Gündelik hayatta karşılaştığımız sorunları felsefe ile çözme denemesinde bu hafta konumuz stres. Afrika savanalarında yaşayan atalarımız için hayati bir öneme sahip stres gibi bir duygu durumun bugün herbirimizi hastanelik hale getirip ilaç bağımlısı yapan bir kabusa dönüşmesinin izini sürüyor ve bu veba ile felsefe aracılığıyla nasıl başa çıkacağımızı konuşuyoruz. Ben size pek alışılageldik olmayan iki kişisel öneriden bahsetmek istiyorum.

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Stresi Yönetmek için İki Yol

Nedenlerini anlamadan, belki de hiçbir nedeni olmadan... ...kendisini bu dünyaya fırlatılmış halde bulanların programı... ...dünyaya fırlatıldıkta yeni bir seriye başlıyoruz. Felsefe ile terapi. Eğlenceli program ofisimizden de görebileceğiniz gibi... ...ben bu seride terapist koltuğunda değil... ...Freud'un o meşhur koltuğunda oturmuş bir haldeyim. Özetle tedavi etmeyi denediğimiz hasta esasen benim. Bu bölümde çoğumuzu o koltuğa sürükleyen nedenlerin birinden söz ederek felsefe ile bunu aşmayı deneyeceğiz, stres. Serinin ilk bölümünde migrent eşisi almış bir hasta olduğundan söz etmiş ve hayatın her duruma hakkı var demiştim. Migren esasen ilginç bir rahatsızlık. Çünkü felsefeciye düşünecek çok fazla şey sunuyor. Dahası tarihte migrenden çok çeken bazı düşünür ve sanatçılar olduğunu da biliyoruz. Mesela Charles Darwin, Nietzsche, Freud, Van Gogh, Picasso veya Virginia Woolf gibi. Stres temalı bir bölüme migren odasında başlamamın sebebi şu. Birincisi, bu seride böyle üstence her şeyi bilir kişi formatında davranmak istemiyorum. Yani bölümlerde konuştuğumuz her şeyin yaşantılarımdan çıkması gerek. İkinci olarak migrenin en büyük tetikleyicilerinden bir tanesi stres. Çünkü çoğu hastalıkta olduğu gibi migren bir neden değil, sonuç. Senelerdir evsizliği ve gezginliği ile övünen benim, bu kışı geçirmek için İstanbul'u seçip buraya gelmem ve en sevdiğim mahalle olan Galata'da ev kontratı imzaladıktan sonra uyudum, uyandım, sabah migrenim vardı. Muhtemelen bu bir tesadüf değil. Çünkü seneler ve seneler sonra bir evin sorumluluğunu almak aslında benim için ciddi bir kriz. Felsefenin izinde yolculuk projesini takip edenler Nepal'deki Vipassana'yı neden terk ettiğimi anlattığım bölümü hatırlayacaklar. Orada şundan bahsetmiştim. Ailemdeki kadınlardan bana miras kalan bir misyon var. Daha doğrusu bu benim gönüllenmeye çok razı olduğum ve edindiğim bir misyon. Başarılı ve özgür bir kadın olmak. Ama sorun şu, ben başarılı ve özgür olmayı aynı zamanda yalnızlık, köksüzlük, bağlanmamak ile tanımladığım için bu durum bende bir türlü konfor alanı yaratamama veya bir ev kontratı imzalayamama sonucuna ulaşmıştım. Dolayısıyla İstanbul'daki ev kontratımı imzaladıktan sonra ilk düşündüğüm şey artık eskiye kıyasla çantamı alıp gidemeyecek olmam, nahoş bir kira ile gelen bir sorumluluğumun olmasım, hadi diyelim ki gitmek istedim bu eşyaları kimin toplayacağı gibi basit nedenlerdim. Ve uyandığımda ertesi sabah yan binadaki tadilattan gelen matkap sesiyle migren atağı başladım. İlk düşündüğüm şeyi hatırlıyorum. Şimdi burada arkadaş meclisindeyiz. Açık bir şekilde anlatacağım. Eyvah burada tadilat var. Bu haftalarca sürebilir. Hata ettim. Ben hata yaptım. Düşüncesiydi. Özetle ilk düşüncelere bağlı oluşan duygu durum, geçmişe dair pişmanlık ve geleceğe dair duyulan kaygıydı. İşte tam da bu pişmanlık ve kaygı hattı arasında ya da bir zaman cetveli kurarsak geçmiş ve gelecek ölçeğinde şimdiki zamanda yaşadığımız hem fiziksel hem düşünsel krizi konuşmalıyız, stresten söz edeceksek. Stres nedir? Böylesi duygu durumlardan bahsederken stres iki nokta üst üste şudur dediğimizdeki tanım herkes için geçerli olmayabilir çünkü böylesi kavramların işaret ettiği tek bir şey olmaz genellikle. Ama stres tepkisi dediğimizde böyle bilimsel kaynaklara bakarak şöyle bir yanıt geliştirebiliriz. Organizmanın psikolojik ve bedensel sınırlarının zorlanması, tehdit edilmesiyle oluşan bir duygu durumdur. O halde stres, psikolojik açıdan benimki gibi bir tehdit ile tetiklenebileceği gibi, aynı zamanda bedensel sağlığınızı tehlikeye atan mesela kanser gibi bir hastalığa karşı mücadele zorunluluğunda da sizde ortaya çıkabilir. Ama burada dikkat çekmek istediğim ve üzerinden ilerlemek istediğim yer, stresin bir duygu durumu olduğu ifadesi. Yani aslında kökensel bazı nedenleri var. Ortamda ne olduğuna bağlı olarak değil, organizmanın duruma nasıl tepki verdiğine bağlı olarak ortaya çıkıyor. Bazıları için stres verici olan nedenler, bazılarında aynı sonuçları yaratmayabilirler. İşte tam da bu kısım bizim işin felsefesini yapacağımız yer olacak. Şunu düşünmenizi istiyorum. Karşılaştığımız fiziksel veya düşünsel durumlara biz nasıl tepki veriyoruz? Yani bir nedenler silsilesinin stres kaynağına dönüşüp dönüşmeyeceği ikilemi bize tam da varoluşsal çalışmalar için alan açıyor. Bu noktada eğer akademik bir çalışma grubunda olsaydık odaklanmamız gereken ilk nokta şu olurdu. Fiziksel biyolojik nedenlerin düşünceler üzerinde etkisine karşım, düşüncelerin yarattığı biyolojik tepkimeler ikiliyim ya da belki de döngüsüm. Çünkü bir grup zihin felsefecisi bizdeki duygu durumların düşüncelere, düşüncelerin de esasen biyolojik süreçlere dayandığını söyleyecektim. Yani şunu demek istiyorum. Ben migren için nöroloğuma gittiğimde ne oluyor mesela? Sondan başlayalım. Ellerimi başımın iki yanına koymuş, iki büklüm halde gözlerimden yaşlar süzülme davranışını sergiliyorum değil mi? Bu gözlemlenebilir bir durum. Sonrasında bu davranışa yol açan ne diye sorarız. Yaşamakta olduğum içsel ağrı deneyimi. Peki benim yaşamakta olduğum bu içsel ağrı deneyimine yol açan ne? Beyin damarlarımın genişleyip büzüşmesi. Peki beyin damarlarım neden genişliyor ya da büzüşüyor? İşte bu kısımdan sonrası biraz çetrefilli bir konu. Neden çetrefilliyim? Çünkü bu konuya bir spritüel ve bir materyalist bambaşka yanıtlar verirdi. Spritüel derdi ki senin duyguların, düşüncelerin, niyetlerin, ruhunda ya da varlığında yer edinen bu soyut kavramlar aslında senin biyolojik varlığını etkiler. Yani neden olan şey bendeki duygu durumsal süreçler değil mi? Ruhumdaki bu duygular. Materyalist ise derdi ki, senin saydığın duygu, düşünce, niyet gibi soyut kavramlar gökyüzünden gelmez, onlar esasen zihinsel süreçlerde ortaya çıkar ve zihinsel süreçlerde özünde beyin dediğimiz bir lop et parçasının dünya ile ilişkilenme biçiminden belirir. Dolayısıyla zihinsel ya da psikolojik sandığımız süreçler de biyolojiktir derce materyaliste. Peki ben ne diyorum Dilara olarak? Ben derim ki ikisinden biri değil, ikisi arasında dönüşümlü bir süreç var. Yani içten dışa, dıştan içe doğru döngüsel bir süreç var. Fiziksel ve zihinsel, bedensel veya manevi, ruhani ne derseniz deyin buna kavramların, gelenekler içerisindeki kullanımları değişiyor çünkü. Bu iki farklı sandığımız süreçten biri diğerini bana kalırsa öncelemiyor. Bunlar tek bir varlığın iki farklı görünüşü olabilir ama özünde benim inandığım şey ilişkisel oldukları. Özetle şunu demeye çalışıyorum yani zihinsel bir iyilik hali olmadan bedensel bir iyilik hali olamaz, bedensel bir iyilik hali olmadan da zihinsel bir iyilik hali olamaz. Zihin ve bedeni birbirinden iki ayrı şey gibi gördüğümüz sürece bütünsel bir iyi olma hali sağlayamayacağız. Çünkü bu noktada gözünüzün önüne bir çember getirmenizi rica ediyorum. Nasıl ki bir çemberin başlangıcı yoksa burada da önce zihinle mi ilgilenmek lazım yoksa bedenle mi ilgilenmek lazım sorusu anlamsızlaşacak. Çünkü döngüsel olaylarda bir hierarşi yoktur. Çok basite indirgeyerek hem egzersizini hem de felsefeni yapmak zorundasın diyeceğim ve konuyu kapatacağım. Bu noktada bölüme kısa bir ara verelim, sonrasında devam edeceğiz. Stres üzerine düşünürken beden ve fiziksel nedenleri bir kenara bırakacağım. Çünkü bedenli varlığımızla barışma teması benim de bu podcast'ta farklı farklı yerlerde bahsettiğim konulardan bir tanesiydi. Hatta doğrudan bu konu hakkında bir bölümümüz dahi var. İsmi bedene haklı onurunu kazandırmalıyız diye. O yüzden ben zihinsel iyilik hali konusuna döneceğim. Burada tartışmak istediğim iki mesele var. Biri zaman, biri de güç ile ilgili. Tüm duygu durumlar gibi stres de aslında evrimsel süreçte bir avantaj sağlaması sebebiyle birikimli olarak ilerliyor, değil mi? Yani bir doğal seçilimin sonucu. Tehdit ve zorlanmalar karşısında canlı kendini korumaya yönelik bir tepki zincirini harekete geçirme özelliğine sahip. Doğal olarak Afrika'nın savanalarındaki atalılarımız için stres dediğimiz duygu durum aslında hayati bir öneme sahip. Peki hangi durumda stres, hayati öneme sahip olma fonksiyonundan çıkarak başa çıkamadığımız bir şeye dönüşüyor? Bana kalırsa şimdiki zamandan kopmaya başladığı anda. Mark Twain'in bir sözü var ya, hayatımda birçok endişem oldu ama çoğu yaşanmadı bile diye. Bu endişeler geçmiş deneyimlerden yola çıkarak geleceğe ilişkin kötümser bir kahinlik yapmaya başladığımızda ortaya çıkıyor aslında. Yani şimdiki zamanın içerisinde bende beliren bir duygu durum olarak stres anlamlı olabilir ama burada stresin kaynağı olan nedenlere baktığımızda bu geçmişle ilişkili pişmanlıklarımızdan mı kaynaklanıyor yoksa geleceğe ilişkin kötümser bir kahinlik yaptığımızdan dolayı mı ortaya çıkıyor buna bakmamız gerek. Çünkü bazen şu anda varlığımızı tehdit eden bir unsur olmadığı halde olabileceğini öngörmeye çalışmak ve öngörü meselesini sadece bir B planı seviyesinde kriz yönetimi olarak görmeyip sanki her şeyin olabilecek en kötü şekilde sonuçlanacağını düşünme eğiliminden bahsediyorum. Kierkegaard bir yerde kaygı yarındır demiştim. Ben de şöyle diyorum. şimdiki zamanda ortaya çıkan deneyimlediğim stres ve kaygı konusunun tek çözümünün geçmişin endişeleri ve yarının kaygısından kurtulmak olduğunu düşünüyorum. Peki bu nasıl olacak? Yani bunu yapmanın yolu nedir derseniz, burada da ne geçmişin ne de geleceğin gerçek olmadığının farkına varmamız gerekliliği. Bununla şunu kastediyorum. Çok basit ama ne kadar sık gözden kaçırdığımız bir konu. Yarın diye bir şey aslında yok ya. Yarın benim gerçekliğimin bir parçası değil. Yarını yarın olarak değil, yine şimdiki zamanda, şimdi olarak yaşıyorsunuz. O yüzden asıl problem şimdiki zamandan kopmaya başladığınızda ortaya çıkıyor... ...çünkü kaygı ölçeğiniz büyüyor, yaşam tatmininiz düşüyor... ...ve bunu yapmanıza yol açan yarın projeksiyonunuzun kendisi... ...aslında gerçekliğinizin bir parçası dahi değil. Hawaii Made Your Mother'da Ted isimli bir karakter vardı. İzleyenler hatırlayacaklar. Ted bir defasında çok bilgece bir söz etti ve ben bunu defalarca kullandım. TED'e birileri yarınki planları hakkında bir şeyler soruyordu. Yani sen böyle davranırsan beş sene sonra başına şu gelecek demiştim. TED de dönüp onlara dedi ki, bu gelecekteki TED'in sorunu. Ben de size aynısını demek istiyorum. Yani yarına dair bir yönetim planımızın olması hoş, bir B planımız, C planımız elbette olmalı ama yarın... Şimdiki zamanda hoşnutsuzluk yaratacak bir kaygı kaynağı haline geldiğinde ne yapmalıyız? Bu, gelecekteki Dilara'nın sorunu diyerek geçip gitmeliyiz. O yüzden felsefe ile terapinin bu hafta üzerinde çalışmamız gereken meditasyon cümlesi bence şu olmalı. Sevgili gelecekteki Dilara, elinden gelenin en iyisini yapacağını biliyorum. Karşılaştığın sorunlarla başa çıkabileceğine de eminim. Bu artık senin sorunun diyerek şimdiki zamana dönmeliyiz. Bırak bunu da gelecekteki sen düşünsün. Zihinsel iyilik halini sağlama konusunda iki şeyden bahsedeceğim diyerek birine zaman dedim ve bu gelecekteki sen kurgusunu kurduk. İkincisi ise güç kavramıyla ilişkili. Şimdi bu güç kavramı stres meselesinde çok da atıfta bulunduğumuz şeylerden biri değil. Hatta bu bölümü kaydetmeden önce şeyi düşündüm yani stresle ilgili herkes aynı şeyleri söylüyor ya böyle 101 seviyesinde kişisel gelişim maddeleri ve ben farklı bir şey söylemeyeceksem niye söyleme zahmetine gireyim ki demiştim. İlk kısımda bunu zamanla ilişkilendirdikten sonra Stolz'cı felsefeyi konuşurken bile çok dikkat etmediğimiz bir konuya dikkat çekeceğim. Şimdi biraz Epiktetos'u analım. Çünkü stres ve kaygıyla baş etme reçetesi denildiğinde aklımıza gelen en ünlü filozoflardan bir tanesi. O şöyle söylemişti, yaşamdaki en büyük bilgelik neyin gücünün dahilinde olduğunu, neyin dahilinde olmadığının ayırdığına varmak. Yani bir krizle karşılaştığında ya da bir kriz hakkında kaygılanman gerektiğinde Sadece gücün dahilinde olanlara odaklanacaksın ve elinden geleni yapacaksın. Gerisini de evrene, doğaya, yasaya, akla bırakacaksın demişti Epiktetos. Şimdi bu kısımda komik olan bir şey var. Benim migren hatama yol açtığını düşündüğüm sebeplerden de bir tanesi bu. Doğrudan masaya kendimi, yani Dilara örneğini yatırmak istiyorum. Gücümün dahilinde olan ifadesindeki güç meselesi. Şimdi nelerin gücümün dahilinde olduğu aslında düşünmeye değer bir konu ya. Gücümün dahilinde olan her şey hakkında da bence kaygılanmamalıyım aslında. Bir örnek veriyorum. Ben şu an fizikçi olabilir miyim? Fizikçi olmak gücüm dahilinde mi? Teknik olarak evet aslında. Neden? Eğer ki biz fizik mezunu kişiyi fizikçi olarak tanımlayacaksak, yani kimi fizikçi diyeceğimiz de önemli bir mesele tabii de, ben üniversite sınavına hazırlanmak için çok çalışsam, deliler gibi çalışsam, sonra fizik bölümlerinin de kimi üniversitelerde gerçekten çok düşük puanla aldığı gerçeğine de dayanarak böyle Türkiye'deki herhangi bir yerdeki çok düşük puanlı bir fizik bölümüne girsem, Sonra ağlayarak, saçlarım beyazlayarak bölümü okusam, bu benim gücüm dahilinde olmaz mı? Olur. Ya da başka bir örnek daha vereceğim. Bir gün içerisinde 14 saat çalışsam, sonra uykusuzluk hissiyatı yaratacak haplar alsam, evimi taşısam, evimi kursam, o sırada cep telefonu kulağımda ailem ve dostlarıma destek olmayı denesem, bu da benim gücüm dahilinde olmaz mıydı? Olurdu ki ben bunu yaptım. meseleyi nereye getireceğimi anlayabiliyorsunuzdur sanırım. Eğer ki vurgum gücümün dahilinde olana odaklanmakla sınırlı kalırsa buradan çıkacağınız yer tükenmişlik sendromu. Çünkü gerçekten sandığımızdan daha güçlüyüz ve çılgınlar gibi de yüksek egodan müzdaribiz. Haliyle bazen bu da gücümün dahilinde canım diyerek kendimizi heba etmeyi, sınırlarımızı zorlamayı erdem zannediyoruz. Benim durumumda ortaya çıkan kriz daha asistoloji olmak değildi mesela. Çünkü benim örneğimde krizi yaratan aslında neyin gücümün dahilinde olduğunu, neyin gücümün dahilinde olmadığını biliyor olmak ama gücümün dahilinde olan şeylerin çeperinin çok yıpratıcı olması. Ve o noktada güçlü olduğuma, her sorunu aşabileceğime dair öylesine bir sonsuz inancım var ki özgüven fazlalığından mütevellit bir kriz yaşandı. Çünkü hatırlayın, beni daha önceden takip edenler mutlaka bir yerlerde rast gelmiştir. Ben Mart ayında Tayland'daydım proje için ve bir motosiklet kazası geçirmiştim. Bu kazadan sonra dizlerim parçalanmış halde, bandajlar var ve aradan sadece bir hafta geçmiştim. Tam yürüyemiyorum ama bir yandan da çalışmak zorunda olduğumu düşünüyordum. Çünkü içten içe bir yerlerde şey diyorum. Seyahat planı aksadı. Bari işler aksamasın. Ben bunu da halledebilirim. Bu yüzden bir gün şey dedim. Taksi çağırsam mesela, bir katlanan sandalye bulsam, ekipmanlarımı yüklesem, bir alana gitsem, otursam, çekim yapabilir miyim? Ya zaten oturuyorum video çekerken de. Yahu Dilara, Allah aşkına, kendine kastın mı var? Neden sürekli hayatını bir kendine karşı meydan okuma olarak görüyorsun? Ve bir açıdan aslında Stolc'lar da hayatı kendimize karşı bir meydan okuma olarak görmemizi istemişti. Ama gerçekten kaza geçirmiş, sakat olduğun bir pozisyonda sen ne yapacaksın, buna nasıl tepki vereceksin diye düşünmek önemli. Ve üretmeye devam etmek de erdemli, kutlanası bir davranış olabilir. Ama gücümüz dahilinde olana odaklanıp, gücüm dahilinde olan her şeyi yapmayı da erdemlilik olarak tanımladıktan sonra, erdemli olacağız diye tükenmişlik sendromu da yaşamayalım. Yani yapabilirim, yapabilirsin ama gerçekten yapmalı mıyız? Bu bence önemli bir ayrım. Çünkü bazen elimden gelenin en iyisi hiçbir şey yapmamak da olabilir. Çünkü burada eylemlerin hangilerinin daha büyük bir iyilik hali yaratacağını kestirebilmek adına öz farkındalık kullanmamız gerekecek. Sokrates'te, Aristoteles'te, Stoic'larda vurgulanan bir fikir daha vardı değil mi? Kendini bil, doğanı bil, doğanı uygun davran temasını hatırlatmak istiyorum. Hayattaki en büyük bilgelik sadece neyin gücüm dahilinde olup neyin dahilinde olmadığını belirlemek değil. Gücüm dahilinde olanlar kümesinden hangilerinin bende optimum bir iyilik hali yaratacağının da ayırdığına varabilmektir. Çünkü eminim dinleyenlerin çoğu evet diyecek, kendinizi kandırmayın bizde kültürel garip bir yapı var. Saçını süpürge etmek erdem sayılır mesela bizde değil mi? Saçımı süpürge ediyorum. İşte bu iş için çok çalıştım. Bu işi başarmak için gözleri bozulmuş. Böyle bir şeyleri kolaylıkla, neşeyle yaratmayı erdemli bulmayız mesela biz. Diğer kültürlerde bu var mı bilmiyorum. O yüzden sadece Anadolu kültürü bağlamında konuşacağım. Zoru başarmak, çok çabalamak, gece gündüz çalışıp kör olmak, hatta çalışırken bel fıtığı olması gibi durumlar bizde takdire şayan şeylerdir. Peki şunu soruyorum. Neden kolaylıkla yaratmayı seçmiyoruz? Neden kolaylık ve neşeyle yaratmak kötü işin, sahtekarlığın ya da sığlığın emaresi haline geliyor? Bence tüm stresin nedeni hem kendimizi kendimize hem de kendimizi başkasına kanıtlamak için gücüm dahilinde olanlar kümesinin içerisinde en zor olan şeyleri yaratmayı seçmek ve sürekli olarak buna dışa vurma ihtiyacı hissetmek. Oysa aksine bakıldığında kolaylıktan yaratmak ustalığın, Ya da Spinoza'nın da dediği gibi, neşeyle yaratmak üst düzey bir bilincin emaresi de olabilirdi. O yüzden bu hafta iki ders meditasyon çıkmış gibi gözüküyor. Birincisini söylemiştim. İkincisi ise şu, bunu böyle her birimiz umarım içselleştiririz. Bazen tüm gücünle hayatın akışına karşı çabalamak kimi zaman güçlülük değil ahmaklık emaresi de olabilir. O yüzden felsefe ile terapinin gelecek bölümlerinden birini doğrudan neşeye ve kolaylığa atfetmek istiyorum. Herkesin çabadan, zorluklara göğüs germekten, saçını süpürge etmekten bahsettiği bir toplumda bizler kolaylık ve neşeyi konuşursak nasıl olabilir bunu görelim. Haftaya yeni bir bölümde görüşmek üzere meraklı kalın.

Nedenlerini anlamadan, belki de hiçbir nedeni olmadan... ...kendisini bu dünyaya fırlatılmış halde bulanların programı... ...dünyaya fırlatıldıkta yeni bir seriye başlıyoruz. Felsefe ile terapi. Eğlenceli program ofisimizden de görebileceğiniz gibi... ...ben bu seride terapist koltuğunda değil... ...Freud'un o meşhur koltuğunda oturmuş bir haldeyim. Özetle tedavi etmeyi denediğimiz hasta esasen benim.

Bu bölümde çoğumuzu o koltuğa sürükleyen nedenlerin birinden söz ederek felsefe ile bunu aşmayı deneyeceğiz, stres. Serinin ilk bölümünde migrent eşisi almış bir hasta olduğundan söz etmiş ve hayatın her duruma hakkı var demiştim.

Migren esasen ilginç bir rahatsızlık. Çünkü felsefeciye düşünecek çok fazla şey sunuyor. Dahası tarihte migrenden çok çeken bazı düşünür ve sanatçılar olduğunu da biliyoruz. Mesela Charles Darwin, Nietzsche, Freud, Van Gogh, Picasso veya Virginia Woolf gibi.

Stres temalı bir bölüme migren odasında başlamamın sebebi şu. Birincisi, bu seride böyle üstence her şeyi bilir kişi formatında davranmak istemiyorum. Yani bölümlerde konuştuğumuz her şeyin yaşantılarımdan çıkması gerek. İkinci olarak migrenin en büyük tetikleyicilerinden bir tanesi stres. Çünkü çoğu hastalıkta olduğu gibi migren bir neden değil, sonuç.

Senelerdir evsizliği ve gezginliği ile övünen benim, bu kışı geçirmek için İstanbul'u seçip buraya gelmem ve en sevdiğim mahalle olan Galata'da ev kontratı imzaladıktan sonra uyudum, uyandım, sabah migrenim vardı. Muhtemelen bu bir tesadüf değil. Çünkü seneler ve seneler sonra bir evin sorumluluğunu almak aslında benim için ciddi bir kriz.

Felsefenin izinde yolculuk projesini takip edenler Nepal'deki Vipassana'yı neden terk ettiğimi anlattığım bölümü hatırlayacaklar. Orada şundan bahsetmiştim. Ailemdeki kadınlardan bana miras kalan bir misyon var. Daha doğrusu bu benim gönüllenmeye çok razı olduğum ve edindiğim bir misyon. Başarılı ve özgür bir kadın olmak.

Ama sorun şu, ben başarılı ve özgür olmayı aynı zamanda yalnızlık, köksüzlük, bağlanmamak ile tanımladığım için bu durum bende bir türlü konfor alanı yaratamama veya bir ev kontratı imzalayamama sonucuna ulaşmıştım.

Dolayısıyla İstanbul'daki ev kontratımı imzaladıktan sonra ilk düşündüğüm şey artık eskiye kıyasla çantamı alıp gidemeyecek olmam, nahoş bir kira ile gelen bir sorumluluğumun olmasım, hadi diyelim ki gitmek istedim bu eşyaları kimin toplayacağı gibi basit nedenlerdim. Ve uyandığımda ertesi sabah yan binadaki tadilattan gelen matkap sesiyle migren atağı başladım.

İlk düşündüğüm şeyi hatırlıyorum. Şimdi burada arkadaş meclisindeyiz. Açık bir şekilde anlatacağım. Eyvah burada tadilat var. Bu haftalarca sürebilir. Hata ettim. Ben hata yaptım. Düşüncesiydi. Özetle ilk düşüncelere bağlı oluşan duygu durum, geçmişe dair pişmanlık ve geleceğe dair duyulan kaygıydı.

İşte tam da bu pişmanlık ve kaygı hattı arasında ya da bir zaman cetveli kurarsak geçmiş ve gelecek ölçeğinde şimdiki zamanda yaşadığımız hem fiziksel hem düşünsel krizi konuşmalıyız, stresten söz edeceksek.

Stres nedir? Böylesi duygu durumlardan bahsederken stres iki nokta üst üste şudur dediğimizdeki tanım herkes için geçerli olmayabilir çünkü böylesi kavramların işaret ettiği tek bir şey olmaz genellikle. Ama stres tepkisi dediğimizde böyle bilimsel kaynaklara bakarak şöyle bir yanıt geliştirebiliriz. Organizmanın psikolojik ve bedensel sınırlarının zorlanması, tehdit edilmesiyle oluşan bir duygu durumdur.

O halde stres, psikolojik açıdan benimki gibi bir tehdit ile tetiklenebileceği gibi, aynı zamanda bedensel sağlığınızı tehlikeye atan mesela kanser gibi bir hastalığa karşı mücadele zorunluluğunda da sizde ortaya çıkabilir.

Ama burada dikkat çekmek istediğim ve üzerinden ilerlemek istediğim yer, stresin bir duygu durumu olduğu ifadesi. Yani aslında kökensel bazı nedenleri var. Ortamda ne olduğuna bağlı olarak değil, organizmanın duruma nasıl tepki verdiğine bağlı olarak ortaya çıkıyor. Bazıları için stres verici olan nedenler, bazılarında aynı sonuçları yaratmayabilirler. İşte tam da bu kısım bizim işin felsefesini yapacağımız yer olacak.

Şunu düşünmenizi istiyorum. Karşılaştığımız fiziksel veya düşünsel durumlara biz nasıl tepki veriyoruz? Yani bir nedenler silsilesinin stres kaynağına dönüşüp dönüşmeyeceği ikilemi bize tam da varoluşsal çalışmalar için alan açıyor.

Bu noktada eğer akademik bir çalışma grubunda olsaydık odaklanmamız gereken ilk nokta şu olurdu. Fiziksel biyolojik nedenlerin düşünceler üzerinde etkisine karşım, düşüncelerin yarattığı biyolojik tepkimeler ikiliyim ya da belki de döngüsüm. Çünkü bir grup zihin felsefecisi bizdeki duygu durumların düşüncelere, düşüncelerin de esasen biyolojik süreçlere dayandığını söyleyecektim. Yani şunu demek istiyorum. Ben migren için nöroloğuma gittiğimde ne oluyor mesela? Sondan başlayalım. Ellerimi başımın iki yanına koymuş, iki büklüm halde gözlerimden yaşlar süzülme davranışını sergiliyorum değil mi? Bu gözlemlenebilir bir durum.

Sonrasında bu davranışa yol açan ne diye sorarız. Yaşamakta olduğum içsel ağrı deneyimi. Peki benim yaşamakta olduğum bu içsel ağrı deneyimine yol açan ne? Beyin damarlarımın genişleyip büzüşmesi. Peki beyin damarlarım neden genişliyor ya da büzüşüyor? İşte bu kısımdan sonrası biraz çetrefilli bir konu. Neden çetrefilliyim? Çünkü bu konuya bir spritüel ve bir materyalist bambaşka yanıtlar verirdi.

Spritüel derdi ki senin duyguların, düşüncelerin, niyetlerin, ruhunda ya da varlığında yer edinen bu soyut kavramlar aslında senin biyolojik varlığını etkiler. Yani neden olan şey bendeki duygu durumsal süreçler değil mi? Ruhumdaki bu duygular. Materyalist ise derdi ki, senin saydığın duygu, düşünce, niyet gibi soyut kavramlar gökyüzünden gelmez, onlar esasen zihinsel süreçlerde ortaya çıkar ve zihinsel süreçlerde özünde beyin dediğimiz bir lop et parçasının dünya ile ilişkilenme biçiminden belirir.

Dolayısıyla zihinsel ya da psikolojik sandığımız süreçler de biyolojiktir derce materyaliste. Peki ben ne diyorum Dilara olarak? Ben derim ki ikisinden biri değil, ikisi arasında dönüşümlü bir süreç var. Yani içten dışa, dıştan içe doğru döngüsel bir süreç var. Fiziksel ve zihinsel, bedensel veya manevi, ruhani ne derseniz deyin buna kavramların, gelenekler içerisindeki kullanımları değişiyor çünkü.

Bu iki farklı sandığımız süreçten biri diğerini bana kalırsa öncelemiyor. Bunlar tek bir varlığın iki farklı görünüşü olabilir ama özünde benim inandığım şey ilişkisel oldukları. Özetle şunu demeye çalışıyorum yani zihinsel bir iyilik hali olmadan bedensel bir iyilik hali olamaz, bedensel bir iyilik hali olmadan da zihinsel bir iyilik hali olamaz.

Zihin ve bedeni birbirinden iki ayrı şey gibi gördüğümüz sürece bütünsel bir iyi olma hali sağlayamayacağız. Çünkü bu noktada gözünüzün önüne bir çember getirmenizi rica ediyorum. Nasıl ki bir çemberin başlangıcı yoksa burada da önce zihinle mi ilgilenmek lazım yoksa bedenle mi ilgilenmek lazım sorusu anlamsızlaşacak. Çünkü döngüsel olaylarda bir hierarşi yoktur. Çok basite indirgeyerek hem egzersizini hem de felsefeni yapmak zorundasın diyeceğim ve konuyu kapatacağım.

Bu noktada bölüme kısa bir ara verelim, sonrasında devam edeceğiz.

Stres üzerine düşünürken beden ve fiziksel nedenleri bir kenara bırakacağım. Çünkü bedenli varlığımızla barışma teması benim de bu podcast'ta farklı farklı yerlerde bahsettiğim konulardan bir tanesiydi. Hatta doğrudan bu konu hakkında bir bölümümüz dahi var. İsmi bedene haklı onurunu kazandırmalıyız diye. O yüzden ben zihinsel iyilik hali konusuna döneceğim. Burada tartışmak istediğim iki mesele var. Biri zaman, biri de güç ile ilgili.

Tüm duygu durumlar gibi stres de aslında evrimsel süreçte bir avantaj sağlaması sebebiyle birikimli olarak ilerliyor, değil mi? Yani bir doğal seçilimin sonucu. Tehdit ve zorlanmalar karşısında canlı kendini korumaya yönelik bir tepki zincirini harekete geçirme özelliğine sahip.

Doğal olarak Afrika'nın savanalarındaki atalılarımız için stres dediğimiz duygu durum aslında hayati bir öneme sahip. Peki hangi durumda stres, hayati öneme sahip olma fonksiyonundan çıkarak başa çıkamadığımız bir şeye dönüşüyor? Bana kalırsa şimdiki zamandan kopmaya başladığı anda. Mark Twain'in bir sözü var ya, hayatımda birçok endişem oldu ama çoğu yaşanmadı bile diye.

Bu endişeler geçmiş deneyimlerden yola çıkarak geleceğe ilişkin kötümser bir kahinlik yapmaya başladığımızda ortaya çıkıyor aslında. Yani şimdiki zamanın içerisinde bende beliren bir duygu durum olarak stres anlamlı olabilir ama burada stresin kaynağı olan nedenlere baktığımızda bu geçmişle ilişkili pişmanlıklarımızdan mı kaynaklanıyor yoksa geleceğe ilişkin kötümser bir kahinlik yaptığımızdan dolayı mı ortaya çıkıyor buna bakmamız gerek.

Çünkü bazen şu anda varlığımızı tehdit eden bir unsur olmadığı halde olabileceğini öngörmeye çalışmak ve öngörü meselesini sadece bir B planı seviyesinde kriz yönetimi olarak görmeyip sanki her şeyin olabilecek en kötü şekilde sonuçlanacağını düşünme eğiliminden bahsediyorum. Kierkegaard bir yerde kaygı yarındır demiştim. Ben de şöyle diyorum.

şimdiki zamanda ortaya çıkan deneyimlediğim stres ve kaygı konusunun tek çözümünün geçmişin endişeleri ve yarının kaygısından kurtulmak olduğunu düşünüyorum. Peki bu nasıl olacak? Yani bunu yapmanın yolu nedir derseniz, burada da ne geçmişin ne de geleceğin gerçek olmadığının farkına varmamız gerekliliği. Bununla şunu kastediyorum.

Çok basit ama ne kadar sık gözden kaçırdığımız bir konu. Yarın diye bir şey aslında yok ya. Yarın benim gerçekliğimin bir parçası değil. Yarını yarın olarak değil, yine şimdiki zamanda, şimdi olarak yaşıyorsunuz. O yüzden asıl problem şimdiki zamandan kopmaya başladığınızda ortaya çıkıyor... ...çünkü kaygı ölçeğiniz büyüyor, yaşam tatmininiz düşüyor... ...ve bunu yapmanıza yol açan yarın projeksiyonunuzun kendisi... ...aslında gerçekliğinizin bir parçası dahi değil. Hawaii Made Your Mother'da Ted isimli bir karakter vardı. İzleyenler hatırlayacaklar. Ted bir defasında çok bilgece bir söz etti ve ben bunu defalarca kullandım.

TED'e birileri yarınki planları hakkında bir şeyler soruyordu. Yani sen böyle davranırsan beş sene sonra başına şu gelecek demiştim. TED de dönüp onlara dedi ki, bu gelecekteki TED'in sorunu. Ben de size aynısını demek istiyorum. Yani yarına dair bir yönetim planımızın olması hoş, bir B planımız, C planımız elbette olmalı ama yarın...

Şimdiki zamanda hoşnutsuzluk yaratacak bir kaygı kaynağı haline geldiğinde ne yapmalıyız? Bu, gelecekteki Dilara'nın sorunu diyerek geçip gitmeliyiz.

O yüzden felsefe ile terapinin bu hafta üzerinde çalışmamız gereken meditasyon cümlesi bence şu olmalı. Sevgili gelecekteki Dilara, elinden gelenin en iyisini yapacağını biliyorum. Karşılaştığın sorunlarla başa çıkabileceğine de eminim. Bu artık senin sorunun diyerek şimdiki zamana dönmeliyiz. Bırak bunu da gelecekteki sen düşünsün.

Zihinsel iyilik halini sağlama konusunda iki şeyden bahsedeceğim diyerek birine zaman dedim ve bu gelecekteki sen kurgusunu kurduk. İkincisi ise güç kavramıyla ilişkili. Şimdi bu güç kavramı stres meselesinde çok da atıfta bulunduğumuz şeylerden biri değil. Hatta bu bölümü kaydetmeden önce şeyi düşündüm yani stresle ilgili herkes aynı şeyleri söylüyor ya böyle 101 seviyesinde kişisel gelişim maddeleri ve ben farklı bir şey söylemeyeceksem niye söyleme zahmetine gireyim ki demiştim.

İlk kısımda bunu zamanla ilişkilendirdikten sonra Stolz'cı felsefeyi konuşurken bile çok dikkat etmediğimiz bir konuya dikkat çekeceğim.

Şimdi biraz Epiktetos'u analım. Çünkü stres ve kaygıyla baş etme reçetesi denildiğinde aklımıza gelen en ünlü filozoflardan bir tanesi. O şöyle söylemişti, yaşamdaki en büyük bilgelik neyin gücünün dahilinde olduğunu, neyin dahilinde olmadığının ayırdığına varmak. Yani bir krizle karşılaştığında ya da bir kriz hakkında kaygılanman gerektiğinde

Sadece gücün dahilinde olanlara odaklanacaksın ve elinden geleni yapacaksın. Gerisini de evrene, doğaya, yasaya, akla bırakacaksın demişti Epiktetos. Şimdi bu kısımda komik olan bir şey var. Benim migren hatama yol açtığını düşündüğüm sebeplerden de bir tanesi bu. Doğrudan masaya kendimi, yani Dilara örneğini yatırmak istiyorum. Gücümün dahilinde olan ifadesindeki güç meselesi.

Şimdi nelerin gücümün dahilinde olduğu aslında düşünmeye değer bir konu ya. Gücümün dahilinde olan her şey hakkında da bence kaygılanmamalıyım aslında. Bir örnek veriyorum. Ben şu an fizikçi olabilir miyim? Fizikçi olmak gücüm dahilinde mi? Teknik olarak evet aslında. Neden? Eğer ki biz fizik mezunu kişiyi fizikçi olarak tanımlayacaksak, yani kimi fizikçi diyeceğimiz de önemli bir mesele tabii de, ben üniversite sınavına hazırlanmak için çok çalışsam, deliler gibi çalışsam, sonra fizik bölümlerinin de kimi üniversitelerde gerçekten çok düşük puanla aldığı gerçeğine de dayanarak böyle Türkiye'deki herhangi bir yerdeki çok düşük puanlı bir fizik bölümüne girsem,

Sonra ağlayarak, saçlarım beyazlayarak bölümü okusam, bu benim gücüm dahilinde olmaz mı? Olur. Ya da başka bir örnek daha vereceğim. Bir gün içerisinde 14 saat çalışsam, sonra uykusuzluk hissiyatı yaratacak haplar alsam, evimi taşısam, evimi kursam, o sırada cep telefonu kulağımda ailem ve dostlarıma destek olmayı denesem, bu da benim gücüm dahilinde olmaz mıydı? Olurdu ki ben bunu yaptım.

meseleyi nereye getireceğimi anlayabiliyorsunuzdur sanırım. Eğer ki vurgum gücümün dahilinde olana odaklanmakla sınırlı kalırsa buradan çıkacağınız yer tükenmişlik sendromu. Çünkü gerçekten sandığımızdan daha güçlüyüz ve çılgınlar gibi de yüksek egodan müzdaribiz. Haliyle bazen bu da gücümün dahilinde canım diyerek kendimizi heba etmeyi, sınırlarımızı zorlamayı erdem zannediyoruz.

Benim durumumda ortaya çıkan kriz daha asistoloji olmak değildi mesela. Çünkü benim örneğimde krizi yaratan aslında neyin gücümün dahilinde olduğunu, neyin gücümün dahilinde olmadığını biliyor olmak ama gücümün dahilinde olan şeylerin çeperinin çok yıpratıcı olması. Ve o noktada güçlü olduğuma, her sorunu aşabileceğime dair öylesine bir sonsuz inancım var ki özgüven fazlalığından mütevellit bir kriz yaşandı.

Çünkü hatırlayın, beni daha önceden takip edenler mutlaka bir yerlerde rast gelmiştir. Ben Mart ayında Tayland'daydım proje için ve bir motosiklet kazası geçirmiştim. Bu kazadan sonra dizlerim parçalanmış halde, bandajlar var ve aradan sadece bir hafta geçmiştim. Tam yürüyemiyorum ama bir yandan da çalışmak zorunda olduğumu düşünüyordum.

Çünkü içten içe bir yerlerde şey diyorum. Seyahat planı aksadı. Bari işler aksamasın. Ben bunu da halledebilirim. Bu yüzden bir gün şey dedim. Taksi çağırsam mesela, bir katlanan sandalye bulsam, ekipmanlarımı yüklesem, bir alana gitsem, otursam, çekim yapabilir miyim? Ya zaten oturuyorum video çekerken de. Yahu Dilara, Allah aşkına, kendine kastın mı var? Neden sürekli hayatını bir kendine karşı meydan okuma olarak görüyorsun? Ve bir açıdan aslında Stolc'lar da hayatı kendimize karşı bir meydan okuma olarak görmemizi istemişti. Ama gerçekten kaza geçirmiş, sakat olduğun bir pozisyonda sen ne yapacaksın, buna nasıl tepki vereceksin diye düşünmek önemli. Ve üretmeye devam etmek de erdemli, kutlanası bir davranış olabilir.

Ama gücümüz dahilinde olana odaklanıp, gücüm dahilinde olan her şeyi yapmayı da erdemlilik olarak tanımladıktan sonra, erdemli olacağız diye tükenmişlik sendromu da yaşamayalım. Yani yapabilirim, yapabilirsin ama gerçekten yapmalı mıyız? Bu bence önemli bir ayrım.

Çünkü bazen elimden gelenin en iyisi hiçbir şey yapmamak da olabilir. Çünkü burada eylemlerin hangilerinin daha büyük bir iyilik hali yaratacağını kestirebilmek adına öz farkındalık kullanmamız gerekecek. Sokrates'te, Aristoteles'te, Stoic'larda vurgulanan bir fikir daha vardı değil mi? Kendini bil, doğanı bil, doğanı uygun davran temasını hatırlatmak istiyorum.

Hayattaki en büyük bilgelik sadece neyin gücüm dahilinde olup neyin dahilinde olmadığını belirlemek değil. Gücüm dahilinde olanlar kümesinden hangilerinin bende optimum bir iyilik hali yaratacağının da ayırdığına varabilmektir. Çünkü eminim dinleyenlerin çoğu evet diyecek, kendinizi kandırmayın bizde kültürel garip bir yapı var.

Saçını süpürge etmek erdem sayılır mesela bizde değil mi? Saçımı süpürge ediyorum. İşte bu iş için çok çalıştım. Bu işi başarmak için gözleri bozulmuş. Böyle bir şeyleri kolaylıkla, neşeyle yaratmayı erdemli bulmayız mesela biz.

Diğer kültürlerde bu var mı bilmiyorum. O yüzden sadece Anadolu kültürü bağlamında konuşacağım. Zoru başarmak, çok çabalamak, gece gündüz çalışıp kör olmak, hatta çalışırken bel fıtığı olması gibi durumlar bizde takdire şayan şeylerdir. Peki şunu soruyorum. Neden kolaylıkla yaratmayı seçmiyoruz?

Neden kolaylık ve neşeyle yaratmak kötü işin, sahtekarlığın ya da sığlığın emaresi haline geliyor? Bence tüm stresin nedeni hem kendimizi kendimize hem de kendimizi başkasına kanıtlamak için gücüm dahilinde olanlar kümesinin içerisinde en zor olan şeyleri yaratmayı seçmek ve sürekli olarak buna dışa vurma ihtiyacı hissetmek. Oysa aksine bakıldığında kolaylıktan yaratmak ustalığın,

Ya da Spinoza'nın da dediği gibi, neşeyle yaratmak üst düzey bir bilincin emaresi de olabilirdi. O yüzden bu hafta iki ders meditasyon çıkmış gibi gözüküyor. Birincisini söylemiştim. İkincisi ise şu, bunu böyle her birimiz umarım içselleştiririz. Bazen tüm gücünle hayatın akışına karşı çabalamak kimi zaman güçlülük değil ahmaklık emaresi de olabilir. O yüzden felsefe ile terapinin gelecek bölümlerinden birini doğrudan neşeye ve kolaylığa atfetmek istiyorum.

Herkesin çabadan, zorluklara göğüs germekten, saçını süpürge etmekten bahsettiği bir toplumda bizler kolaylık ve neşeyi konuşursak nasıl olabilir bunu görelim. Haftaya yeni bir bölümde görüşmek üzere meraklı kalın.

Bu bölümde, 19 Mart 2025 sonrası Türkiye'deki siyasi atmosferi Michel Foucault'nun teorileri ışığında inceliyorum. Foucault'nun iktidar yapılarına ve söyleme dair analizlerinden yararlanarak iktidarın görünmez sınırlarını görünür kılmayı amaçlıyorum.









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast, Garanti BBVA reklamı içermektedir. Bonus Platinum'un avantajlarını ⁠⁠keşfet⁠⁠!

Bu bölümde, 19 Mart 2025 sonrası Türkiye'deki siyasi atmosferi Michel Foucault'nun teorileri ışığında inceliyorum. Foucault'nun iktidar yapılarına ve söyleme dair analizlerinden yararlanarak iktidarın görünmez sınırlarını görünür kılmayı amaçlıyorum.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Foucault Felsefesi: Söylemin Düzeni

Bu bölümde, ifade özgürlüğü ile halkı kin ve düşmanlığa teşvik etme arasındaki muğlak sınırları inceliyorum. Öncelikle ifade özgürlüğüne tarihsel felsefe perspektifinden yaklaşıyorum. Ardından, günümüzden örnekler ve farklı ülkeler üzerinden çifte standartları ve bu alandaki temel sorunları ortaya koyuyorum. Son olarak, ifade özgürlüğünün sınırlarının belirlenmesinin iktidar ilişkileriyle nasıl bağlantılı olduğunu ve hangi söylemin meşru kabul edileceğine kimin karar verdiğini tartışıyorum.



Unutmayın, bu sınırları belirlemek aynı zamanda nasıl bir toplumda yaşamak istediğimize karar vermektir.









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast, Garanti BBVA reklamı içermektedir. Bonus Platinum'un avantajlarını ⁠⁠keşfet⁠⁠!

Bu bölümde, ifade özgürlüğü ile halkı kin ve düşmanlığa teşvik etme arasındaki muğlak sınırları inceliyorum. Öncelikle ifade özgürlüğüne tarihsel felsefe perspektifinden yaklaşıyorum. Ardından, günümüzden örnekler ve farklı ülkeler üzerinden çifte standartları ve bu alandaki temel sorunları ortaya koyuyorum. Son olarak, ifade özgürlüğünün sınırlarının belirlenmesinin iktidar ilişkileriyle nasıl bağlantılı olduğunu ve hangi söylemin meşru kabul edileceğine kimin karar verdiğini tartışıyorum.

Unutmayın, bu sınırları belirlemek aynı zamanda nasıl bir toplumda yaşamak istediğimize karar vermektir.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Felsefede İfade Özgürlüğü ve Sınırları

Bu bölümde seküler kesimde spiritüel pratiklerin neden popülerlik kazandığını sosyolojik ve psikolojik açıdan inceliyorum ve bu akıma katkı sağlayan faktörleri tespit ediyorum. Ayrıca bu yönelimi nasıl bir vizyonla değerlendirmemiz gerektiğine dair bir çerçeve çizmeye çalışıyorum.









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast, Garanti BBVA reklamı içermektedir. Bonus Platinum'un avantajlarını ⁠⁠keşfet⁠⁠!

Bu bölümde seküler kesimde spiritüel pratiklerin neden popülerlik kazandığını sosyolojik ve psikolojik açıdan inceliyorum ve bu akıma katkı sağlayan faktörleri tespit ediyorum. Ayrıca bu yönelimi nasıl bir vizyonla değerlendirmemiz gerektiğine dair bir çerçeve çizmeye çalışıyorum.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Spiritüalizm Neden Seküler Kesimde Popülerleşti?

Bu bölümde, Londra'daki ilk ecstatic dance deneyimimden yola çıkarak bedenli varoluşumuz üzerine düşünmeye başlıyorum. Batı felsefesi geleneğinin göz ardı ettiği bedene Nietzsche eşliğinde meydan okumanın yollarını araştırırken dansı salt fiziksel bir aktivite olarak değil, yaşamı kutlayan varoluşsal bir duruş olarak ele alıyorum.









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast, Garanti BBVA reklamı içermektedir. Bonus Platinum'un avantajlarını ⁠⁠keşfet⁠⁠!

Bu bölümde, Londra'daki ilk ecstatic dance deneyimimden yola çıkarak bedenli varoluşumuz üzerine düşünmeye başlıyorum. Batı felsefesi geleneğinin göz ardı ettiği bedene Nietzsche eşliğinde meydan okumanın yollarını araştırırken dansı salt fiziksel bir aktivite olarak değil, yaşamı kutlayan varoluşsal bir duruş olarak ele alıyorum.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Dans Etmesini Bilmeyen Bir Tanrıya İnanamam

Bu bölümde, Dünya Kadınlar Günü vesilesiyle feminizm ve kadın hakları konusunda sıkça karşılaştığımız klişe ve yanlış söylemleri ele alıyorum. "Kadınlar günü kutlamak ayrımcılık" ve "kadın ve erkek biyolojik olarak eşit değil" gibi önermelerin neden geçersiz olduğunu felsefi, tarihsel ve toplumsal bağlamlarla açıklıyorum.









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast, Garanti BBVA reklamı içermektedir. Bonus Platinum'un avantajlarını ⁠⁠keşfet⁠⁠!

Bu bölümde, Dünya Kadınlar Günü vesilesiyle feminizm ve kadın hakları konusunda sıkça karşılaştığımız klişe ve yanlış söylemleri ele alıyorum. "Kadınlar günü kutlamak ayrımcılık" ve "kadın ve erkek biyolojik olarak eşit değil" gibi önermelerin neden geçersiz olduğunu felsefi, tarihsel ve toplumsal bağlamlarla açıklıyorum.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Neden Erkekler Günü Yok?: Feminizme Dair 4 Yanlış

Bu bölümde Pascal’ın ünlü bahis argümanı üzerinden ilerliyoruz: “Tanrı'nın var olduğuna bahse girerek kazancı ve kaybı tartalım. Bu iki ihtimali değerlendirelim. Eğer kazanırsan, her şeyi kazanırsın; eğer kaybedersen, hiçbir şey kaybetmezsin". Öyle mi? Yoksa bu argüman hatalı mı? Felsefi düşünme pratiğine hoşgeldiniz!

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Tanrı Kumarı: Varsa Hapı Yuttuk mu?

Dijital platformlar sayesinde felsefe akademinin dışına taşarak ilgi gören bir etkinlik haline gelince sürekli birbirine taş atan ve birbirlerinin felsefe yapma biçimlerini eleştiren kişilere rastlamaya başladık. Kimi tarihçi, kimi mantıkçı, kimi epey spekülatif. Bu bölümde akıllardaki bazı soru işaretlerini gidermek adına bazı kategoriler koyarak felsefe ile ilgilenmenin üç haliden söz ediyorum. Hangisi daha münasiptir siz karar verin.



See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Benim Felsefem Senin Felsefeni Döver

Nietzsche, Böyle Buyurdu Zerdüşt adlı eserinde en aşağılanası insanın, artık kendini aşağılamayan olduğunu söyler. Yükselmek için, önce batmak gerektiğini bilmez.

Bu bölümde Nietzsche’nin deve-aslan-çocuk metaforlarını inceleyerek tininin evriminden söz edeceğim, kendimizi aşmak için.



See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Kendi Batışını İstemek

Bu bölümde doğum günümdeki bazı kararlarımdan çıktığım yolda Alan Watts'ın eşliğinde Doğu ve Batı düşüncesindeki aydınlanma ve kurtuluş anlayışları arasındaki çarpıcı farkı inceliyorum. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Kahkahada Aydınlanmak

Bu bölümde, küçük bir zeytinden Uzak Doğu'ya uzanan bir zihinsel yolculuğa çıkıyorum ve bu yolda farkındalık ve şimdiki ana odaklanmanın önemi ele alıyorum.


See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Zeytinin İçindeki Evren

Kendi kendime oynadığım bir yeni yıl oyunum var, bu ilhamı Nietzsche’nin bengidönüş kavramından aldım. Onun sunduğu bu öğretiden yola çıkarak her 1 Ocak’ta oturup kendime “Ya bu hayatı sonsuza dek tekrar tekrar yaşamak zorunda olsaydım?” diye soruyorum. Bu bölüm benden size felsefi bir yeni yıl hediyesi olsun.


See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ya Aynı Hayatı Sonsuza Dek Tekrar Tekrar Yaşamak Zorunda Olsaydın?

Onlarca içerik içerisinden bu seriyi dinlemeye karar verdiğine göre muhtemelen senin de fark edip anlamlandıramadığın bir gerçek var, kendimizi bu dünyaya fırlatılmış halde bulduk. Bu yüzden bu podcastte bildiğimizi sandığımız ama muhtemelen yanıldığımız ya da belki de üzerine hiç düşünmediğimiz ama düşünmemiz gereken konuları ele alacağız.

Felsefenin İzinde

Merhaba yarı hasta Dilara olarak bu girizgahı kaydediyorum, çünkü bu daha önce yapmadığımız bir yeniden ziyaret bölümü olacak. Muhtemelen sosyal medyada denk gelenleriniz olmuştur, 2 haftalık çıldırtıcı bir migren atağı ile mücadele ettiğim için programa ara vermiştik, bu tatsız ara daha fazla sürmesin hem dinlemeyenler olabilir diyerek eski ama mesaj bağlamında güncelliğini koruyan benim favori bölümlerimden birini yeniden paylaşıyorum. BU HAYATI NASIL YAŞAMAK İSTİYORSUN? Birkaç sene önce, başta kendim olmak üzere, her şeyden fazlasıyla hoşnutsuz olduğum ve elimdeki bu yaşamla ne yapacağım hakkında bir fikrim olmadığı için savrulup durduğum bir dönemde şunu sordum; ben bu hayatı nasıl yaşamak istiyorum? Nasıl bir hayattan hoşnut olurdum?&nbsp; Bu sorgulamaların içerisindeyken karşılaştığım bir şiir, her şeyi benim için açık hale getirdi; Maria Rilke’den Genişleyen Halkalar şiiri. Hayatımı tıpkı Rilke’nin dediği gibi genişleyen halkalar halinde yaşamak istiyorum. Peki bu nedir ve nasıl olacak? See Privacy Policy at <a href="https://art19.com/privacy" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://art19.com/privacy</a> and California Privacy Notice at <a href="https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info</a>.

Merhaba yarı hasta Dilara olarak bu girizgahı kaydediyorum, çünkü bu daha önce yapmadığımız bir yeniden ziyaret bölümü olacak. Muhtemelen sosyal medyada denk gelenleriniz olmuştur, 2 haftalık çıldırtıcı bir migren atağı ile mücadele ettiğim için programa ara vermiştik, bu tatsız ara daha fazla sürmesin hem dinlemeyenler olabilir diyerek eski ama mesaj bağlamında güncelliğini koruyan benim favori bölümlerimden birini yeniden paylaşıyorum. BU HAYATI NASIL YAŞAMAK İSTİYORSUN?




Birkaç sene önce, başta kendim olmak üzere, her şeyden fazlasıyla hoşnutsuz olduğum ve elimdeki bu yaşamla ne yapacağım hakkında bir fikrim olmadığı için savrulup durduğum bir dönemde şunu sordum; ben bu hayatı nasıl yaşamak istiyorum? Nasıl bir hayattan hoşnut olurdum? 




Bu sorgulamaların içerisindeyken karşılaştığım bir şiir, her şeyi benim için açık hale getirdi; Maria Rilke’den Genişleyen Halkalar şiiri. Hayatımı tıpkı Rilke’nin dediği gibi genişleyen halkalar halinde yaşamak istiyorum. Peki bu nedir ve nasıl olacak?







See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Podcast'e Soru Sor

Kaydet - Dinle - Gönder

Bildirimler

Felsefenin İzinde

Her hafta eklenen yeni bölümleri kaçırma!