podcast reklam içermektedir.

211- Kendine Ait Olmak

111 Hz'in bu bölümünde, Ursula K. Le Guin'in kült bilimkurgu romanı Rüyanın Öte Yakası dünyasına gidiyor; gerçekliği rüyalarıyla değiştirebilen George Orr ve onun idealist terapisti Dr. Haber'la tanışıyoruz. Acaba iyileştirme arzusu, tehlikeli şekilde tanrıcılık oynamaya dönebilir mi? Güç zehirlenmesi ve narsisizm arasındaki farklar üzerinden; kusursuzluk istemine karşı karanlıkta dahi akışta kalabilmek mümkün mü, sorusuna cevap arıyoruz. 



Sunan: Barış Özcan

Hazırlayan: Maya Gedik, Gülşah Dim

Ses Tasarım ve Kurgu: Metin Bozkurt

Yapımcı: Podbee Media



Tüm bölümler ve daha fazlası için ⁠⁠⁠⁠⁠podbeemedia.com⁠⁠⁠⁠⁠'u ziyaret et!



----- Podbee Sunar -------



Bu podcast reklam içermektedir.

210 - Gerçekliği Değiştirme İdeali: Rüyanın Öte Yakası

Bir parça beden ve bir parça ruh... Dr. Victor Frankenstein'ın esas gayesi bu ikisini birleştirip, yaşamı yeniden var etmekti. Onun hikayesi korku ve bilim kurgu dünyasının yarattığı en derin sorgulamayı da beraberinde getirmişti. 111 Hz'in bu bölümünde Frankenstein'ın hikayesinden yola çıkarak insanın komplekslerine, kibrine ve tanrısal mükemmeliyeti arayışını anlamaya çalışıyoruz. Bu gizemli yolculukta insan benliğine dair cevapları arıyoruz.



Sunan: Barış Özcan

Hazırlayan: Özgür Yılgür

Ses Tasarım ve Kurgu: Metin Bozkurt

Yapımcı: Podbee Media



Tüm bölümler ve daha fazlası için ⁠⁠⁠⁠podbeemedia.com⁠⁠⁠⁠'u ziyaret et!



----- Podbee Sunar -------



Bu podcast reklam içermektedir.

209 - İçimizdeki Canavar ve Mesih Kompleksi: Frankenstein

19 Ekim 2025 Pazar günü sabahın erken saatlerinde Louvre Müzesi'nde yaşanan soygun tüm dünyada büyük bir yankı uyandırdı ve şu soruyu da beraberinde getirdi: Sanat hırsızları, ünlü tabloları, eşsiz eserleri çalan kişiler onları neden çalıyor? Herkesin tanıdığı, dünyaca ünlü tabloları öylece satmaları mümkün olmadığına göre motivasyonları ne olabilir? 111 Hz'in bölümünde sanat hırsızlığının ardındaki psikolojiyi, tarihin en şaşırtıcı soygunlarını ve kaybolan eserlerle birlikte silinen hikayeleri anlatıyoruz.



Sunan: Barış Özcan

Hazırlayan: Kevser Yağcı Biçici

Ses Tasarım ve Kurgu: Metin Bozkurt

Yapımcı: Podbee Media



Tüm bölümler ve daha fazlası için ⁠⁠⁠⁠podbeemedia.com⁠⁠⁠⁠'u ziyaret et!



----- Podbee Sunar -------



Bu podcast reklam içermektedir.

208 - Sanat Hırsızlığı ve Ünlü Soygunlar

Artık hayatı sürekli ekranlar üzerinden takip ediyoruz. Dijitalleşen dünya yaşantımızı epey kolaylaştırdı hiç şüphesiz. Ancak derinlerde bir yerde bizi diğer türlerden ayıran sosyal bir varlık olma özelliğimizi de etkilemeye başladı. 111 Hz'in bu bölümünde dijitalleşmenin sosyal ilişkilerimize olan etkisine odaklanıyor, bu sürece alternatif olarak doğan Unplugged Akımı'nın doğuşunu inceliyoruz.


Sunan: Barış Özcan

Hazırlayan: Özgür Yılgür

Ses Tasarım ve Kurgu: Metin Bozkurt

Yapımcı: Podbee Media



Tüm bölümler ve daha fazlası için ⁠⁠⁠podbeemedia.com⁠⁠⁠'u ziyaret et!



----- Podbee Sunar -------



Bu podcast reklam içermektedir.

207 - Ekranı Kapat: Unplugged Akımı

Ülkemizin çok değerli sporcular yetiştirdiği aşikar, son yıllarda ise takım sporlarında en çok ses getirenlerden biri A Milli Kadın Voleybol Takımımız. Kazandıkları kupalar kadar, kendilerinden emin duruşlarıyla birlik hissini ve kadın olmanın gücünü yeniden tanımlıyorlar. Peki bu dönüşüm nasıl oldu? Yani nasıl oldu da voleybol, diğer takım sporlarından kendini sıyırıp hepimizin ortak kalp atışına dönüştü? 111 Hz'in bu bölümünde voleybolun geçmişini, tarihe damga vuran maçları ve voleybolu yaygınlaştıran faktörleri inceliyoruz.









Sunan: Barış Özcan

Hazırlayan: Aslı Candaş

Ses Tasarım ve Kurgu: Metin Bozkurt

Yapımcı: Podbee Media



Tüm bölümler ve daha fazlası için ⁠⁠⁠⁠podbeemedia.com⁠⁠⁠⁠'u ziyaret et!



----- Podbee Sunar -------



Bu podcast reklam içermektedir.

206- Biz Neden Voleybol Ülkesiyiz? 

Şehrin dışında kalan tekinsiz plajda verdiğimiz mola, bizi hiçbir kategoriye uymayan "Kayıp Şey" ile karşılaştırıyor. Rutinin, kuralların ve betonarmenin hüküm sürdüğü gri bir dünyada, tanıştığımız ilginç yaratığı yuvasına götürmek için Shaun Tan'in etkileyici eseri içerisinde bir maceraya çıkıyoruz. 111 Hz'in bu bölümünde;  yapacak daha önemli işleri olanların arasında, kayıp şeyin aslında ne olduğunu keşfedeceğiz. 



Sunan: Barış Özcan

Hazırlayan: Gülşah Dim

Ses Tasarım ve Kurgu: Metin Bozkurt

Yapımcı: Podbee Media



Tüm bölümler ve daha fazlası için ⁠⁠⁠podbeemedia.com⁠⁠⁠'u ziyaret et!



----- Podbee Sunar -------



Bu podcast reklam içermektedir.

205 - Yapacak Daha Önemli İşleri Olanlara: Kaybolmanın Hikayesi

Hiç düşündünüz mü: Ya adınız olmasaydı? Size seslenebileceğimiz isminiz, tarih boyunca yok sayılsaydı? Bu bölümde tarihte bir gezintiye çıkıyoruz. İsimsiz yaşamak zorunda bırakılan ve bu zorunluluğa başkaldıran, onunla mücadele eden insanların hikayelerine yelken açıyoruz: Kadınların hikayelerine.



Sunan: Barış Özcan

Hazırlayan: Berkant Gültekin, Şevval Balkan, Oğulcan Ayan

Ses Tasarım ve Kurgu: Metin Bozkurt

Müzik Seçimleri: Umut Barış Genç

Yapımcı: Podbee Media






Tüm bölümler ve daha fazlası için ⁠⁠podbeemedia.com⁠⁠'u ziyaret et!



----- Podbee Sunar -------



Bu podcast reklam içermektedir.

25 - Kadının Adı Var!

Öyle hikayeler vardır ki onları sadece dinleyerek anlayabilirsiniz. Barış Özcan, sanat, tasarım ve teknoloji dünyasından en sıradışı hikayeleri paylaştığı "111 Hz" ile sizleri eşsiz bir işitsel yolculuğa davet ediyor. Kulaklıklarınızı takın ve yepyeni bir deneyime hazır olun.

Barış Özcan ile 111 Hz

Zaman kavramıyla ilişkimiz tarih boyunca sürekli değişti. Modern zamanlarda ise, zamanın özü, doğadan iyice koptu, ve insan aklının kategorileri ona hükmetmeye başladı. Peki ama, acaba biz mi zamana hükmediyoruz, yoksa zaman mı bize hükmediyor?



Sunan: Barış Özcan

Hazırlayan: Berkant Gültekin

Ses Tasarım ve Kurgu: Metin Bozkurt

Müzik Seçimleri: Umut Barış Genç

Yapımcı: Podbee Media






Tüm bölümler ve daha fazlası için ⁠⁠podbeemedia.com⁠⁠'u ziyaret et!



----- Podbee Sunar -------



Bu podcast reklam içermektedir.

Podcast'e Soru Sor

Kaydet - Dinle - Gönder

Bildirimler

Barış Özcan ile 111 Hz

Her hafta eklenen yeni bölümleri kaçırma!