Bilgisel'de bu hafta Türkiye'nin yetiştirdiği en değerli şairlerden birinin yaşam hikayesine odaklanıyoruz. Ölümünün 60'ıncı yılını andığımız Nazım Hikmet Ran'ın hayat öyküsüne, onun şiirleri eşliğinde tanıklık ediyoruz. Hazırsanız, başlayalım.

"Memleketimden İnsan Manzaraları" ve "Vatan Haini" şiirlerinin seslendirmeleri için Tansu Biçer'e teşekkür ederiz.


See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

49: Mavi Gözlü Dev: Nazım Hikmet'in Hayat Öyküsü

Merhaba, ben Ali Yağız Baltacı. Bilgisayar'ın yeni bölümünde usta şair Nazım Hikmet'in yaşam öyküsünü inceleyeceğiz. Hazırsanız başlayalım. Sirkeci'den kalkan Yeni Dünya adındaki vapur Karadeniz'e doğru yola koyuldu. Vapurda, milli mücadeleye katılmak için Ankara'ya ulaşmaya çalışan eski iddiatçılar, savaş yorgunu askerler, askeri doktorlar, sivil memurlar vardı. Ve bir de dört şair. Vala Nurettin, Yusuf Ziya, Faruk Nafiz ve Nazım. Onların da niyeti Kurtuluş Savaşı'ndaki halklarına destek olmak ve bir an önce Ankara'ya ulaşıp milli mücadeleye omuz vermekti. İçlerinden biri vardı ki şiirleriyle 20. yüzyılı kasıp kavuracak, Mavi Gözlü Dev ismiyle nam salacaktı. Şiirin mücadeleye, aşkın kavgaya, sürgünün özleme karıştığı bir yaşam öyküsüydü onunkisi. Bu öykünün her anına 90 farklı dile çevrilen ve dünyanın her köşesinde sokaklara yazılan dizelerle tanıklık ettik. Bu Mehmet Hikmet'in ya da tüm dünyanın bildiği ismiyle Nazım Hikmet Ran'ın hikayesi. Türkiye Cumhuriyeti'ni kuran asker ve bürokratların büyük oranda doğup yetiştiği coğrafyadır Rumeli. Selanik şehri için Osmanlı İmparatorluğu'nun beyin takımının merkezi olduğu dahi ifade edilir. Bu toprakların yetiştirdiği insanlarsa bitmek bilmeyen travmalar, acılar, vatansız kalma korkusu ve mağlubiyetler içinde büyümüş, tutundukları son dala olan Anadolu uğruna bir kurtuluş mücadelesine girişmişlerdi. Kimileri cephelerde, kimileri ise zihinler ve duygular aleminde çetin bir mücadele veriyordu. Genç Mehmet Nazım da Selanik doğumlu bir kalem üstadıydı. Paşa soyundan geliyordu Nazım. Dönemin en eğitimli, en aydın ailelerinden birine mensuptu. Dolayısıyla çok küçük yaşta şiirle tanışma fırsatı bulabilmişti. İlk şiirinde 11 yaşında yazdı Nazım. Tam o günlerde ise Selanik kaybedildi. Çok küçük yaşta savaş ve acele tanışmıştı Nazım. Belki de bu yüzden kendisi gibi bir Selanikli olan Mustafa Kemal Paşa'nın filizlendirdiği direniş hareketine katılmakta hiç tereddüt etmedi. 1 Ocak 1921'de yakın arkadaşı Vala Nurettin ile İnabolu'ya gitmek için İstanbul'dan kalkan Yeni Dünya Vapuruna bindiler. İnebolu'dan Ankara'ya geçmek için izin beklerken, milli mücadelenin ölçüleriyle karşılaştılar. Onların aracılığıyla daha önce isimlerini hiç işitmedikleri Karl Marx, Friedrich Engels ve Rosa Luxemburg gibi düşünürlerden de haberdar oldular. Bu, Nazım'ın hayatındaki önemli bir kırılma anı olacaktı. İlabol'daki iki haftalık bekleyiş sonunda Vala ve Nazım'ın Ankara'ya girişine izin verildi. Bunun üzerine iki dost dokuz gün boyunca yürüyerek Ankara'ya vardılar. Bu yolculuk esnasında Andolu halkının yaşadığı acıyı çıplak gözle görmüş, yaşanan trajediye birinci elden tanık olmuşlardı. Ankara'ya vardıklarında Matbuat Umum Müdürü Muhittin Birgen'den bir görev aldı iki şair. Kendilerinden gençleri milli mücadeleye çağıran bir şiir yazmaları istenmişti. Bunun üzerine kısa sürede ''Siz de mi sasıldınız?'' isimli üç sayfalık bir şiir kaleme aldı Balan Nurettin ve Nazım. Milli mücadeleye karşı çıkan ve işgalcilere teslim olan İstanbul hükümetini sert bir dille eleştiriyorlardı dizelerinde. Onların silahı kalemleri, kursullarıysa Milli Mücadele'ye atfettikleri dizeler olmuştu. Bu şiirle birlikte Ankara'da isimleri sıkça duyulur oldu genç şairlerin. Takip eden günlerde Milli Mücadele'nin lideri Mustafa Kemal Paşa ile tanıştılar. Çok kısa süren bu görüşmede paşa, kendilerine doğrudan hitap ederek... ..."Bazı genç şairler modern olsun diye mevzusuz şiir yazmak yoluna sapıyorlar. Size tavsiye ederim, gayeli şiirler yazınız." dedi. Sonraki günlerde cepheye değil, Bolu'ya öğretmenlik yapmaları için gönderildi Nazım ve Vala. Burada geçirdiği öğretmenlik günlerinde tüm yaşamı boyunca yazgısı olacak fikirleri de olgunlaştı Nazım'ın. Marx'ın ve Lenin'in felsefesini hatmetti. adil ve eşit bir dünya hayalinin fikirsel motivasyonunu da komünizmde buldu. Bu düşüncelerin ışığında Bolu'dan ayrılıp Bolşevik devriminin gerçekleştiği topraklara gitmeye karar verdi Nazım. Batum üzerinden geçerek Sovyet topraklarına ulaştı. Moskova'da geçirdiği üç yılda ufkunu ve dünya görüşünü de genişletti. O artık komünist bir şairdi. 1924'te yurduna geri döndü genç şair. Milli mücadele başarılı olmuş, Andolu'da Türkiye adıyla yeni bir cumhuriyet kurulmuştu. Takvimler 1 Ocak 1925'i gösterdiğinde Türkiye Komünist Partisi'nin ikinci kongresine katıldı Nazım. Burada TKP Merkez Komitesi üyeliğine seçildi. Ancak komünizm, yeni cumhuriyetin ve rejimin hoş karşıladığı bir görüş değildi. İstiklal Mahkemesi'nin TKP üyelerini tutuklama kararı almasıyla, Nazım için de zor günler başlayacaktı. Tam da bu günlerde Kudüs salgınına yakalandı. Hem sağlık sorunlarıyla mücadele ettiği hem de siyasi bir suçlu durumuna düştüğü o günleri Yaşamak Güzel Şeybe kardeşim eserinde kaleme aldı. Ankara İstiklal Mahkemesi'nin kendisini 15 yıl hapse mahkum etmesi üzerine 1925'te bu sefer zorunlu olarak ülkesini terk etti ve yeniden Moskova'nın yolunu tuttu Nazım. 3 sene sonra TKP'nin bir kongre topladığını ve kendisini tekrar Merkez Komitesi'ne aday gösterdiğini öğrenince memleketine dönme kararı aldı. 1928 Temmuz'unda sınırdan gizlice Türkiye'ye girdikten kısa bir süre sonra Hopa'da yakalandı ve cezaevine gönderildi. Ancak aynı yılın Aralık ayında Cumhuriyet'in 5. yılı dolayısıyla çıkarılan aftan yararlandı ve serbest bırakıldı Nazım. 1928-1938 arasında biricik vatanı Türkiye'de çok üretken ve verimli yıllar geçirdi Usta Şair. 1929'da yayınlanan 835 satır isimli eseri Latin harfleriyle basılmış ilk kitabı oldu. 3000 adet basılan kitap o kadar büyük bilgi gördü ki çok geçmeden ikinci baskısı da yapıldı. O yıllarda Türkiye'deki okuma-yazma oranının yüzde 20'yi bile bulmadığı düşünülünce bu çok büyük bir başarıydı. Nazım artık ülke çapında tanınan bir yazar ve şairdi. 1930'daysa Nazım'ın yaşamı ve duygu dünyası için en büyük kırılmalardan biri yaşandı. Zira usta şair, hayatının aşkı Piraye ile tanışmıştı. ''Sen benim en yakın insanımsın.'' sözleriyle dile getirdiği bu aşkı, onun yaşamında çok önemli bir yer kaplıyordu. Fakat Nazım, tehlikeli şiirler yazan azlı bir komünist, Piraye ise iki çocuklu bir kadındı. İkisinin de ailesi bu ilişkiyi tasvip etmiyordu. Ancak bu durum birlikteliklerini engel olamadı. Yaşanan zorlu yılların ardından 1935'te gizlice evlendiler. Fakat evlilik mutluluğun değil ayrılığın habercisi olmuştu ne yazık ki. 17 Ocak 1938'de komünizm propagandası yapmaktan 15 yıl hapis cezasına çarptırıldı Nazım. Hemen arkasından donanmayı ayaklanmaya teşvik suçundan 20 yıla mahkum edildi. İki cezanın birleştirilmesiyle Nazım Hikmet henüz 36 yaşındayken Toplam 28 yıl 4 ay hapse mahkum edildi. Takip eden haftalarda Atatürk'e bir mektup yazıp serbest kalma arzusunu ifade ettiği net. Mektubunda, ''Askeri isyana teşvik etmedim. Deli, serseri, mürteci, satılmış, inkılap ve yurt haini değilim ki bunu bir an için düşünebileyim.'' ifadeleriyle suçsuz olduğunu Atatürk iletmek istemişti. Ancak o günlerde hastalıkla boğuşan Atatürk'ün bu mektubu okuyamadan vefat ettiği ifade ediliyor. Böylece Nazım'ın uzun süren hapishane yılları da başlamış oldu. Aşkı ve saadeti yakaladığı bir dönemde zindana düşen Nazım tam 13 sene hapiste kaldı. İstanbul, Ankara, Çankırı ve Bursa cezaevlerinde geçirdiği yıllar içinde ipek dokumasını öğrendi, marangozluk yaptı, kitaplar çevirdi, tiyatro oyunları yazdı. Bu yıllarda onun ruhunu besleyen yegane şey ise Piraye ile yaptığı mektup yazışmaları olmuştu. Bursa cezaevinde ressam İbrahim Balaban ve yazar Orhan Kemal ile güçlü dostluklar kurdu. Onlara Fransızca, telsefe ve siyaset dersleri verdi. Orhan Kemal'i şiir yerine roman ve öykü yazmaya teşvik eden de yine Nazım Hikmet olmuştu. Şair olarak da en etkili yıllarını burada geçirdi Nazım. Örneğin, 20.000 mısradan oluşan ve Piraye'ye adadığı başyapıtı, memleketinden insan manzaralarını hayatının 10 yılını geçirdiği Bursa cezaevinde yazdı. Zindanda yıllarını tüketirken yaşama şu dizelerle sarıldı Nazım. Yaşamakta ayak direyeceksin. Belki bahtiyarlık değildir artık, boynunun borcudur fakat düşmana inat, bir gün fazla yaşamak. Kendisi de çok büyük ve ünlü bir yazar olan, yakın arkadaşı Kemal Tahir'e göre Nazım, 1943 ile 1950 arasında en önemli eserlerini kaleme aldı. Kurtuluş mücadelesini atfettiği Kuvayi Milliye destanını da bu dönemde yazdı. Yeni Cumhuriyet'in zindanlarında geçirdiği yıllarda, o Cumhuriyet'in kurtuluş ve kuruluş destanını eşitsiz bir betimleme ile aktardığı insanlara, özellikle de büyük taarruzun anlatıldığı son bölümde kaleme aldıkları, Nazım'ın literatürümüze kattığı en önemli diziler arasında yer alıyordu. Düşündü birdenbire kayalıklardaki adam, kaynakları düşman elinde kalan bütün nehirleri. Kim bilir onlar ne kadar büyük, ne kadar uzundular. Birçoğunun adını bilmiyordu. Yalnız Yunan'dan evvel ve seferberlikten önce... ...Manisa'da Selimşahlar çiftliğinde ırgatlık ederken... ...geçerdi Gediz'in sularını başı dönerek. Dağlarda tek tek ateşler yanıyordu. Ve yıldızlar öyle ışıltılı, öyle ferahtılar ki... ...şayak kalpaklı adam nasıl ve ne zaman geleceğini bilmeden... ...Müntekin'in güzel ve rahat günlere inanıyordu. Yeni rejimin düşman belleyip zindanlara attığı, tırnak içinde tehlikeli bir komünist olan Nazım'ın, milli mücadeleyi tüm kalbiyle benimsediğini bu dizelerinde anlıyoruz aslında. Kurtuluş savaşını, mazlum bir milletin emperyalist devletlere karşı hayatta kalma mücadelesi olarak kabul ettiğini ve mücadelenin bu yönlerine büyük bir hayranlık duyduğunu hissediyoruz bu şehirde. 1949'a gelindiğinde Nazım da hapishanedeki 11. yılını dolduruyordu. Tüm bu zaman zarfında İkinci Dünya Savaşı yaşanıp bitmiş, Demokrat Parti kurulmuş, Türkiye çok partili demokratik yaşama geçmişti. Dışarıda yazar ve şair arkadaşları, Nazım'ın hapisten çıkarılması için kampanyalar başlatıyordu. Bu girişimler sonuç vermeyince Nazım Hikmet açlık grevine gittiğini duyurdu. Tüm bu gelişmelerin sonunda 15 Temmuz 1950'de çıkan Genel Af kapsamında serbest bırakıldı. Fakat hapishane sonrası onu bambaşka bir trajedi bekliyordu. Ancak burada bölümümüze kısa bir ara vereceğiz. Geri geldiğimizde ise Nazım'ın sürgün hayatını inceleyeceğiz. Aslına bakarsanız, Demokrat Parti iktidarı bu genel affı tek parti döneminde ceza alan muhalif isimler için çıkarmıştı. Ancak bu af, dolaylı yoldan da olsa Nazım'ın özgür kalmasına yarıyordu. Artık serbestti. Ancak bu durum maalesef uzun sürmeyecekti. Nazım'ın gönül dünyası da hapis hayatı boyunca büyük sarsıntılar geçirdi. Piraye ile evli olmasına rağmen, mapus düştüğü yıllarda ziyaretine gelen Münevver andaca aşık oldu. Kendisinden 16 yaş küçük olan bu genç kadın için yıllardır yolunu gözleyen Piraye'yi terk etti. Büyük bir hayal kırıklığına uğrayan Piraye, Çok sevmesine rağmen Nazım'dan tek gelse de boşandı. Nazım daha sonra bu kararından pişman olsa da Pira'yı ona affetmedi. Hapishaneden çıktıktan sonra Münevver ile beraberliğine devam etti Nazım. Nazım Hikmet artık dört duvar arasında değildi. Ancak özgür bir yaşamada kavuşamamıştı. sürekli olarak iktidarın göz hapsi altındaydı. Siyasi baskıların gölgesinde geçim sıkıntısı çekerken, kendisine gurur verecek bir haber geldi Dünya Barış Konseyinden. Konsey, 1950 Uluslararası Barış Ödülliği için Nazım Hikmet'i layık görmüştü. Fakat kendisine ülkesinde rahat yoktu. İktidar, Nazım'ın askere gitmesini istiyordu. Zaten eğitimini Bahriye Mektebi'nde almış, 49 yaşında kalp hastası bir insan nasıl askerlik yapabilirdi ki? Bu çağrı açık bir yıldırma girişimiydi. Nazım, can güvenliğinin de tehdit altında olduğunu düşünerek memleketi bir kere daha terk etmek zorunda kaldı. Ülkeyi niye terk ettiğini ise şu sözlerle açıklıyordu. Okuyucularıma ve beni sevenlere, yurttaşlarıma... ...gerçek Türk yurtseverlerine... ...bir hakikati açıklamak istiyorum. Ben eğer Türkiye'mden çıkmasaydım... ...öldürülmüş olacaktım. Biliyorsunuz... ...bir biri ardınca... ...13 sene hapiste yattım. Bu 13 senelik hapis... ...doğrudan doğruya istediğim bir suçun... ...karşılığı değildi. Uydurulmuş bir suçum. ...omuzuma yüklenen bir suçun cezasıydı. Bu yetmiyormuş gibi hapisten çıktıktan sonra... ...elli yaşıma, basmama ancak bir yıl varken... ...ve yüreğim dehşetli hastayken... ...beni askere almak istediler. Yani kırk dokuz yaşında ve on üç yıl hapiste yatmış bir insanı... ...askere almak istediler. Ben askerden kaçan adam değildim. Ama o yüreğimle askere gitmek, talim meydanına çıkmak, hayatımla ödemem demekti. Sonra yine haber aldığıma göre beni sadece askere alacak değillerdi... ...askere almak bahanesiyle harcayacaklardı... ...sonra Nazım Hikmet askerden kaçtı ve kaçarken öldürdük diyeceklerdi. Elbette ki memlekette kalsaydım, aranızda bulunsaydım... ...çok daha faydalı olurdum. Nazım Hikmet bu ayrılığın ardından bir daha Türkiye'ye dönemedi. Ömrünün geri kalanını memleket hasretiyle sürgünde geçirdi. Onun ülkeden ayrılması, Demokrat Parti iktidarına da arzu ettiği fırsatı vermişti. Artık Nazım'a karşı atış serbestti. İktidar yanlısı gazetelerde Nazım'a yönelik çok ağır yazılar yayınlanıyordu. Üstelik yalnızca iktidar medyası ve sağ görüştekiler değil, bazı sol gruplar da kendisi hakkında ağır ithamlarda bulunuyordu. vatansız, satılmış, hain gibi hakarete varan ithamlara maruz kaldı Nazım. Kendi ülkesinde afaroz edildiği, gazetelerde hain olarak suçlandığı günlerde Nazım bir kült olan vatan haini şiirini kaleme aldı. Şiirdeki şu dizeler kendisine yapılan hain ithamlarına doğrudan bir cevaptı aslında. Nazım Hikmet vatan hainliğine devam ediyor hala. Amerikan emperyalizminin yarı sömürgesiyiz dedi Hikmet. Evet, vatan hainiyim. Siz vatanperverseniz, siz yurtseverseniz, ben yurt hainiyim, ben vatan hainiyim. Vatan çiftliklerinizse, kasalarınızın ve çek defterlerinizin içindekilerse vatan, fabrikalarınızda al kanımızı içmekse vatan, vatan polis çopuysa, vatan Amerikan üsleri, Amerikan bombası, Amerikan donanması topuysa, vatan kurtulmamaksa kokmuş karanlığınızdan ben vatan hainiyim. Yazın üç sütün üstüne kapkara haykıran puntolarla Nazım Hikmet vatan hainliğine devam ediyor hala. Bu hesaplaşma dizeleri yalnızca bir yanıt değil, Nazım'ın hayatının ve fikirlerinin de bir manifestosuydu aslında. Ancak Türkiye'de cadı avı başlamıştı. Nazım'ı savunmaya çalışan meslektaşları bile iktidarın linç furyasından kurtulamadı. Bakanlar Kurulu 25 Temmuz 1951'de hukuki dayanaktan yoksul bir karara imza atarak Nazım Hikmet'i vatandaşlıktan çıkardığını duyurdu. Paşazade ailesinin köklü ve zengin bağlantılarını elinin tersiyle itip saltanata ve hilafete baş kaldırıp, henüz 19 yaşında milli mücadeleye katılmak için karanlık yoruculuklara çıkan, zindanlarda kuvayi milliyeye destanlar yazan Nazım, artık ülkesi tarafından kabul görmüyordu. Moskova'da ise saygın bir konukseverlikle karşılandı Nazım Hikmet. Sağlık ve barınma ihtiyaçları en iyi düzeyde giderildi. Kalan ömrünün büyük kısmını ise seyahatlerle ve komünizm aktivistiği yaparak geçirdi. Bulgaristan Türkleri ile Sofya yönetimi arasında ara buluşuluk yaptı. Viyana'da Dünya Barış Kongresine katıldı. Prak'ta Uluslararası Barış Ödülü aldı. Berlin'de Kore Savaşı'na karşı düzenlenen toplantıya eşlik etti. Sağlığı el vermese de katıldığı bu yolculuklar Kafkaslardan Küba'ya, Paris'ten Varşova'ya kadar uzanan geniş bir coğrafyaya yayıldı. Bu dönemde kaleme aldığı Japon balıkçısı ve kız çocuğu gibi şiirleri nükleer silah karşıtı mücadelenin de simgelerinden oldu. Kapıları çalan benim, kapıları birer birer. Gözünüze görünemem, göze görünmez ölüler. Hiroshima'da öleli, oluyor bir on yıl kadar. Yedi yaşımda bir kızım, büyümez ölü çocuklar. Saçlarım tutuştu önce, gözlerim yandı kavruldu. Bir avuç kül oluverdim, külüm havaya savuldu. Benim sizden kendim için hiçbir şey istediğim yok. Şeker bile yiyemez ki kağıt gibi yanan çocuk. Çalıyorum kapınızı, teyze, amca bir imza ver. Çocuklar öldürülmesin, şeker de yiyebilsinler. Nazım'ın Sovyetler Birliği'nde geçirdiği son yıllar, komünist bir rejimin kendi içinde yaşadığı yozlaşmaları da yakından görmesini sağladı. 1920'lerde hayranlık duyduğu Sovyetler'deki devrim heyecanı, yerini bürokratik açıdan baskıcı bir rejime bırakmıştı. Buna rağmen ömrünün son günlerine kadar komünizme olan inancını kordu Nazım Hikmet. 5 Ekim 1955'te büyük dedesi Mustafa Celaleddin Paşa'nın memleketi olan Polonya'nın vatandaşlığına geçerek Borzeczki soyadını aldı. Ancak asıl vatanı olan Türkiye'ye duyduğu hasret hiç dinmedi. Bu hislerini şiirlerinde de sıklıkla dile getirdi Nazım Hikmetran. Memleketim memleketim Ne kasketim kaldı senin ora işi Ne yollarını taşımış ayakkabım Son mintanın da sırtımda paralandı çoktan, şile bezindendir. Sen şimdi yalnız saçımın akında, infartımda yüreğimin, alnımın çizgilerindesin memleketim, memleketim, memleketim. Takvimler 3 Haziran 1963'ü, saatlerse sabah 06.30'u gösterdiğinde sert bir kalp krizi geçirdi ve yaşamını yitirdi Nazım Hikmetran. Ülkesinden uzak, vatandaşlıktan çıkarılmış, hain ilan edilmiş bir asi olarak Moskova'da verdi son nefesini. Sovyet yazarlar birliğinin ev sahipliği yaptığı töreğine yerli ve yabancı yüzlerce sanatçı katıldı. Naaşı Moskova'daki Novodevichy mezarlığına defnedildi. Mezarı doğduğu Selanik'ten ve biricik ülkesi Türkiye'nin dört bir tarafından getirilen topraklarla örtüldü. En meşhur şiirlerinden, rüzgara karşı yürüyen adam ise bir figür haline getirilip granitten yapılan mezar taşına işlendi. 10 Ocak 2009'da Bakanlar Kurulu kararıyla yeniden Türkiye Cumhuriyeti yurttaşlığına kabul edildi Usta Şair. Son 10 senedir de Türkiye'nin Moskova Büyükelçiliği yetkilileri özel günlerde Nazım'ın mezarı başında resmi törenler düzenliyor. davet, karlı kayın ormanında, hoşça kal kardeşim deniz, güzel günler göreceğiz, herkes gibi yine sana dair, Salkım Söğüt, Güneşi İçenlerin Türküsü, Vasiyet ve daha nice zihnimize kazınmış şiirin yazarıydı Nazım Hikmet. Onun dizeleri, Zülfü Livaneli, Ahmet Kaya, Cem Karaca ve Fikret Kızılok gibi müzisyenlerin şarkılarında, Genco Erkal gibi duayan tiyatrocuların sahnelerinde, Fazıl Say gibi sanatçıların bestelerinde yankılandı. Nazım'ın kaleminden çıkan yüzlerce ölümsüz eserse, çok sevdiği memleketi Türkiye'de ve dünyanın tüm dillerinde milyonlarca insana ilham kaynağı olmaya devam ediyor. Biz de Mavi Gözlü Devi, vefatının 60. seneyi devriyesinde saygıyla anıyoruz. Göreceğimiz en güzel günler, henüz ışınmadıklarımız. Sana söyleyeceğimiz en güzel söz, henüz söylemediklerimiz. Huzur içinde uyu güzel yüzlü şair.

Merhaba, ben Ali Yağız Baltacı. Bilgisayar'ın yeni bölümünde usta şair Nazım Hikmet'in yaşam öyküsünü inceleyeceğiz. Hazırsanız başlayalım.

Sirkeci'den kalkan Yeni Dünya adındaki vapur Karadeniz'e doğru yola koyuldu. Vapurda, milli mücadeleye katılmak için Ankara'ya ulaşmaya çalışan eski iddiatçılar, savaş yorgunu askerler, askeri doktorlar, sivil memurlar vardı. Ve bir de dört şair. Vala Nurettin, Yusuf Ziya, Faruk Nafiz ve Nazım.

Onların da niyeti Kurtuluş Savaşı'ndaki halklarına destek olmak ve bir an önce Ankara'ya ulaşıp milli mücadeleye omuz vermekti. İçlerinden biri vardı ki şiirleriyle 20. yüzyılı kasıp kavuracak, Mavi Gözlü Dev ismiyle nam salacaktı. Şiirin mücadeleye, aşkın kavgaya, sürgünün özleme karıştığı bir yaşam öyküsüydü onunkisi.

Bu öykünün her anına 90 farklı dile çevrilen ve dünyanın her köşesinde sokaklara yazılan dizelerle tanıklık ettik. Bu Mehmet Hikmet'in ya da tüm dünyanın bildiği ismiyle Nazım Hikmet Ran'ın hikayesi.

Türkiye Cumhuriyeti'ni kuran asker ve bürokratların büyük oranda doğup yetiştiği coğrafyadır Rumeli. Selanik şehri için Osmanlı İmparatorluğu'nun beyin takımının merkezi olduğu dahi ifade edilir. Bu toprakların yetiştirdiği insanlarsa bitmek bilmeyen travmalar, acılar, vatansız kalma korkusu ve mağlubiyetler içinde büyümüş, tutundukları son dala olan Anadolu uğruna bir kurtuluş mücadelesine girişmişlerdi.

Kimileri cephelerde, kimileri ise zihinler ve duygular aleminde çetin bir mücadele veriyordu.

Genç Mehmet Nazım da Selanik doğumlu bir kalem üstadıydı. Paşa soyundan geliyordu Nazım. Dönemin en eğitimli, en aydın ailelerinden birine mensuptu. Dolayısıyla çok küçük yaşta şiirle tanışma fırsatı bulabilmişti. İlk şiirinde 11 yaşında yazdı Nazım. Tam o günlerde ise Selanik kaybedildi.

Çok küçük yaşta savaş ve acele tanışmıştı Nazım. Belki de bu yüzden kendisi gibi bir Selanikli olan Mustafa Kemal Paşa'nın filizlendirdiği direniş hareketine katılmakta hiç tereddüt etmedi. 1 Ocak 1921'de yakın arkadaşı Vala Nurettin ile İnabolu'ya gitmek için İstanbul'dan kalkan Yeni Dünya Vapuruna bindiler.

İnebolu'dan Ankara'ya geçmek için izin beklerken, milli mücadelenin ölçüleriyle karşılaştılar. Onların aracılığıyla daha önce isimlerini hiç işitmedikleri Karl Marx, Friedrich Engels ve Rosa Luxemburg gibi düşünürlerden de haberdar oldular. Bu, Nazım'ın hayatındaki önemli bir kırılma anı olacaktı.

İlabol'daki iki haftalık bekleyiş sonunda Vala ve Nazım'ın Ankara'ya girişine izin verildi. Bunun üzerine iki dost dokuz gün boyunca yürüyerek Ankara'ya vardılar. Bu yolculuk esnasında Andolu halkının yaşadığı acıyı çıplak gözle görmüş, yaşanan trajediye birinci elden tanık olmuşlardı.

Ankara'ya vardıklarında Matbuat Umum Müdürü Muhittin Birgen'den bir görev aldı iki şair. Kendilerinden gençleri milli mücadeleye çağıran bir şiir yazmaları istenmişti. Bunun üzerine kısa sürede ''Siz de mi sasıldınız?'' isimli üç sayfalık bir şiir kaleme aldı Balan Nurettin ve Nazım. Milli mücadeleye karşı çıkan ve işgalcilere teslim olan İstanbul hükümetini sert bir dille eleştiriyorlardı dizelerinde.

Onların silahı kalemleri, kursullarıysa Milli Mücadele'ye atfettikleri dizeler olmuştu. Bu şiirle birlikte Ankara'da isimleri sıkça duyulur oldu genç şairlerin. Takip eden günlerde Milli Mücadele'nin lideri Mustafa Kemal Paşa ile tanıştılar.

Çok kısa süren bu görüşmede paşa, kendilerine doğrudan hitap ederek... ..."Bazı genç şairler modern olsun diye mevzusuz şiir yazmak yoluna sapıyorlar. Size tavsiye ederim, gayeli şiirler yazınız." dedi.

Sonraki günlerde cepheye değil, Bolu'ya öğretmenlik yapmaları için gönderildi Nazım ve Vala. Burada geçirdiği öğretmenlik günlerinde tüm yaşamı boyunca yazgısı olacak fikirleri de olgunlaştı Nazım'ın. Marx'ın ve Lenin'in felsefesini hatmetti.

adil ve eşit bir dünya hayalinin fikirsel motivasyonunu da komünizmde buldu. Bu düşüncelerin ışığında Bolu'dan ayrılıp Bolşevik devriminin gerçekleştiği topraklara gitmeye karar verdi Nazım. Batum üzerinden geçerek Sovyet topraklarına ulaştı. Moskova'da geçirdiği üç yılda ufkunu ve dünya görüşünü de genişletti. O artık komünist bir şairdi.

1924'te yurduna geri döndü genç şair. Milli mücadele başarılı olmuş, Andolu'da Türkiye adıyla yeni bir cumhuriyet kurulmuştu. Takvimler 1 Ocak 1925'i gösterdiğinde Türkiye Komünist Partisi'nin ikinci kongresine katıldı Nazım. Burada TKP Merkez Komitesi üyeliğine seçildi. Ancak komünizm, yeni cumhuriyetin ve rejimin hoş karşıladığı bir görüş değildi. İstiklal Mahkemesi'nin TKP üyelerini tutuklama kararı almasıyla, Nazım için de zor günler başlayacaktı. Tam da bu günlerde Kudüs salgınına yakalandı. Hem sağlık sorunlarıyla mücadele ettiği hem de siyasi bir suçlu durumuna düştüğü o günleri Yaşamak Güzel Şeybe kardeşim eserinde kaleme aldı.

Ankara İstiklal Mahkemesi'nin kendisini 15 yıl hapse mahkum etmesi üzerine 1925'te bu sefer zorunlu olarak ülkesini terk etti ve yeniden Moskova'nın yolunu tuttu Nazım. 3 sene sonra TKP'nin bir kongre topladığını ve kendisini tekrar Merkez Komitesi'ne aday gösterdiğini öğrenince

memleketine dönme kararı aldı. 1928 Temmuz'unda sınırdan gizlice Türkiye'ye girdikten kısa bir süre sonra Hopa'da yakalandı ve cezaevine gönderildi. Ancak aynı yılın Aralık ayında Cumhuriyet'in 5. yılı dolayısıyla çıkarılan aftan yararlandı ve serbest bırakıldı Nazım.

1928-1938 arasında biricik vatanı Türkiye'de çok üretken ve verimli yıllar geçirdi Usta Şair. 1929'da yayınlanan 835 satır isimli eseri Latin harfleriyle basılmış ilk kitabı oldu. 3000 adet basılan kitap o kadar büyük bilgi gördü ki çok geçmeden ikinci baskısı da yapıldı. O yıllarda Türkiye'deki okuma-yazma oranının yüzde 20'yi bile bulmadığı düşünülünce bu çok büyük bir başarıydı. Nazım artık ülke çapında tanınan bir yazar ve şairdi. 1930'daysa Nazım'ın yaşamı ve duygu dünyası için en büyük kırılmalardan biri yaşandı. Zira usta şair, hayatının aşkı Piraye ile tanışmıştı.

''Sen benim en yakın insanımsın.'' sözleriyle dile getirdiği bu aşkı, onun yaşamında çok önemli bir yer kaplıyordu. Fakat Nazım, tehlikeli şiirler yazan azlı bir komünist, Piraye ise iki çocuklu bir kadındı. İkisinin de ailesi bu ilişkiyi tasvip etmiyordu. Ancak bu durum birlikteliklerini engel olamadı. Yaşanan zorlu yılların ardından 1935'te gizlice evlendiler.

Fakat evlilik mutluluğun değil ayrılığın habercisi olmuştu ne yazık ki. 17 Ocak 1938'de komünizm propagandası yapmaktan 15 yıl hapis cezasına çarptırıldı Nazım. Hemen arkasından donanmayı ayaklanmaya teşvik suçundan 20 yıla mahkum edildi. İki cezanın birleştirilmesiyle Nazım Hikmet henüz 36 yaşındayken

Toplam 28 yıl 4 ay hapse mahkum edildi. Takip eden haftalarda Atatürk'e bir mektup yazıp serbest kalma arzusunu ifade ettiği net. Mektubunda, ''Askeri isyana teşvik etmedim. Deli, serseri, mürteci, satılmış, inkılap ve yurt haini değilim ki bunu bir an için düşünebileyim.'' ifadeleriyle suçsuz olduğunu Atatürk iletmek istemişti. Ancak o günlerde hastalıkla boğuşan Atatürk'ün bu mektubu okuyamadan vefat ettiği ifade ediliyor.

Böylece Nazım'ın uzun süren hapishane yılları da başlamış oldu. Aşkı ve saadeti yakaladığı bir dönemde zindana düşen Nazım tam 13 sene hapiste kaldı. İstanbul, Ankara, Çankırı ve Bursa cezaevlerinde geçirdiği yıllar içinde ipek dokumasını öğrendi, marangozluk yaptı, kitaplar çevirdi, tiyatro oyunları yazdı. Bu yıllarda onun ruhunu besleyen yegane şey ise Piraye ile yaptığı mektup yazışmaları olmuştu. Bursa cezaevinde ressam İbrahim Balaban ve yazar Orhan Kemal ile güçlü dostluklar kurdu. Onlara Fransızca, telsefe ve siyaset dersleri verdi. Orhan Kemal'i şiir yerine roman ve öykü yazmaya teşvik eden de yine Nazım Hikmet olmuştu. Şair olarak da en etkili yıllarını burada geçirdi Nazım.

Örneğin, 20.000 mısradan oluşan ve Piraye'ye adadığı başyapıtı, memleketinden insan manzaralarını hayatının 10 yılını geçirdiği Bursa cezaevinde yazdı. Zindanda yıllarını tüketirken yaşama şu dizelerle sarıldı Nazım. Yaşamakta ayak direyeceksin. Belki bahtiyarlık değildir artık, boynunun borcudur fakat düşmana inat, bir gün fazla yaşamak.

Kendisi de çok büyük ve ünlü bir yazar olan, yakın arkadaşı Kemal Tahir'e göre Nazım, 1943 ile 1950 arasında en önemli eserlerini kaleme aldı. Kurtuluş mücadelesini atfettiği Kuvayi Milliye destanını da bu dönemde yazdı. Yeni Cumhuriyet'in zindanlarında geçirdiği yıllarda, o Cumhuriyet'in kurtuluş ve kuruluş destanını eşitsiz bir betimleme ile aktardığı insanlara, özellikle de büyük taarruzun anlatıldığı son bölümde kaleme aldıkları, Nazım'ın literatürümüze kattığı en önemli diziler arasında yer alıyordu. Düşündü birdenbire kayalıklardaki adam, kaynakları düşman elinde kalan bütün nehirleri.

Kim bilir onlar ne kadar büyük, ne kadar uzundular. Birçoğunun adını bilmiyordu. Yalnız Yunan'dan evvel ve seferberlikten önce... ...Manisa'da Selimşahlar çiftliğinde ırgatlık ederken... ...geçerdi Gediz'in sularını başı dönerek. Dağlarda tek tek ateşler yanıyordu.

Ve yıldızlar öyle ışıltılı, öyle ferahtılar ki... ...şayak kalpaklı adam nasıl ve ne zaman geleceğini bilmeden... ...Müntekin'in güzel ve rahat günlere inanıyordu.

Yeni rejimin düşman belleyip zindanlara attığı, tırnak içinde tehlikeli bir komünist olan Nazım'ın, milli mücadeleyi tüm kalbiyle benimsediğini bu dizelerinde anlıyoruz aslında. Kurtuluş savaşını, mazlum bir milletin emperyalist devletlere karşı hayatta kalma mücadelesi olarak kabul ettiğini ve mücadelenin bu yönlerine büyük bir hayranlık duyduğunu hissediyoruz bu şehirde.

1949'a gelindiğinde Nazım da hapishanedeki 11. yılını dolduruyordu. Tüm bu zaman zarfında İkinci Dünya Savaşı yaşanıp bitmiş, Demokrat Parti kurulmuş, Türkiye çok partili demokratik yaşama geçmişti. Dışarıda yazar ve şair arkadaşları, Nazım'ın hapisten çıkarılması için kampanyalar başlatıyordu. Bu girişimler sonuç vermeyince Nazım Hikmet açlık grevine gittiğini duyurdu. Tüm bu gelişmelerin sonunda 15 Temmuz 1950'de çıkan Genel Af kapsamında serbest bırakıldı. Fakat hapishane sonrası onu bambaşka bir trajedi bekliyordu. Ancak burada bölümümüze kısa bir ara vereceğiz. Geri geldiğimizde ise Nazım'ın sürgün hayatını inceleyeceğiz.

Aslına bakarsanız, Demokrat Parti iktidarı bu genel affı tek parti döneminde ceza alan muhalif isimler için çıkarmıştı. Ancak bu af, dolaylı yoldan da olsa Nazım'ın özgür kalmasına yarıyordu. Artık serbestti. Ancak bu durum maalesef uzun sürmeyecekti.

Nazım'ın gönül dünyası da hapis hayatı boyunca büyük sarsıntılar geçirdi. Piraye ile evli olmasına rağmen, mapus düştüğü yıllarda ziyaretine gelen Münevver andaca aşık oldu. Kendisinden 16 yaş küçük olan bu genç kadın için yıllardır yolunu gözleyen Piraye'yi terk etti. Büyük bir hayal kırıklığına uğrayan Piraye, Çok sevmesine rağmen Nazım'dan tek gelse de boşandı. Nazım daha sonra bu kararından pişman olsa da Pira'yı ona affetmedi. Hapishaneden çıktıktan sonra Münevver ile beraberliğine devam etti Nazım. Nazım Hikmet artık dört duvar arasında değildi. Ancak özgür bir yaşamada kavuşamamıştı.

sürekli olarak iktidarın göz hapsi altındaydı. Siyasi baskıların gölgesinde geçim sıkıntısı çekerken, kendisine gurur verecek bir haber geldi Dünya Barış Konseyinden. Konsey, 1950 Uluslararası Barış Ödülliği için Nazım Hikmet'i layık görmüştü.

Fakat kendisine ülkesinde rahat yoktu. İktidar, Nazım'ın askere gitmesini istiyordu. Zaten eğitimini Bahriye Mektebi'nde almış, 49 yaşında kalp hastası bir insan nasıl askerlik yapabilirdi ki? Bu çağrı açık bir yıldırma girişimiydi. Nazım, can güvenliğinin de tehdit altında olduğunu düşünerek memleketi bir kere daha terk etmek zorunda kaldı. Ülkeyi niye terk ettiğini ise şu sözlerle açıklıyordu.

Okuyucularıma ve beni sevenlere, yurttaşlarıma... ...gerçek Türk yurtseverlerine... ...bir hakikati açıklamak istiyorum. Ben eğer Türkiye'mden çıkmasaydım... ...öldürülmüş olacaktım. Biliyorsunuz... ...bir biri ardınca... ...13 sene hapiste yattım. Bu 13 senelik hapis... ...doğrudan doğruya istediğim bir suçun... ...karşılığı değildi. Uydurulmuş bir suçum.

...omuzuma yüklenen bir suçun cezasıydı. Bu yetmiyormuş gibi hapisten çıktıktan sonra... ...elli yaşıma, basmama ancak bir yıl varken... ...ve yüreğim dehşetli hastayken... ...beni askere almak istediler. Yani kırk dokuz yaşında ve on üç yıl hapiste yatmış bir insanı... ...askere almak istediler. Ben askerden kaçan adam değildim.

Ama o yüreğimle askere gitmek, talim meydanına çıkmak, hayatımla ödemem demekti. Sonra yine haber aldığıma göre beni sadece askere alacak değillerdi... ...askere almak bahanesiyle harcayacaklardı... ...sonra Nazım Hikmet askerden kaçtı ve kaçarken öldürdük diyeceklerdi. Elbette ki memlekette kalsaydım, aranızda bulunsaydım... ...çok daha faydalı olurdum.

Nazım Hikmet bu ayrılığın ardından bir daha Türkiye'ye dönemedi. Ömrünün geri kalanını memleket hasretiyle sürgünde geçirdi. Onun ülkeden ayrılması, Demokrat Parti iktidarına da arzu ettiği fırsatı vermişti. Artık Nazım'a karşı atış serbestti. İktidar yanlısı gazetelerde Nazım'a yönelik çok ağır yazılar yayınlanıyordu. Üstelik yalnızca iktidar medyası ve sağ görüştekiler değil, bazı sol gruplar da kendisi hakkında ağır ithamlarda bulunuyordu.

vatansız, satılmış, hain gibi hakarete varan ithamlara maruz kaldı Nazım. Kendi ülkesinde afaroz edildiği, gazetelerde hain olarak suçlandığı günlerde Nazım bir kült olan vatan haini şiirini kaleme aldı. Şiirdeki şu dizeler kendisine yapılan hain ithamlarına doğrudan bir cevaptı aslında. Nazım Hikmet vatan hainliğine devam ediyor hala.

Amerikan emperyalizminin yarı sömürgesiyiz dedi Hikmet. Evet, vatan hainiyim. Siz vatanperverseniz, siz yurtseverseniz, ben yurt hainiyim, ben vatan hainiyim.

Vatan çiftliklerinizse, kasalarınızın ve çek defterlerinizin içindekilerse vatan, fabrikalarınızda al kanımızı içmekse vatan, vatan polis çopuysa, vatan Amerikan üsleri, Amerikan bombası, Amerikan donanması topuysa, vatan kurtulmamaksa kokmuş karanlığınızdan ben vatan hainiyim. Yazın üç sütün üstüne kapkara haykıran puntolarla Nazım Hikmet vatan hainliğine devam ediyor hala.

Bu hesaplaşma dizeleri yalnızca bir yanıt değil, Nazım'ın hayatının ve fikirlerinin de bir manifestosuydu aslında.

Ancak Türkiye'de cadı avı başlamıştı. Nazım'ı savunmaya çalışan meslektaşları bile iktidarın linç furyasından kurtulamadı. Bakanlar Kurulu 25 Temmuz 1951'de hukuki dayanaktan yoksul bir karara imza atarak Nazım Hikmet'i vatandaşlıktan çıkardığını duyurdu. Paşazade ailesinin köklü ve zengin bağlantılarını elinin tersiyle itip

saltanata ve hilafete baş kaldırıp, henüz 19 yaşında milli mücadeleye katılmak için karanlık yoruculuklara çıkan, zindanlarda kuvayi milliyeye destanlar yazan Nazım, artık ülkesi tarafından kabul görmüyordu.

Moskova'da ise saygın bir konukseverlikle karşılandı Nazım Hikmet. Sağlık ve barınma ihtiyaçları en iyi düzeyde giderildi. Kalan ömrünün büyük kısmını ise seyahatlerle ve komünizm aktivistiği yaparak geçirdi. Bulgaristan Türkleri ile Sofya yönetimi arasında ara buluşuluk yaptı. Viyana'da Dünya Barış Kongresine katıldı. Prak'ta Uluslararası Barış Ödülü aldı. Berlin'de Kore Savaşı'na karşı düzenlenen toplantıya eşlik etti. Sağlığı el vermese de katıldığı bu yolculuklar Kafkaslardan Küba'ya, Paris'ten Varşova'ya kadar uzanan geniş bir coğrafyaya yayıldı. Bu dönemde kaleme aldığı Japon balıkçısı ve kız çocuğu gibi şiirleri nükleer silah karşıtı mücadelenin de simgelerinden oldu.

Kapıları çalan benim, kapıları birer birer. Gözünüze görünemem, göze görünmez ölüler. Hiroshima'da öleli, oluyor bir on yıl kadar. Yedi yaşımda bir kızım, büyümez ölü çocuklar. Saçlarım tutuştu önce, gözlerim yandı kavruldu. Bir avuç kül oluverdim, külüm havaya savuldu.

Benim sizden kendim için hiçbir şey istediğim yok. Şeker bile yiyemez ki kağıt gibi yanan çocuk. Çalıyorum kapınızı, teyze, amca bir imza ver. Çocuklar öldürülmesin, şeker de yiyebilsinler.

Nazım'ın Sovyetler Birliği'nde geçirdiği son yıllar, komünist bir rejimin kendi içinde yaşadığı yozlaşmaları da yakından görmesini sağladı. 1920'lerde hayranlık duyduğu Sovyetler'deki devrim heyecanı, yerini bürokratik açıdan baskıcı bir rejime bırakmıştı. Buna rağmen ömrünün son günlerine kadar komünizme olan inancını kordu Nazım Hikmet.

5 Ekim 1955'te büyük dedesi Mustafa Celaleddin Paşa'nın memleketi olan Polonya'nın vatandaşlığına geçerek Borzeczki soyadını aldı. Ancak asıl vatanı olan Türkiye'ye duyduğu hasret hiç dinmedi. Bu hislerini şiirlerinde de sıklıkla dile getirdi Nazım Hikmetran. Memleketim memleketim Ne kasketim kaldı senin ora işi Ne yollarını taşımış ayakkabım

Son mintanın da sırtımda paralandı çoktan, şile bezindendir. Sen şimdi yalnız saçımın akında, infartımda yüreğimin, alnımın çizgilerindesin memleketim, memleketim, memleketim.

Takvimler 3 Haziran 1963'ü, saatlerse sabah 06.30'u gösterdiğinde sert bir kalp krizi geçirdi ve yaşamını yitirdi Nazım Hikmetran. Ülkesinden uzak, vatandaşlıktan çıkarılmış, hain ilan edilmiş bir asi olarak Moskova'da verdi son nefesini.

Sovyet yazarlar birliğinin ev sahipliği yaptığı töreğine yerli ve yabancı yüzlerce sanatçı katıldı. Naaşı Moskova'daki Novodevichy mezarlığına defnedildi. Mezarı doğduğu Selanik'ten ve biricik ülkesi Türkiye'nin dört bir tarafından getirilen topraklarla örtüldü. En meşhur şiirlerinden, rüzgara karşı yürüyen adam ise bir figür haline getirilip granitten yapılan mezar taşına işlendi.

10 Ocak 2009'da Bakanlar Kurulu kararıyla yeniden Türkiye Cumhuriyeti yurttaşlığına kabul edildi Usta Şair. Son 10 senedir de Türkiye'nin Moskova Büyükelçiliği yetkilileri özel günlerde Nazım'ın mezarı başında resmi törenler düzenliyor.

davet, karlı kayın ormanında, hoşça kal kardeşim deniz, güzel günler göreceğiz, herkes gibi yine sana dair, Salkım Söğüt, Güneşi İçenlerin Türküsü, Vasiyet ve daha nice zihnimize kazınmış şiirin yazarıydı Nazım Hikmet.

Onun dizeleri, Zülfü Livaneli, Ahmet Kaya, Cem Karaca ve Fikret Kızılok gibi müzisyenlerin şarkılarında, Genco Erkal gibi duayan tiyatrocuların sahnelerinde, Fazıl Say gibi sanatçıların bestelerinde yankılandı. Nazım'ın kaleminden çıkan yüzlerce ölümsüz eserse, çok sevdiği memleketi Türkiye'de ve dünyanın tüm dillerinde milyonlarca insana ilham kaynağı olmaya devam ediyor.

Biz de Mavi Gözlü Devi, vefatının 60. seneyi devriyesinde saygıyla anıyoruz. Göreceğimiz en güzel günler, henüz ışınmadıklarımız. Sana söyleyeceğimiz en güzel söz, henüz söylemediklerimiz. Huzur içinde uyu güzel yüzlü şair.

Bilgisel'de bu hafta, son yılların en popüler siyasetçilerinden Ekrem İmamoğlu'nun politik kariyerindeki kırılma anlarına odaklanacağız. Onun, Türk Ocağı Limasol kalesinden İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı'na uzanan hikayesine tanıklık edeceğiz. Hazırsanız, başlayalım.











Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!


----- Podbee Sunar -------

Bu podcast reklam içermektedir.

Bilgisel'de bu hafta, son yılların en popüler siyasetçilerinden Ekrem İmamoğlu'nun politik kariyerindeki kırılma anlarına odaklanacağız. Onun, Türk Ocağı Limasol kalesinden İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı'na uzanan hikayesine tanıklık edeceğiz. Hazırsanız, başlayalım.

------- Podbee Sunar -------
Bu podcast, getirfinans hakkında reklam içerir.  getirfinans iyi faizi vade beklemeden günlük kazandırır. Kredi faiz oranı düşüktür. Aidatsız kredi kartı sunar. Para transferinden ücret almaz. Sen de getirfinanslı ol. Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. Bonus Platinum Dinamik'le tanışın!Kendiliğinden saatte bir değişen güvenlik koduyla internet alışverişlerinin en yeni ve daha da güvenli ödeme yöntemi!
See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

22: Kalecilikten Politikaya : Ekrem İmamoğlu'nun Siyasi Yaşamı I Tekrar Dosyası

Bilgisel’in yeni bölümünde tüm özellikleriyle dünyanın en özel şehirlerinden olan İstanbul’un siyasi ve kültürel çerçevede 100 yıllık yolculuğunu derledik. Seçim öncesi İstanbul’un yerel dinamiklerini inceledik. Hazırsanız başlayalım.



Bölüm içerisinde referansta bulunduğumuz 31. Bölüm ektedir.

Kalecilikten Politikaya: Ekrem İmamoğlu'nun Siyasi Yaşamı

https://open.spotify.com/episode/61lwVwEsKVgaH5Pic2cReU?si=46d8771418764f09







Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast reklam içermektedir.

Bilgisel’in yeni bölümünde tüm özellikleriyle dünyanın en özel şehirlerinden olan İstanbul’un siyasi ve kültürel çerçevede 100 yıllık yolculuğunu derledik. Seçim öncesi İstanbul’un yerel dinamiklerini inceledik. Hazırsanız başlayalım.

Bölüm içerisinde referansta bulunduğumuz 31. Bölüm ektedir.
Kalecilikten Politikaya: Ekrem İmamoğlu'nun Siyasi Yaşamı
https://open.spotify.com/episode/61lwVwEsKVgaH5Pic2cReU?si=46d8771418764f09

------- Podbee Sunar -------
Bu podcast, getirfinans hakkında reklam içerir.  getirfinans iyi faizi vade beklemeden günlük kazandırır. Kredi faiz oranı düşüktür. Aidatsız kredi kartı sunar. Para transferinden ücret almaz. Sen de getirfinanslı ol. Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. Bonus Platinum Dinamik'le tanışın!Kendiliğinden saatte bir değişen güvenlik koduyla internet alışverişlerinin en yeni ve daha da güvenli ödeme yöntemi!
See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

21: Dünyanın Başkenti: İstanbul'un 100 Yılı

18 Mart Çanakkale Deniz Zaferi'nin 109. yılında olağanüstü bir savaş hikayesiyle huzurlarınızdayız. Aynı asker, aynı savaşta, iki düşman ülkede birden kahraman olabilir mi? Alistair John Taylor mı yoksa Gazi Ali Can Çavuş mu? Tüyler ürpertici bu hikayeye hazırsanız başlayalım.





Oyuncular:

Beyaz Hala: Yasemin Yeşilgöz

Mustafa Kemal Paşa: Metin Bozkurt

Victoria Taylor: Dila Zeynep Dereli

Alistair John Taylor: Kadir Can Değer

Rehber: Gökbey Karataş

Türk Askeri: Zafer Peker

Köylü: Batuhan Kösegil









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast reklam içermektedir.

18 Mart Çanakkale Deniz Zaferi'nin 109. yılında olağanüstü bir savaş hikayesiyle huzurlarınızdayız. Aynı asker, aynı savaşta, iki düşman ülkede birden kahraman olabilir mi? Alistair John Taylor mı yoksa Gazi Ali Can Çavuş mu? Tüyler ürpertici bu hikayeye hazırsanız başlayalım.


Oyuncular:
Beyaz Hala: Yasemin Yeşilgöz
Mustafa Kemal Paşa: Metin Bozkurt
Victoria Taylor: Dila Zeynep Dereli
Alistair John Taylor: Kadir Can Değer
Rehber: Gökbey Karataş
Türk Askeri: Zafer Peker
Köylü: Batuhan Kösegil

------- Podbee Sunar -------
Bu podcast, getirfinans hakkında reklam içerir.  getirfinans iyi faizi vade beklemeden günlük kazandırır. Kredi faiz oranı düşüktür. Aidatsız kredi kartı sunar. Para transferinden ücret almaz. Sen de getirfinanslı ol. Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. Bonus Platinum Dinamik'le tanışın!Kendiliğinden saatte bir değişen güvenlik koduyla internet alışverişlerinin en yeni ve daha da güvenli ödeme yöntemi!
See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

20: Bir Çanakkale Öyküsü - İki Ulusun Kahramanı Ali Can Çavuş

Küçük bir Osmanlı şehrinden, mazlum bir halkın direniş karargahına, ardından Devrim’in ve Cumhuriyet’in başkentliğine uzanan yolculuk. Bilgisel’in yeni bölümünde Ankara’nın yakın tarihinde bir gezintiye çıkıp şehrin siyasi ve kültürel dokularını inceledik. Hazırsanız başlayalım.









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast reklam içermektedir.

Küçük bir Osmanlı şehrinden, mazlum bir halkın direniş karargahına, ardından Devrim’in ve Cumhuriyet’in başkentliğine uzanan yolculuk. Bilgisel’in yeni bölümünde Ankara’nın yakın tarihinde bir gezintiye çıkıp şehrin siyasi ve kültürel dokularını inceledik. Hazırsanız başlayalım.

------- Podbee Sunar -------
Bu podcast, getirfinans hakkında reklam içerir.  getirfinans iyi faizi vade beklemeden günlük kazandırır. Kredi faiz oranı düşüktür. Aidatsız kredi kartı sunar. Para transferinden ücret almaz. Sen de getirfinanslı ol. Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. Bonus Platinum Dinamik'le tanışın!Kendiliğinden saatte bir değişen güvenlik koduyla internet alışverişlerinin en yeni ve daha da güvenli ödeme yöntemi!
See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

19: Cumhuriyetin Şehri - Ankara'nın 100 Yılı

8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde Bilgisel’in özel bölümüyle huzurlarınızdayız. Türkiye’de kadınların seçme ve seçilme hakkı kazanması için daha cumhuriyet kurulmadan önce mücadele etmeye başlayan Nezihe Muhiddin’in ve Türkiye Kadınlar Birliği’nin öyküsünü çok seveceksiniz. Hazırsanız başlayalım.

Oyuncular:

Nezihe Muhiddin: Gülşah Dim

Mustafa Kemal Atatürk: Metin Bozkurt









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast reklam içermektedir.

8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde Bilgisel’in özel bölümüyle huzurlarınızdayız. Türkiye’de kadınların seçme ve seçilme hakkı kazanması için daha cumhuriyet kurulmadan önce mücadele etmeye başlayan Nezihe Muhiddin’in ve Türkiye Kadınlar Birliği’nin öyküsünü çok seveceksiniz. Hazırsanız başlayalım.
Oyuncular:
Nezihe Muhiddin: Gülşah Dim
Mustafa Kemal Atatürk: Metin Bozkurt

------- Podbee Sunar -------
Bu podcast, getirfinans hakkında reklam içerir.  getirfinans iyi faizi vade beklemeden günlük kazandırır. Kredi faiz oranı düşüktür. Aidatsız kredi kartı sunar. Para transferinden ücret almaz. Sen de getirfinanslı ol. Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. Bonus Platinum Dinamik'le tanışın!Kendiliğinden saatte bir değişen güvenlik koduyla internet alışverişlerinin en yeni ve daha da güvenli ödeme yöntemi!
See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

18: Kadının Fendi: Nezihe Muhiddin ve Kadınlar Halk Fırkası

Bilgisel’in yeni bölümünde Yerel Seçimlere kısa bir zaman kala şehirlerimizi mercek altına alıyoruz. Ege’nin incisi İzmir’in 100 yıllık macerası; siyasi yapısı, yerel dinamikleri ve belediyecilik tarihiyle huzurlarınızdayız. Keyifli dinlemeler.

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

17: Ege'nin İncisi - İzmir'in 100 Yılı

Bilgisel’in yeni bölümünde Türk sinemasının en kült yapımlarından olan Vizontele’nin kahkahaların arkasına gizlediği sosyo-politik saptamalarını sizler için derledik. Hazırsanız başlayalım.


See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

16: Kahkahalar Arkasına Gizlenmiş Bir Melodram - Vizontele

Bilgisel’in yeni bölümünde yıkılan Yugoslavya’nın enkazından futbol topuna sarılarak çıkan, Bosna Hersek tarihinin en büyük futbolcusu Edin Dzeko’nun öyküsüyle huzurlarınızdayız. Keyifli dinlemeler.


See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

15: Savaş ve Yıkımın Ortasından Zirveye - Edin Dzeko

Bilgisel'in yeni bölümünde koskoca bir devletin, bir hayvan türüne karşı açtığı savaşa tanık olacaksınız. Avustralya Ordusu'nun Emu Kuşları'na karşı verdiği mücadelenin hikayesi ile huzurlarınızdayız. Hazırsanız başlayalım.


See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

14: Tarihin En Enteresan Savaşı - Avustralya, Emu Kuşlarına Karşı

Bilgisel’in yeni bölümünde, büyük deprem felaketinin birinci yılında, kaybettiğimiz canlarımızı anarken, enkaz altında yaşamını yitiren Hataysporlu Christian Aysu’nun yüreklere dokunan hikayesiyle huzurlarınızdayız. Hazırsanız, başlayalım.


See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

13: Bir Son Saniye Golünün Öyküsü - Christian Atsu

Bilgisel'in bu haftaki bölümünde literatüre Futbol Savaşı olarak geçen bir süreci inceliyoruz. İki komşu ülkenin, El Salvador ve Honduras'ın arasındaki anlaşmazlıkların perde arkasına odaklanıyoruz. Yeşil sahalardan savaş meydanlarına sıçrayan bu gerilimin kırılma anlarını irdeliyoruz. Hazırsanız, başlayalım.


See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

50: Yeşil Sahadan Savaş Meydanına: El Salvador - Honduras

Türkiye tarihinde iz bıraksa da geçen zamanda unutulmaya yüz tutan siyasi ve kültürel olaylara sesli bir kapı açıyoruz. Podbee Media yapımı Bilgisel ile hem yakın zaman Türkiye tarihine, hem de toplumsal olayların perde arkasını aralıyoruz.

Bilgisel

Bilgisel'in bu bölümünde, Türkiye futbol tarihinin en büyük rekabetininin geçmişini inceliyoruz. Fenerbahçe ve Galatasaray arasındaki çekişmenin köklerine iniyoruz. Hazırsanız, başlayalım.


See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Podcast'e Soru Sor

Kaydet - Dinle - Gönder

Bildirimler

Bilgisel

Her hafta eklenen yeni bölümleri kaçırma!