Felsefe Tarihi serimizin bugünkü konuğu Varoluşçu felsefenin babası olarak kabul edilen Danimarkalı Filozof Soren Kierkegaard, nesnel bilgi ortaya koyma çabasındaki felsefi etkinliğe karşı çıkarak hakikatin öznel olduğunu ve bu yüzden varlığın anlamının bireysel yaşamın kendisinden ortaya çıkartılması gerektiğini düşündü.



See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Tanrı Benimle Ne Kastetmiş Olabilir?

Garanti BBVA! Pardon hanımefendi, işinizi biliyorum ama sizi sahneye alabilir miyiz? Dış ses açıklayacak. Girişiminle parlamak mı? Birlikte yaparız. Garanti BBVA, KAGİDER ve Ekonomist Dergisi İşbirliği ile düzenlenen Türkiye'nin Kadın Girişimcisi yarışmasına başvurular başladı. Sesini Türkiye'ye duyurmak ve ödülleri kazanmak için son başvuru tarihi 15 Kasım. Ayrıntılı bilgi garantibbva.kadingiricimci.com'da. Düşünmekten kaçındığımız ama aslında düşünmemiz gereken soruları masaya yatırdığımız... ...Helsefe'nin İzinde adlı programıma hoş geldiniz. Yaşam çözülecek bir problem değil ancak yaşanacak bir hakikattir. Sözün sahibi Kierkegaard, Danimarkalı filozof. Peki durup dururken nereden aklıma geldi derseniz geçtiğimiz günlerde ikinci bölümü yayınlanan Dune filmini baştan izlemek istedim sinemaya gitmeden önce ve serinin birinci bölümünde bu söz alıntılanıyordu. O yüzden bu podcast bölümünde biraz Kierkegaard'ın felsefesinden bahsedeceğim. Çünkü en az bunun kadar düşündürücü başka sözleri de var. Bir tanesini daha önce duymuş olabilirsiniz. Nitekim oldukça popüler. Tanrı benimle ne kastetmiş olabilir? Kierkegaard aslında doğru telaffuzla Kierkegaard, Danimarkalı Sokrates olarak anılan bir filozof. 1813 senesinde Kopenhag'da doğdu. Babası varlıklı bir tüccardı ve Kopenhag Üniversitesi'nde teoloji eğitimi aldı. Ailesinden ona büyük bir miras kaldıktan sonra hayatını bütünüyle felsefeye adamaya karar verdi. Bu sanırım oldukça anlaşılabilir bir eğilim. Hayata epey erken gözlerini yumdu. Nitekim 42 yaşındayken vefat ettiğinde 30'u aşkın eser bırakmıştı geriye. Bu metinlerini başka isimlerle de yayınlayabiliyor. Çünkü kendisinin yazdığının anlaşılmasını istemiyor. Mesela bir tanesi Konstantin Konstantinus, yani tekerrür eden isimler kullanmaya başlıyor. Hatta bazı kitaplarını onun yazdığı anlaşılmasın diye o kitaba bir eleştiri yazısı dahi yayınlıyor. Yani şüphe çekmemek için elinden geleni yapmış. Nedir peki bu önemli eserler? Korku ve titreme, ya ya da kaygı kavramı ve ölümcül hastalık umutsuzluk gibi. Peki onun felsefe tarihine özgür katkısı neydi? Onun içerisinde yaşadığı dönemde hakim anlatı hegelcilikti ve bu açıdan baktığımızda Kierkegaard'ın felsefesinin en temelde hegeli bir tepki olarak doğduğunu söyleyebiliriz. Çünkü Hegel felsefesinde canlılık ve devinim hakimdir ve bu devinimin içerisinde bireyin giderek eridiği mutlak ve nesnel bir hakikate doğru ilerleriz. Genel olarak biz bilgi dediğimizde felsefe tarihi boyunca onun öznel olmayan kısmını hedeflediğimizi görürsünüz. Yani bilginin en temelde nesnellik talep etmesi gerektiği düşünülür. Oysa Kierkegaard'ın anlatmaya çalıştığı önemli şeylerden bir tanesi şu. Birey nesnel olamaz. Yani bireyin öznelliği karşı çıkılamayacak bir şeydir. Her ne kadar siz nesnel hakikat ararsanız arayın, esasen özellik hakikattir ve hakikat özneldir diyor. Bunun ne demek olduğunu biraz parçalayarak anlatacağım sonrasında. Buraya kadar anlamadıysanız hiçbir problem yok. Ne demek istiyorum? Biz bilgi dediğimizde Farklı kültürlerde, farklı toplumlarda, farklı zamanlarda kendisini koruyan, muhafaza eden, evrensel geçerliliği olan zaman mekanüstü bir şey talebinde oluruz değil mi? Mesela 2 artı 2 dört eder. 2000 sene önce de dört ediyordu, 2000 sene sonra da dört edecek. Peru'da da dört eder, Çin'de de dört eder. Bu bizim peşinde olduğumuz evrensellik ve kesinlik ilkesi. Fakat Kierkegaard'a göre felsefe yapılması gereken esas konu şu. Bizler kolektif bir topluluk içerisinde yaşıyor olabiliriz ama aynı zamanda tek tek bireyler vardır ve bu bireylerin karşılaşmaları, seçimleri vardır. Yani yepyeni olasılıklar yaratır. O yüzden o gerçek insanlardan, gerçek insanların hikayelerinden yola çıkarak varoluşsal alanları denetlemeyi felsefesinin esas meselesi haline getirir. Çünkü nesnellik bize nasıl yaşamamız gerektiğine dair hiçbir şey söylemez. Eğer ki bir hakikatin talebindeysem felsefe gibi bir disiplinle birlikte ve bana varlığımın, yaşamın anlamının ne olduğu konusunda yardımcı olmalı, nasıl yaşamam gerektiği konusunda kılavuzluk etmelidir. O yüzden Kierkegaard, hakikatten beklentimizi alıyor, ters yüz ediyor ve şöyle söylüyor, ''Öznellik hakikattir ve hakikat özneldir.'' Bu bağlamda şöyle bir yere varıyoruz. Varoluş sorusu ancak yaşandıkça anlaşılabilir. Yani varoluş dediğimizde biz burada şundan bahsediyoruz. İnsanın kendisi olması, Tanrı'nın onunla hangi planı kastettiğine dair sorgulama yapması ve neden var olduğunu bularak o varlık nedenini hayatında uygulaması değil mi? Onu yaşamaya başlaması. Ve böyle bir arayışa baktığımızda neyle karşılaşırız? Yani ben neden buradayım? Varlığımın anlamı neydi? Ya da Tanrı benimle ne kastetti gibi sorulara baktığımızda salt akılsal, rasyonel düşünümün bu soruları yanıtlama konusunda yeterli olmadığıyla karşı karşıya kalırız. Zaten Kirke-i Garip'te varoluşun evreleri dediğimiz bir yerde hazlarımızdan başlayarak önce akılcı ve sorumluluk sahibi bir mertebeye yükseldiğimizi ama en sonunda aklı bile devreden çıkardığımız ve doğrudan iman ettiğimiz bir yere doğru geldiğimizi görürsünüz. Bu noktada üç temel varoluş evremiz var ve onun amacı da aslında yanılsama olan ilk iki varoluş evresini bizlere göstermek ve üçüncünün neden doğru olduğunu göstermek, değil mi? Üçüncünün neden ulaşılması gereken şey olduğunu göstermek. Birinci aşama estetik aşama dediğimiz şey. Bu umutsuz hastalık olarak ölüm kitabında da irdelenen konulardan bir tanesi, estetik aşamada kişiler dolaysız bir yaşamı seçerler. Yani bunlar sadece kendi hazlarına, arzularına, tutkularına göre yaşayan ve bu ihtiyaçlarını yerine getirmek üzere çabalayan kişilerdir. Ve kişilerin mahkum olduğu bu estetik aşamanın şöyle bir köleleştirici yanı var, siz her ne kadar arzularınızın peşinden koşarsanız koşun, Arzuladığınız şeye ulaştığınız anda aslında ona karşı olan tutkunuzu yitirmeye başlarsınız ve bu noktada başka bir şeyi arzular hale gelirsiniz. O yüzden estetik aşamada yaşayan kişi hiçbir zaman kendi varlığını, kendi varoluşunu gerçekleştiremez. Hatta tam olarak bu evre bile gerçekleştirilerek tamamlanabilecek bir şey değildir. İkinci aşamaya geldiğimizde ise bu defa ahlaki aşamayla karşılaşıyoruz. Burada ise kişilerin hazlarından arınarak aslında toplumun bir parçası olduğunun farkına varması ve bir başkası için yaşamaya başladığını görüyoruz. Çünkü bu evreye geldiğimizde artık kişiler sırf bireysel hazları için çalışmaz, aynı zamanda başkalarının refahını yükseltmek için çalışırlar ve kendi varoluşsal olanaklarını da hep bu diğer kamlık üzerinden kurgulamaya başlarlar. Bana birinci evre Oscar Wilde romanları gibi gelirken ikinci evrede ise anabileceğimiz isim Socrates olurdu. Bu noktada bölümü ufak bir ara verelim. Sonrasında kaldığımız yerden devam edelim. Üç ay ertelemeli anında krediniz İşçep'te. İşçep'ten anında krediye başvurun. Onaylanan kredinizin ilk taksitini üç ay sonraya erteleyin. İhtiyaçlarınızı ertelemeyin. Ayrıntılı bilgi İşçep ve İşbankom.tr'de. İzlediğiniz Peki üçüncü evre ne? için teşekkürler. Üçüncü evre iman evresi. İman evresinde şöyle bir şey var. Bu kısmı anlatmak için onun korku ve titremede bahsettiği bir alıntıya, Kierkegaard'a göre varoluşun evreleri arasında hiyerarşik yapılanmada en üstte duran şey ise iman evresi. Şimdi onun bununla neyi kastettiğini anlatmak için korku ve titreme kitabında referans verdiği bir dini hikayeden bahsedeceğim. Hazreti İbrahim'in oğlunu kurban etmeye teşebbüs etmesi. Normal şartlarda ne birinci evredeki esteki kazlarımızla, ne ikinci evredeki akılcı yeteneklerimizle anlayabileceğimiz bir olay değil bu değil mi? Yani bir babanın kendi çocuğunu Tanrı'ya verdiği söze karşılık olarak kurban etmeyi düşünmesi, bu aklın sınırlarını, aklın anlayış kapasitesini aşan bir durum. Bir baba nasıl kendi oğlunu kurban etmeye yeltenebilir ki diye düşünüyoruz. İşte bu noktada Şevket Alp diyor ki, bu bir iman sıçraması anı. Yani sen bunu ne hazcı bir bakış açısıyla, ne akılcı bir bakış açısıyla anlayamazsın. Çünkü bu artık ikisinin ötesinde, aklın geride bırakıldığı, sadece iman ederek, inanarak anlayabileceğin bir yer. Ortaçağ düşünürleri der ya, inanırsan bilirsin diye. Yani bilgi senin bir problem çözme aşamasında en sonunda ulaştığın şey olmaktan ziyade inandığında adım adım görebildiğin, temaşa edebildiğin bir şey haline geliyor. Ona göre de bu varoluşsal evreler arasında, iman evresine geldiğimizde kişi artık kendisiyle öyle bir ilişki kurmaya başlıyor ki varlığın anlamını, Tanrı'nın planını, ne derseniz deyin bunu, ...onu bir ulvilikte görmeye çalışıyor. Ve o ulvi bakış açısı ona bütün anlamsız gibi gözüken boşlukları doldurmasına imkan tanıyor. Şimdi bu kısım mantıklı gelebilir, mantıksız gelebilir. Kierkegaard varoluşçu felsefenin en önemli isimlerinden bir tanesi. Ve varoluşçu felsefeden bahsettiğimizde aslında böyle tek bir şeyden, bir okuldan söz etmeyiz. birbirinden bambaşka öğretiler ortaya koyan varoluşçu düşünürler vardır. O yüzden varoluşçu felsefeyi bir nevi böyle çatı kavram gibi düşünmek çok daha doğru. Varoluşçuluk gövdesinden böyle iki farklı dal çıktığını düşünürseniz bir tarafta tanrıya inanan teist varoluşçular var. Bir tarafta da Tanrı'nın varlığını reddeden ateist varoluşçular var. Ve Kierkegaard, Tanrı'ya inanan ateist varoluşçular dalının böyle önemli bir anını temsil ediyor. Şu başlangıçtan beri vurguladığım iki sözün üzerine tekrar düşünelim istiyorum. Kierkegaard hakkında söylediklerim önemli şeyler. Cebinizde kalsın. Belki üzerine sonrasında derinlemesine okumalar yapmak istersiniz ama filozoflarla uzun süre haşir neşir olup onları okuduktan sonra Aklıma Oruç Araoba'nın bir doktora öğrencisine vermiş olduğum öğüt geliyor. Doktor öğrencisi ona şunu soruyor, yani ben iyi bir felsefeci nasıl olabilirim, hani ne yapmam lazım dediğinde Oruç Hoca şöyle söylüyor, git kendine yakın bulduğun bir filozofun görüşü ıcığına cıcığına kadar oku. Sonra da unut. Yani başlangıçta hangi düşünürlere, hangi fikirlere, hangi ekollere yakın olduğunuzu anlamak. Çünkü zaten belirli eğilimleriniz oluyor, sezgisel olarak bile olsa. Ve sonrasında onun hakkında her şeyi öğrenmek, malumatı pürüzsüzlük yapmak için değil, orada düşüncenin nasıl kurulduğunu öğrenmek için. Yani o argümanlara nasıl bir sistem kurarak gittiklerini anlamak için. Ve sonrasında da onu unutmak. Çünkü onu unutarak aslında özgün fikirler yaratabileceğimizi söylemeye çalışan bir fikir bu. 2 Kegert hakkında anlattıklarımı düşünün ama şimdi bu noktada unutmanızı istiyorum. Peki, unuttuktan sonra şu iki söze geri dönersek... ...yaşam çözülecek bir problem değil, ancak yaşanacak bir hakikattir. Ne demek? Ve bu sözle birlikte bir ek daha var aslında. Hakikat, benim için bir hakikat olmalıdır şeklinde. Yani ben, o hakikat dediğimde... ...aslında analiz ederek, mantık gereğince... ...kağıt üzerinde formülü ederek bulabileceğim bir şeyden söz etmiyorumdur Kierkegaard'a göre. Onun kastettiği ancak kendi bireysel varoluşumda, bu varoluşsal karşılaşmalar ve olanaklar içerisinde deneyimlediğim bir şey olmalı. Ve ben sahip olduğum inancını şekillendirdiği bir deneyim alanında onu yaşarken hakikate aslında temas etmem, ona değmemden bahsediyor. O yüzden Kierkegaard ve onun ekolünde yer alan diğer düşünürlere göre bu bizim düşünerek bulabileceğimiz değil, ancak yaşayarak anlayabileceğimiz, temas edebileceğimiz bir şey olmak durumunda. Ve eğer ki esas olan şey benim var olma deneyimimse, iş deneyimden geçiyorsa demek ki nesnelliğe karşı olmaması gerektiğini düşündüğümüz veya hiyerarşik olarak alt pozisyona yerleştirdiğimiz öznelliğe de aslında haklı onurunu geri verme zamanı gelmiş demektir. Ve ikinci söz, Tanrı benimle ne kastetmiş olabilir? Bu söz varoluşçu felsefenin tersine kullanımı gibi geliyor bana. Çünkü varoluşçu felsefenin ateist kanadındaki düşünürler, Camus, Nietzsche, Sartre, her biri var olurken, var olma olanaklarımız içerisinde kendi hayatımızın anlamını, önemini, planını Kendimizi seçerek yaratmaktan sorumlu olduğumuzu söylemişlerdi. Hatta Sartre ne der? İnsan özgürlüğe mahkumdur çünkü yaratılmamıştır. Yani ben yaratılmadığım için, benim hayatıma dair tanrısal bir öngörü plan olmadığı için ben özgürlüğe mahkumum ve bu özgürlük içerisinde hayatımın anlamını yaratmaktan sorumluyum demişti Sartre. Kierkegaard ise? Aksine şöyle söylüyor, bir irade sahibi tanrı var, o beni belirli bir plana göre, kendisince benim anlayamadığım belirli bir plana göre yarattı, bu yaratımın bir anlamı olmalı ve benim yaşam içerisinde En büyük sorumluluğum aslında hangi plana uygun olarak yaratıldığımı anlamak. Yani kendimi keşfetmek, kendi olanaklarımı anlamak ve Tanrı'nın benimle kastetmiş olduğu anlamı aslında edimselleştirmek değil mi? Onu kendi hayatımda yaşamaktan sorumlu olduğumdan bahsediyorum. Şimdi bunlar tek bir aracın varoluşu esintinin iki farklı şekilde kullanımı. Tanrı'nın varlığı ya da yokluğu üzerinden şekillenen felsefi içerikler olduğunu görmek bu anlamda mümkün. Ben de bazen böyle çok uykulu bir şekilde sabah altıda yedede uyanıp daha böyle zihnim analiz eden bir şekilde tasklara gömülmeden bir şeyler yazmaya okumaya çalışıyorum. ...düşünüyorum ama daha böyle entelektüel gelişmem için düşündüğüm konulardan ziyade... ...manevi konulara odaklandığım şeyler oluyor. Ve orada... ...Candra benimle ne kastetmiş olabilir sözünü de... ...kendime bazen uydurarak şey diyorum... ...bugüne kadar yaptığım... ...hani bu yaşam serüvenimin... ...bu karşılaşmaların... ...anlamı ne olabilir? Tabii ki de kesin bir anlamı yok. Bunun farkındayım. Hatta o anlamı benim yaratmam gerektiğini de biliyorum ama... Anlamsız bir şekilde yaşamaktansa, anlamsız olduğu halde ona bir anlam atfederek yaşamak, yaşamı çok daha kolaylaştıran bir şey psikolojik açıdan. O yüzden, peki ben şimdi bu hayatla ne kastetmek istedim diye soruyorum kendime bazen. Belki siz de soruyu farklı şekillerde formalize edebilirsiniz. Dinlediğiniz için teşekkür ederim. Gelecek bölümde görüşene dek meraklı kalın.

Garanti BBVA! Pardon hanımefendi, işinizi biliyorum ama sizi sahneye alabilir miyiz? Dış ses açıklayacak. Girişiminle parlamak mı? Birlikte yaparız. Garanti BBVA, KAGİDER ve Ekonomist Dergisi İşbirliği ile düzenlenen Türkiye'nin Kadın Girişimcisi yarışmasına başvurular başladı. Sesini Türkiye'ye duyurmak ve ödülleri kazanmak için son başvuru tarihi 15 Kasım. Ayrıntılı bilgi garantibbva.kadingiricimci.com'da.

Düşünmekten kaçındığımız ama aslında düşünmemiz gereken soruları masaya yatırdığımız... ...Helsefe'nin İzinde adlı programıma hoş geldiniz.

Yaşam çözülecek bir problem değil ancak yaşanacak bir hakikattir. Sözün sahibi Kierkegaard, Danimarkalı filozof. Peki durup dururken nereden aklıma geldi derseniz geçtiğimiz günlerde ikinci bölümü yayınlanan Dune filmini baştan izlemek istedim sinemaya gitmeden önce ve serinin birinci bölümünde bu söz alıntılanıyordu.

O yüzden bu podcast bölümünde biraz Kierkegaard'ın felsefesinden bahsedeceğim. Çünkü en az bunun kadar düşündürücü başka sözleri de var. Bir tanesini daha önce duymuş olabilirsiniz. Nitekim oldukça popüler. Tanrı benimle ne kastetmiş olabilir? Kierkegaard aslında doğru telaffuzla Kierkegaard, Danimarkalı Sokrates olarak anılan bir filozof.

1813 senesinde Kopenhag'da doğdu. Babası varlıklı bir tüccardı ve Kopenhag Üniversitesi'nde teoloji eğitimi aldı. Ailesinden ona büyük bir miras kaldıktan sonra hayatını bütünüyle felsefeye adamaya karar verdi. Bu sanırım oldukça anlaşılabilir bir eğilim.

Hayata epey erken gözlerini yumdu. Nitekim 42 yaşındayken vefat ettiğinde 30'u aşkın eser bırakmıştı geriye. Bu metinlerini başka isimlerle de yayınlayabiliyor. Çünkü kendisinin yazdığının anlaşılmasını istemiyor. Mesela bir tanesi Konstantin Konstantinus, yani tekerrür eden isimler kullanmaya başlıyor. Hatta bazı kitaplarını onun yazdığı anlaşılmasın diye o kitaba bir eleştiri yazısı dahi yayınlıyor. Yani şüphe çekmemek için elinden geleni yapmış.

Nedir peki bu önemli eserler? Korku ve titreme, ya ya da kaygı kavramı ve ölümcül hastalık umutsuzluk gibi. Peki onun felsefe tarihine özgür katkısı neydi? Onun içerisinde yaşadığı dönemde hakim anlatı hegelcilikti ve bu açıdan baktığımızda Kierkegaard'ın felsefesinin en temelde hegeli bir tepki olarak doğduğunu söyleyebiliriz.

Çünkü Hegel felsefesinde canlılık ve devinim hakimdir ve bu devinimin içerisinde bireyin giderek eridiği mutlak ve nesnel bir hakikate doğru ilerleriz. Genel olarak biz bilgi dediğimizde felsefe tarihi boyunca onun öznel olmayan kısmını hedeflediğimizi görürsünüz. Yani bilginin en temelde nesnellik talep etmesi gerektiği düşünülür.

Oysa Kierkegaard'ın anlatmaya çalıştığı önemli şeylerden bir tanesi şu. Birey nesnel olamaz. Yani bireyin öznelliği karşı çıkılamayacak bir şeydir. Her ne kadar siz nesnel hakikat ararsanız arayın, esasen özellik hakikattir ve hakikat özneldir diyor. Bunun ne demek olduğunu biraz parçalayarak anlatacağım sonrasında. Buraya kadar anlamadıysanız hiçbir problem yok. Ne demek istiyorum? Biz bilgi dediğimizde

Farklı kültürlerde, farklı toplumlarda, farklı zamanlarda kendisini koruyan, muhafaza eden, evrensel geçerliliği olan zaman mekanüstü bir şey talebinde oluruz değil mi? Mesela 2 artı 2 dört eder. 2000 sene önce de dört ediyordu, 2000 sene sonra da dört edecek. Peru'da da dört eder, Çin'de de dört eder. Bu bizim peşinde olduğumuz evrensellik ve kesinlik ilkesi.

Fakat Kierkegaard'a göre felsefe yapılması gereken esas konu şu. Bizler kolektif bir topluluk içerisinde yaşıyor olabiliriz ama aynı zamanda tek tek bireyler vardır ve bu bireylerin karşılaşmaları, seçimleri vardır. Yani yepyeni olasılıklar yaratır. O yüzden o gerçek insanlardan, gerçek insanların hikayelerinden yola çıkarak varoluşsal alanları denetlemeyi felsefesinin esas meselesi haline getirir.

Çünkü nesnellik bize nasıl yaşamamız gerektiğine dair hiçbir şey söylemez. Eğer ki bir hakikatin talebindeysem felsefe gibi bir disiplinle birlikte ve bana varlığımın, yaşamın anlamının ne olduğu konusunda yardımcı olmalı, nasıl yaşamam gerektiği konusunda kılavuzluk etmelidir. O yüzden Kierkegaard, hakikatten beklentimizi alıyor, ters yüz ediyor ve şöyle söylüyor, ''Öznellik hakikattir ve hakikat özneldir.''

Bu bağlamda şöyle bir yere varıyoruz. Varoluş sorusu ancak yaşandıkça anlaşılabilir. Yani varoluş dediğimizde biz burada şundan bahsediyoruz. İnsanın kendisi olması, Tanrı'nın onunla hangi planı kastettiğine dair sorgulama yapması ve neden var olduğunu bularak o varlık nedenini hayatında uygulaması değil mi? Onu yaşamaya başlaması.

Ve böyle bir arayışa baktığımızda neyle karşılaşırız? Yani ben neden buradayım? Varlığımın anlamı neydi? Ya da Tanrı benimle ne kastetti gibi sorulara baktığımızda salt akılsal, rasyonel düşünümün bu soruları yanıtlama konusunda yeterli olmadığıyla karşı karşıya kalırız.

Zaten Kirke-i Garip'te varoluşun evreleri dediğimiz bir yerde hazlarımızdan başlayarak önce akılcı ve sorumluluk sahibi bir mertebeye yükseldiğimizi ama en sonunda aklı bile devreden çıkardığımız ve doğrudan iman ettiğimiz bir yere doğru geldiğimizi görürsünüz.

Bu noktada üç temel varoluş evremiz var ve onun amacı da aslında yanılsama olan ilk iki varoluş evresini bizlere göstermek ve üçüncünün neden doğru olduğunu göstermek, değil mi? Üçüncünün neden ulaşılması gereken şey olduğunu göstermek. Birinci aşama estetik aşama dediğimiz şey.

Bu umutsuz hastalık olarak ölüm kitabında da irdelenen konulardan bir tanesi, estetik aşamada kişiler dolaysız bir yaşamı seçerler. Yani bunlar sadece kendi hazlarına, arzularına, tutkularına göre yaşayan ve bu ihtiyaçlarını yerine getirmek üzere çabalayan kişilerdir. Ve kişilerin mahkum olduğu bu estetik aşamanın şöyle bir köleleştirici yanı var, siz her ne kadar arzularınızın peşinden koşarsanız koşun,

Arzuladığınız şeye ulaştığınız anda aslında ona karşı olan tutkunuzu yitirmeye başlarsınız ve bu noktada başka bir şeyi arzular hale gelirsiniz. O yüzden estetik aşamada yaşayan kişi hiçbir zaman kendi varlığını, kendi varoluşunu gerçekleştiremez. Hatta tam olarak bu evre bile gerçekleştirilerek tamamlanabilecek bir şey değildir. İkinci aşamaya geldiğimizde ise bu defa ahlaki aşamayla karşılaşıyoruz.

Burada ise kişilerin hazlarından arınarak aslında toplumun bir parçası olduğunun farkına varması ve bir başkası için yaşamaya başladığını görüyoruz. Çünkü bu evreye geldiğimizde artık kişiler sırf bireysel hazları için çalışmaz, aynı zamanda başkalarının refahını yükseltmek için çalışırlar ve kendi varoluşsal olanaklarını da hep bu diğer kamlık üzerinden kurgulamaya başlarlar.

Bana birinci evre Oscar Wilde romanları gibi gelirken ikinci evrede ise anabileceğimiz isim Socrates olurdu. Bu noktada bölümü ufak bir ara verelim. Sonrasında kaldığımız yerden devam edelim. Üç ay ertelemeli anında krediniz İşçep'te. İşçep'ten anında krediye başvurun. Onaylanan kredinizin ilk taksitini üç ay sonraya erteleyin. İhtiyaçlarınızı ertelemeyin. Ayrıntılı bilgi İşçep ve İşbankom.tr'de.

üçüncü evre ne? için teşekkürler. Üçüncü evre iman evresi. İman evresinde şöyle bir şey var. Bu kısmı anlatmak için onun korku ve titremede bahsettiği bir alıntıya, Kierkegaard'a göre varoluşun evreleri arasında hiyerarşik yapılanmada en üstte duran şey ise iman evresi. Şimdi onun bununla neyi kastettiğini anlatmak için korku ve titreme kitabında referans verdiği bir dini hikayeden bahsedeceğim. Hazreti İbrahim'in oğlunu kurban etmeye teşebbüs etmesi.

Normal şartlarda ne birinci evredeki esteki kazlarımızla, ne ikinci evredeki akılcı yeteneklerimizle anlayabileceğimiz bir olay değil bu değil mi? Yani bir babanın kendi çocuğunu Tanrı'ya verdiği söze karşılık olarak kurban etmeyi düşünmesi, bu aklın sınırlarını, aklın anlayış kapasitesini aşan bir durum. Bir baba nasıl kendi oğlunu kurban etmeye yeltenebilir ki diye düşünüyoruz.

İşte bu noktada Şevket Alp diyor ki, bu bir iman sıçraması anı. Yani sen bunu ne hazcı bir bakış açısıyla, ne akılcı bir bakış açısıyla anlayamazsın. Çünkü bu artık ikisinin ötesinde, aklın geride bırakıldığı, sadece iman ederek, inanarak anlayabileceğin bir yer.

Ortaçağ düşünürleri der ya, inanırsan bilirsin diye. Yani bilgi senin bir problem çözme aşamasında en sonunda ulaştığın şey olmaktan ziyade inandığında adım adım görebildiğin, temaşa edebildiğin bir şey haline geliyor. Ona göre de bu varoluşsal evreler arasında, iman evresine geldiğimizde kişi artık kendisiyle öyle bir ilişki kurmaya başlıyor ki varlığın anlamını, Tanrı'nın planını, ne derseniz deyin bunu,

...onu bir ulvilikte görmeye çalışıyor. Ve o ulvi bakış açısı ona bütün anlamsız gibi gözüken boşlukları doldurmasına imkan tanıyor. Şimdi bu kısım mantıklı gelebilir, mantıksız gelebilir. Kierkegaard varoluşçu felsefenin en önemli isimlerinden bir tanesi. Ve varoluşçu felsefeden bahsettiğimizde aslında böyle tek bir şeyden, bir okuldan söz etmeyiz. birbirinden bambaşka öğretiler ortaya koyan varoluşçu düşünürler vardır. O yüzden varoluşçu felsefeyi bir nevi böyle çatı kavram gibi düşünmek çok daha doğru. Varoluşçuluk gövdesinden böyle iki farklı dal çıktığını düşünürseniz bir tarafta tanrıya inanan teist varoluşçular var. Bir tarafta da Tanrı'nın varlığını reddeden ateist varoluşçular var. Ve Kierkegaard, Tanrı'ya inanan ateist varoluşçular dalının böyle önemli bir anını temsil ediyor. Şu başlangıçtan beri vurguladığım iki sözün üzerine tekrar düşünelim istiyorum. Kierkegaard hakkında söylediklerim önemli şeyler. Cebinizde kalsın. Belki üzerine sonrasında derinlemesine okumalar yapmak istersiniz ama filozoflarla uzun süre haşir neşir olup onları okuduktan sonra

Aklıma Oruç Araoba'nın bir doktora öğrencisine vermiş olduğum öğüt geliyor. Doktor öğrencisi ona şunu soruyor, yani ben iyi bir felsefeci nasıl olabilirim, hani ne yapmam lazım dediğinde Oruç Hoca şöyle söylüyor, git kendine yakın bulduğun bir filozofun görüşü ıcığına cıcığına kadar oku.

Sonra da unut. Yani başlangıçta hangi düşünürlere, hangi fikirlere, hangi ekollere yakın olduğunuzu anlamak. Çünkü zaten belirli eğilimleriniz oluyor, sezgisel olarak bile olsa. Ve sonrasında onun hakkında her şeyi öğrenmek, malumatı pürüzsüzlük yapmak için değil, orada düşüncenin nasıl kurulduğunu öğrenmek için. Yani o argümanlara nasıl bir sistem kurarak gittiklerini anlamak için. Ve sonrasında da onu unutmak. Çünkü onu unutarak aslında özgün fikirler yaratabileceğimizi söylemeye çalışan bir fikir bu. 2 Kegert hakkında anlattıklarımı düşünün ama şimdi bu noktada unutmanızı istiyorum.

Peki, unuttuktan sonra şu iki söze geri dönersek... ...yaşam çözülecek bir problem değil, ancak yaşanacak bir hakikattir. Ne demek? Ve bu sözle birlikte bir ek daha var aslında. Hakikat, benim için bir hakikat olmalıdır şeklinde. Yani ben, o hakikat dediğimde... ...aslında analiz ederek, mantık gereğince... ...kağıt üzerinde formülü ederek bulabileceğim bir şeyden söz etmiyorumdur Kierkegaard'a göre. Onun kastettiği ancak kendi bireysel varoluşumda, bu varoluşsal karşılaşmalar ve olanaklar içerisinde deneyimlediğim bir şey olmalı. Ve ben sahip olduğum inancını şekillendirdiği bir deneyim alanında onu yaşarken hakikate aslında temas etmem, ona değmemden bahsediyor.

O yüzden Kierkegaard ve onun ekolünde yer alan diğer düşünürlere göre bu bizim düşünerek bulabileceğimiz değil, ancak yaşayarak anlayabileceğimiz, temas edebileceğimiz bir şey olmak durumunda. Ve eğer ki esas olan şey benim var olma deneyimimse, iş deneyimden geçiyorsa demek ki nesnelliğe karşı olmaması gerektiğini düşündüğümüz veya hiyerarşik olarak alt pozisyona yerleştirdiğimiz öznelliğe de aslında haklı onurunu geri verme zamanı gelmiş demektir. Ve ikinci söz, Tanrı benimle ne kastetmiş olabilir?

Bu söz varoluşçu felsefenin tersine kullanımı gibi geliyor bana. Çünkü varoluşçu felsefenin ateist kanadındaki düşünürler, Camus, Nietzsche, Sartre, her biri var olurken, var olma olanaklarımız içerisinde kendi hayatımızın anlamını, önemini, planını

Kendimizi seçerek yaratmaktan sorumlu olduğumuzu söylemişlerdi. Hatta Sartre ne der? İnsan özgürlüğe mahkumdur çünkü yaratılmamıştır. Yani ben yaratılmadığım için, benim hayatıma dair tanrısal bir öngörü plan olmadığı için ben özgürlüğe mahkumum ve bu özgürlük içerisinde hayatımın anlamını yaratmaktan sorumluyum demişti Sartre. Kierkegaard ise?

Aksine şöyle söylüyor, bir irade sahibi tanrı var, o beni belirli bir plana göre, kendisince benim anlayamadığım belirli bir plana göre yarattı, bu yaratımın bir anlamı olmalı ve benim yaşam içerisinde

En büyük sorumluluğum aslında hangi plana uygun olarak yaratıldığımı anlamak. Yani kendimi keşfetmek, kendi olanaklarımı anlamak ve Tanrı'nın benimle kastetmiş olduğu anlamı aslında edimselleştirmek değil mi? Onu kendi hayatımda yaşamaktan sorumlu olduğumdan bahsediyorum. Şimdi bunlar tek bir aracın varoluşu esintinin iki farklı şekilde kullanımı. Tanrı'nın varlığı ya da yokluğu üzerinden şekillenen felsefi içerikler olduğunu görmek bu anlamda mümkün. Ben de bazen böyle çok uykulu bir şekilde sabah altıda yedede uyanıp daha böyle zihnim analiz eden bir şekilde tasklara gömülmeden bir şeyler yazmaya okumaya çalışıyorum. ...düşünüyorum ama daha böyle entelektüel gelişmem için düşündüğüm konulardan ziyade... ...manevi konulara odaklandığım şeyler oluyor. Ve orada... ...Candra benimle ne kastetmiş olabilir sözünü de... ...kendime bazen uydurarak şey diyorum... ...bugüne kadar yaptığım... ...hani bu yaşam serüvenimin... ...bu karşılaşmaların... ...anlamı ne olabilir? Tabii ki de kesin bir anlamı yok. Bunun farkındayım. Hatta o anlamı benim yaratmam gerektiğini de biliyorum ama... Anlamsız bir şekilde yaşamaktansa, anlamsız olduğu halde ona bir anlam atfederek yaşamak, yaşamı çok daha kolaylaştıran bir şey psikolojik açıdan. O yüzden, peki ben şimdi bu hayatla ne kastetmek istedim diye soruyorum kendime bazen. Belki siz de soruyu farklı şekillerde formalize edebilirsiniz. Dinlediğiniz için teşekkür ederim. Gelecek bölümde görüşene dek meraklı kalın.

Bu bölümde, 19 Mart 2025 sonrası Türkiye'deki siyasi atmosferi Michel Foucault'nun teorileri ışığında inceliyorum. Foucault'nun iktidar yapılarına ve söyleme dair analizlerinden yararlanarak iktidarın görünmez sınırlarını görünür kılmayı amaçlıyorum.









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast, Garanti BBVA reklamı içermektedir. Bonus Platinum'un avantajlarını ⁠⁠keşfet⁠⁠!

Bu bölümde, 19 Mart 2025 sonrası Türkiye'deki siyasi atmosferi Michel Foucault'nun teorileri ışığında inceliyorum. Foucault'nun iktidar yapılarına ve söyleme dair analizlerinden yararlanarak iktidarın görünmez sınırlarını görünür kılmayı amaçlıyorum.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Foucault Felsefesi: Söylemin Düzeni

Bu bölümde, ifade özgürlüğü ile halkı kin ve düşmanlığa teşvik etme arasındaki muğlak sınırları inceliyorum. Öncelikle ifade özgürlüğüne tarihsel felsefe perspektifinden yaklaşıyorum. Ardından, günümüzden örnekler ve farklı ülkeler üzerinden çifte standartları ve bu alandaki temel sorunları ortaya koyuyorum. Son olarak, ifade özgürlüğünün sınırlarının belirlenmesinin iktidar ilişkileriyle nasıl bağlantılı olduğunu ve hangi söylemin meşru kabul edileceğine kimin karar verdiğini tartışıyorum.



Unutmayın, bu sınırları belirlemek aynı zamanda nasıl bir toplumda yaşamak istediğimize karar vermektir.









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast, Garanti BBVA reklamı içermektedir. Bonus Platinum'un avantajlarını ⁠⁠keşfet⁠⁠!

Bu bölümde, ifade özgürlüğü ile halkı kin ve düşmanlığa teşvik etme arasındaki muğlak sınırları inceliyorum. Öncelikle ifade özgürlüğüne tarihsel felsefe perspektifinden yaklaşıyorum. Ardından, günümüzden örnekler ve farklı ülkeler üzerinden çifte standartları ve bu alandaki temel sorunları ortaya koyuyorum. Son olarak, ifade özgürlüğünün sınırlarının belirlenmesinin iktidar ilişkileriyle nasıl bağlantılı olduğunu ve hangi söylemin meşru kabul edileceğine kimin karar verdiğini tartışıyorum.

Unutmayın, bu sınırları belirlemek aynı zamanda nasıl bir toplumda yaşamak istediğimize karar vermektir.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Felsefede İfade Özgürlüğü ve Sınırları

Bu bölümde seküler kesimde spiritüel pratiklerin neden popülerlik kazandığını sosyolojik ve psikolojik açıdan inceliyorum ve bu akıma katkı sağlayan faktörleri tespit ediyorum. Ayrıca bu yönelimi nasıl bir vizyonla değerlendirmemiz gerektiğine dair bir çerçeve çizmeye çalışıyorum.









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast, Garanti BBVA reklamı içermektedir. Bonus Platinum'un avantajlarını ⁠⁠keşfet⁠⁠!

Bu bölümde seküler kesimde spiritüel pratiklerin neden popülerlik kazandığını sosyolojik ve psikolojik açıdan inceliyorum ve bu akıma katkı sağlayan faktörleri tespit ediyorum. Ayrıca bu yönelimi nasıl bir vizyonla değerlendirmemiz gerektiğine dair bir çerçeve çizmeye çalışıyorum.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Spiritüalizm Neden Seküler Kesimde Popülerleşti?

Bu bölümde, Londra'daki ilk ecstatic dance deneyimimden yola çıkarak bedenli varoluşumuz üzerine düşünmeye başlıyorum. Batı felsefesi geleneğinin göz ardı ettiği bedene Nietzsche eşliğinde meydan okumanın yollarını araştırırken dansı salt fiziksel bir aktivite olarak değil, yaşamı kutlayan varoluşsal bir duruş olarak ele alıyorum.









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast, Garanti BBVA reklamı içermektedir. Bonus Platinum'un avantajlarını ⁠⁠keşfet⁠⁠!

Bu bölümde, Londra'daki ilk ecstatic dance deneyimimden yola çıkarak bedenli varoluşumuz üzerine düşünmeye başlıyorum. Batı felsefesi geleneğinin göz ardı ettiği bedene Nietzsche eşliğinde meydan okumanın yollarını araştırırken dansı salt fiziksel bir aktivite olarak değil, yaşamı kutlayan varoluşsal bir duruş olarak ele alıyorum.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Dans Etmesini Bilmeyen Bir Tanrıya İnanamam

Bu bölümde, Dünya Kadınlar Günü vesilesiyle feminizm ve kadın hakları konusunda sıkça karşılaştığımız klişe ve yanlış söylemleri ele alıyorum. "Kadınlar günü kutlamak ayrımcılık" ve "kadın ve erkek biyolojik olarak eşit değil" gibi önermelerin neden geçersiz olduğunu felsefi, tarihsel ve toplumsal bağlamlarla açıklıyorum.









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast, Garanti BBVA reklamı içermektedir. Bonus Platinum'un avantajlarını ⁠⁠keşfet⁠⁠!

Bu bölümde, Dünya Kadınlar Günü vesilesiyle feminizm ve kadın hakları konusunda sıkça karşılaştığımız klişe ve yanlış söylemleri ele alıyorum. "Kadınlar günü kutlamak ayrımcılık" ve "kadın ve erkek biyolojik olarak eşit değil" gibi önermelerin neden geçersiz olduğunu felsefi, tarihsel ve toplumsal bağlamlarla açıklıyorum.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, On Dijital Bankacılık hakkında reklam içerir. Bankacılık On'la Rahat. Dünya Döndükçe EFT-Havale- Fast Ücreti Yok. ON Mobil'i _ndir! 
Bu podcast, Pegasus hakkında reklam içerir. Yeni seyahat rotanı planlamak için hemen https://www.flypgs.com/ ’u veya Pegasus Mobil uygulamasını ziyaret et!
Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Neden Erkekler Günü Yok?: Feminizme Dair 4 Yanlış

Bu bölümde Pascal’ın ünlü bahis argümanı üzerinden ilerliyoruz: “Tanrı'nın var olduğuna bahse girerek kazancı ve kaybı tartalım. Bu iki ihtimali değerlendirelim. Eğer kazanırsan, her şeyi kazanırsın; eğer kaybedersen, hiçbir şey kaybetmezsin". Öyle mi? Yoksa bu argüman hatalı mı? Felsefi düşünme pratiğine hoşgeldiniz!

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Tanrı Kumarı: Varsa Hapı Yuttuk mu?

Dijital platformlar sayesinde felsefe akademinin dışına taşarak ilgi gören bir etkinlik haline gelince sürekli birbirine taş atan ve birbirlerinin felsefe yapma biçimlerini eleştiren kişilere rastlamaya başladık. Kimi tarihçi, kimi mantıkçı, kimi epey spekülatif. Bu bölümde akıllardaki bazı soru işaretlerini gidermek adına bazı kategoriler koyarak felsefe ile ilgilenmenin üç haliden söz ediyorum. Hangisi daha münasiptir siz karar verin.



See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Benim Felsefem Senin Felsefeni Döver

Nietzsche, Böyle Buyurdu Zerdüşt adlı eserinde en aşağılanası insanın, artık kendini aşağılamayan olduğunu söyler. Yükselmek için, önce batmak gerektiğini bilmez.

Bu bölümde Nietzsche’nin deve-aslan-çocuk metaforlarını inceleyerek tininin evriminden söz edeceğim, kendimizi aşmak için.



See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Kendi Batışını İstemek

Bu bölümde doğum günümdeki bazı kararlarımdan çıktığım yolda Alan Watts'ın eşliğinde Doğu ve Batı düşüncesindeki aydınlanma ve kurtuluş anlayışları arasındaki çarpıcı farkı inceliyorum. 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Kahkahada Aydınlanmak

Bu bölümde, küçük bir zeytinden Uzak Doğu'ya uzanan bir zihinsel yolculuğa çıkıyorum ve bu yolda farkındalık ve şimdiki ana odaklanmanın önemi ele alıyorum.


See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Zeytinin İçindeki Evren

Devletin kutsallığı fikri nereden geliyor? Devlet ne işe yarar? Bu kavram ortaya çıktığı ilk günden beri bir çok soruyu da beraberinde getirdi. Bu bölümde Thomas Hobbes ve Jean-Jacques Rousseau'nun devletle ilgili görüşlerini sizin için derledik.



See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Devlet Neden Var?

Onlarca içerik içerisinden bu seriyi dinlemeye karar verdiğine göre muhtemelen senin de fark edip anlamlandıramadığın bir gerçek var, kendimizi bu dünyaya fırlatılmış halde bulduk. Bu yüzden bu podcastte bildiğimizi sandığımız ama muhtemelen yanıldığımız ya da belki de üzerine hiç düşünmediğimiz ama düşünmemiz gereken konuları ele alacağız.

Felsefenin İzinde

Son birkaç sene içerisinde birbiri ardına gelen gelişmeler öyle bir hale geldi ki, kimi sektörlerin ölmeye mahkum olduğundan, insanlığın işsizlikle mücadele edeceğinden, kontrol edemeyeceğimiz bir canavarı yarattığımızdan sıkça söz edilir oldu. O yüzden bu bölümde tekno kötümserlik ve İyimserlik arasında geleceğe dair makul pozisyonun ne olacağını konuşuyoruz.


See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Podcast'e Soru Sor

Kaydet - Dinle - Gönder

Bildirimler

Felsefenin İzinde

Her hafta eklenen yeni bölümleri kaçırma!