Bilgisel'de bu hafta, bir tek İskoçya'nın değil futbol tarihinin en eski derbisi olan Celtic-Rangers rekabetinin oluşumunu, sebeplerini ve kökenini ele aldık. Hazırsanız başlayalım!

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

18: Futbol Tarihinin En Eski Derbisinin Kökenleri: Celtic-Rangers

Merhaba ben Ali Yağız Baltacı. Bilgisayarda bu hafta dünyanın en eski spor rekabetlerinden biri olan Celtic Rangers mücadelesinin kökenlerine ve gelişmine değindik. Hazırsanız başlayalım. Çoğu spor kulübünün övgü ve gururla dillendirdiği hatta yücelttiği bir kuruluş hikayesi vardır. Ancak Born of Feminine Oppression yani Kıtlıktan ve Zulümden Doğduk sloganıyla kendini tanımlamak çok daha özel. Bölümün baş rolünde olan Celtic Futbol Kulübü'nü Protestan Glasgow Rangers ile yaşanan mezhep çatışması ile tanıdığı insanlar. Bu nedenle Celtic'i sadece Katoliklerin temsilcisi olan dinci bir kuruluş olarak niteleyen çok insan oldu. Ancak hikayenin iç yüzü çok farklı gerçeklere sahipti. Celtic'in ve ona aidiyet besleyen milyonlarca İrlandalı'nın kıtlık ve zulümle birlikte anılan mahkus talihi kulübün kurulduğu 1888'den yüzyıllar öncesine uzanır. Acı hikayenin başrolünde ise üzerinde güneş batmayan imparatorluk olan Sömürgeci Britanya Krallığı vardır ya da yaygın bilinen ismiyle İngiltere. Coğrafi yakınlığından dolayı İngilizlerin en kadim sömürgesidir İrlanda. Tüm dünyanın altını üstüne getiren İngiliz emperyalizminin bin yıl önce ilk yerleştiği ve sömürgeciliğin stajını yaptığı ülkedir aynı zamanda. Bağımsızlığını elde ettiği 1921 yılına kadar çilekeş bir İngiliz sömürgesidir İrlanda. İngilizler tarafından mal gibi alınır, satılır, köle olarak kullanılırlar. Küçük bir zümre dışında İrlandalıların kendi ülkelerinde mal varlığı edinme hakkı dahi yoktur. Bu ülket edinme hakkı sadece İngilizler tarafından imtiyaz tanınan elit azınlıktadır. Bu şartlar altında İrlanda halkına biçilen tek rol elitlerin topraklarında çalışmaktır. Savaş zamanı ise hiç bilmedikleri topraklarda İngiliz kralı için ölmek. 1845'te patlak veren büyük kıtlıkta İngiltere hiçbir şey yapmadan seyreder İrlandalıların ölümle verdikleri amansız mücadeleyi. Ülke bu sırada 9 milyon olan nüfusunun yarısını kaybeder. 1 milyondan fazla insan yaşamını yitirmiştir. Kalanlarsa ülkeyi terk etmekte bulur çareyi. İrlandalıların ülkeyi terk etmek zorunda kalmaları İngilizler tarafından planlı olarak gerçekleştirilir. Zira önem kazanan Avustralya'ya İngilizce konuşan birilerinin önden gidip bölgenin iskanı açılmasını sağlaması gerekmektedir. Avustralya'da bulunan yırtıcı hayvanlara ve insan etiği yiyen kabelilere karşı korunmasız olarak kıtaya sürülecek bu insanların hayatları beş kuruş değerinde olmayan sahipsiz kişiler olması gerekmektedir. Bu yüzden İngilizler için İrlandalılar biçilmiş kaftandır. Kıtlık ise bulunmaz bir fırsat. Kıtlık yıllarında aç kalan çocukları için Kral Travelya'nın mısır tanrılarının çaldığı bahanesiyle Avustralya'ya sürgün edilen Michael'ın hikayesini anlatan Fields of Anthony bu yüzden Celtic klibinin gayri resmi marşı olarak her maç öncesi çalınır Celtic Park'ta. 19. yüzyılın sonlarına gelindiğinde üretken nüfusunun neredeyse tamamını kaybeder İrlanda. Zira açlık ve bitmeyen hastalıklar İrlandalılara İngilizlerin tayin edeceği sanayi bölgelerine göçmekten başka çare bırakmamıştır. Göç bölgelerinden belki de en önemlisi petrol yatakları keşfedilen ve ucuz iş gücüne ihtiyaç duyulan İskoçya'nın Glasgow kentidir. Kıtlığın pençesinde boğuşan İrlanda'dan on binlerce insanı petrol sahalarında köle olarak çalışmaları için Glasgow'a getirir İngilizler. Ancak Glasgow'a göçen İrlandalıların sefaleti hız kesmeden devam eder. Zira İrlandalılar Katoliktir. Birleşik Krallığın resmi mezhebi ise Protestanlık. Bu yüzden Katolikler açlıkla terbiye edilirken Protestanlar bizzat kraliyet tarafından temin edilen toprakları işleterek refah içinde yaşarlar. Glasgow'daki yerleşik İskoçların tamamı protestandır ve krallık tarafından korunan imtiyaz sahibi zengin bir sınıfı oluştururlar. Birleşik Krallık'ın tüm varoluş tezleri evenjelizmin yayılması üzerine kurulu olduğu için Katolikler rejim için tehdit olarak algılanırlar. Bu nedenle Glasgow'a geçen İrlandalılar en ağır işlerde hiçbir sosyal güvencileri olmaksızın açlık sınırında çalışmaya mahkum edilirler. Glasgow'daki İrlandalı çocukların ölüm oranı Protestanlılara göre 4 kat daha fazladır. Doğan her iki İrlandalı çocuktan birinin açlık ve hastalık yüzünden ölmesi sebebiyle Katolik bir rahip tarafından 1887 yılında Celtic adlı bir vakıf kurulur. Ancak vakfa bağış yapacak kimse bulunamaz. Zira sadece ekmek ve patates yiyerek hayatta kalan İrlandalıların vakfa bağış yapması mümkün değildir. Diğer taraftan zengin ve müreffeh protestanların bir katolik vakfına bağış yapmaları ise hayal sınırlarının bile ötesindedir. Bu nedenle vakfa para toplamak için Britanya adalarındaki en büyük tutku olan futbol gelir akıllara. Vakıf tarafından İrlandalı gençlerden kurulu bir takım oluşturulur. Bu takımın Glasgow'daki mahalli protestan takımlarıyla maç yapması planlanır ve zengin protestanlar tarafından müthiş ilgi gören maçlar oynanır. Haslatlarla kasasını dolduran Seltik Vakfı, karşıtları olan protestanların parasını alan ilk İrlandalı oluşum olarak tarihe geçer. Elde ettikleri gelir sayesinde Glasgow'da yüzlerce bebek için süt ve aşı parası elde edilir. Böylece ölüm oranında düşüş sağlanır. Bir yıl sonra zengin protestanların paralarını almak için daha kurumsal düşünmeye başlar ve bir futbol kulübüyle mücadele etmeye karar verir vakıf. 1888 yılında yokluklar içinde kurulan Celtic Futbol Kulübü'nün hikayesi böylece başlar. Glasgow'daki İrlandalı gençlerin en yeteneklilerinden bir 11 kurar ve Protestanların en ünlü ve görkemli kulübü Glasgow Rangers'a maç teklifinde bulunurlar. O dönem adanın en zengin kulüplerinden biri olan Rangers, Birleşik Krallığı'nın İskoçya'daki propaganda aracı olarak görev yapmaktadır. Tamamen birlik yanlısı Protestanlardan oluşan kulüp, ihtişam ve görkemiyle gövde gösterisi yapmakta, kraliyetin gücünü tüm İskoçya'ya ilan etmektedir. Bu profilinden dolayı kraliyet ailesi tarafından desteklenen ve müthiş imkanları bulunan Rangers ile oynanacak bir maç sadece patates yiyerek beslenen çocuklar için muazzam bir haslat sağlayacaktır. Fakir İrlandalıların bu teklifi zengin ve mağrur protestanlar tarafından gülüç bulunsa da iki kesim arasında yüzyıllardır devam eden kan davasından dolayı geri adım atmaz ve sahaya çıkmayı kabul eden Rangers. Tüm imkanlara sahip olan ve 16 yıl önce kurulmuş, ötürmüş bir düzene sahip olan bir kulübün yırtık ayakkabılarıyla sahaya çıkan fakir katolikleri kaybedeceğine kimse ihtimal vermemektedir. Ancak beklenmeyen bir sonuç ortaya çıkar. Ve o fakir çocuklar zengin Rangers'ı 5-2 mağlup eder. Bu sonuç tüm birlik yanlılarını ve protestanlıları şok eder. Zira her alanda devam eden 300 yıllık kan davasında Katoliklerin hanesine yazılan ilk galibiyettir bu maç. Adına Old Firm denilen ve 134 yıldır büyük nefretle devam eden derbinin ilk fitili böylece ateşlenir. Celtic maçtan elde ettiği gelirle oyuncuları için sağlam ayakkabıları aldıktan sonra kalan paranın tamamında vakfa aktarır. Celtic vakfı bu parayla küçük bir yetimhane kurar ve bakımı muhtaç İrlandalı çocukların açlıktan ölmesine engel olur. Tarihte bin yıldır acılar içinde boğuşan İrlandalıların yüzünü güldüren belki de ilk hadise olarak kayıtlara geçer Celtic'in galibiyeti. Çok kısa sürede tüm İrlandalıların desteğini alır ve 1892'den itibaren kupa kaldırmaya başlarlar. 1905'den itibaren üst üste 6 şampiyonluk kazandıkları kadroda 17 yıl önce kurdukları yetimhanede yetişen 4 futbolcu yer alır. Seltik artık 3 milyon nüfuslu İskoçya'nın sınırlarını aşmış, Amerika'dan Avustralya'ya kadar tüm çilekeş İrlandalıların ulusal takımı haline gelmiştir. Rangers'la aralarında var olan girilim ise o günlerden bu yana hiçbir zaman dinmez. Kraliyet yanlısı zengin protestanlar ile fakir katolikler arasında pay edilen Glasgow sokaklarında yılın 365 gün yaşanmaya devam eder derbi. Glasgow kentinde yaşanan rekabet, dünya üzerinde başka hiçbir şehirde görülmeyen bir ayrışmanın yeşil sahalardaki uzantısı haline gelir. Şehirde bulunan mahalleler yeşil ve mavi olarak ayrılır ve sosyal yaşam dahi taraflar arasında ikiye bölünür. Özellikle 1970 ve 80'lerde oynanan tüm maçlar İngiliz işgali altındaki Kuzey İrlanda sorunu yüzünden çok büyük olaylara sahne olur. Kuzey İrlandalı Cumhuriyetçilerin örgütü İra özellikle 70 ve 80'lerde Selçuk ile eşlik olur. Kulüp birçok kez terör soruşturmasından geçer. Buna karşın Selçuk, İra yalnız olduğunu asla imkar etmez. ancak terörist ithamını ısrarla reddeder. Ancak Kuzey İrlanda'da süren şiddet sadece İra tarafından değil, Protestanlar tarafından oluşturulan UVF ve UDA gibi paramiliter örgütler tarafından akıryüklenmektedir. Bu iki örgüt, Belfast ve Derry'de birçok Katolik sivilin ölümüyle sonuçlanan eylemin altına imza atmalarına karşın Rangers'a yönelik en ufak bir soruşturmaya açılmaz. Rangers'ın bu örgütlerle olan bağı aleni olmasına karşın terörist olmakla suçlunan daima Celtic'tir. Rangers ise Kraliçe'ye bağlı yurtsever bir kulüp olarak nam sahibi olur. İki taraf arasında yükselen tansiyonun Kuzey İrlanda'ndan gelen rüzgarla alev aldığı en büyük olay 1980'de yaşanır. İskoçya Federasyon Kupası filerinde yaşanan olaylar kısa sürede büyür ve tüm şehre yayılır. 1980, İngiliz hapishanelerine tutuklu bulunan IRA mensubu Bobby Sands'ın eylemlere başladığı yıldır. Bobby Sands ve arkadaşları kendilerine uygulanan tecritin kaldırılması ve temel insan hakları ilerlerine son verilmesi için cezaevlerinde direniş başlatırlar. Seltih'in 1-0 kazandığı Kupa finalinin ardından Kupa töreni yapılırken sahaya giren Seltih taraftarları, Rangers taraftarlarının bulunduğu kale direğine, Bobby için yazılı bir pankart asar ve olaylar patlak verir. Fenerbahçeler kapağın altına düştü ve şimdi senaryo polislerine saldırıyorlar. Maçı yayınlayan BBC Scotland, kale direğine bağlanan pankartlı sansürler ve olayların aşırı alkol tüketiminden meydana geldiğini duyurur. Bu maçla birlikte İskoç stadyumlarında alkol satışına son verilir. Ancak asıl meselenin alkol olmadığını her iki taraf da çok iyi bilmektedir. 1980 Mayıs'ında yaşanan bu olaylardan yaklaşık 10 ay sonra açlık grevine başlayan Bobby Sands, eyleminin 66. gününde 5 Mayıs 1981'de yaşamını yitirir. Açlık grevindeki diğer IRA mensuplarının ölümleri de Bobby Sands'ı takip eder. Selçuk Ferhatlarları bugün halen Bobby Sands başta olmak üzere, Hunger Blog eylemcisi tüm IRA mensuplarını çekinmeden anmayı devam etmektedir. Seltik taraftarlarının Birleşik Krallık'ta nefret edilmelerine sebep olan, kendilerinin ise gurur duyduğu bir diğer eylemleri ise her yıl adada Remembrance Day yani Gelincik Gün olarak da geçen Britanya-İngiltere askerlerini anma etkinliklerini protesto etmeleri. Bir sömürge imparatorluğu olan İngiltere'nin yüzyıllar boyunca dünyanın dört yanında ölen askerleri için tertiplenen bir nevi şükran ve yaz günü bu. Çanakkale'den Falkland Adalarına, Irak'tan Afganistan'a kadar tüm dünyada ölen İngiliz askerlerin anılması şekline tertipleniyor. Poppy Day etkinliklerinde tüm futbol takımlarının yakalarına kırmızı gelincik takarak saygı duruşuna iştirak etmeleri isteniyor. 1970'lerin sonuna kadar bu etkinliğe katılmayan Seltik Kulübü aldığı büyük cezaların ardından duruşundan taviz vermek zorunda kaldı. Ancak tribünlerdeki Seltik taraftarı için gelincük günü halen saygı değil nefret çağrışımları oluşturuyor. Bu nedenle her yıl yapılan yetkinlikleri protesto etmeye devam ediyorlar. İskoç Futbol Federasyonu'ndan aldıkları astronomik cezalara rağmen açtıkları sert pankartlarla ve bestelerle adeta metin okuyorlar İngiliz kraliyetine. Kumpan kartlarının en bilineni ise şu. İrlanda'da, Afganistan'da, Irak'ta yaptıklarınız cehennemdeki şeytanları bile utandırır. Kana bulanmış gelinciklerinizi formalarımızdan uzak tutun. Her yıl yaşanan Poppy Day krizi bir tarafa, Glasgow'da Rangers taraftarlarıyla yaşanan gerginlik, 2014 yılında yapılan İskoçya'nın bağımsızlık referandumunda zirveye ulaştı. Soru, Birleşik Krallık'ı orijinaline düşürdü. Ve ülkenin ayrılmasını korkutanlar için, bu gece referandum sonuçları rahatsız ediyor. İngiltere, Birleşik Krallık'ı korumak için seçildi. Seltikliler gelinlik olarak İngiliz sömürüsüne ve kraliyetine karşı oldukları için net şekilde İskoçya'nın bağımsızlığı yönünde irade koyduğu ortaya. Bağımsızlık referandumunda evet yönünde çalışan belki de en büyük sivil toplum örgütü Seltik tribünleriydi. Buna karşın Glasgow Rangers taraftarları açık şekilde hayır cephesinde yer aldı. Seltik taraftarları köken olarak İrlandalı olmalarına rağmen İskoçya'nın bağımsızlığını savunurken İskoç olan Rangerslıların İngiliz hakimiyetinde kalmayı yeğlemeleri ironik gelebilir. Ancak ironik değil. İskoçya'da zengin ve üst kesim oluşturan ve bunu tamamen Londra merkezli politikalara borçlu olan Protestanların bu refahı muhafaza etmelerinin tek yolu İngiltere ile yüzyıllar önce kıyılan nikahın devam etmesi. Bu bölümümüzde anlattığımız bu hikaye Twitter'da bilgisayar yazma ve ilham kaynağı olan değerli üstadım Cem Türktekin'in kaleminden çıkan bir eserdir. Kendisini de bu vesileyle selamlamış olalım.

Merhaba ben Ali Yağız Baltacı. Bilgisayarda bu hafta dünyanın en eski spor rekabetlerinden biri olan Celtic Rangers mücadelesinin kökenlerine ve gelişmine değindik. Hazırsanız başlayalım.

Çoğu spor kulübünün övgü ve gururla dillendirdiği hatta yücelttiği bir kuruluş hikayesi vardır. Ancak Born of Feminine Oppression yani Kıtlıktan ve Zulümden Doğduk sloganıyla kendini tanımlamak çok daha özel.

Bölümün baş rolünde olan Celtic Futbol Kulübü'nü Protestan Glasgow Rangers ile yaşanan mezhep çatışması ile tanıdığı insanlar. Bu nedenle Celtic'i sadece Katoliklerin temsilcisi olan dinci bir kuruluş olarak niteleyen çok insan oldu. Ancak hikayenin iç yüzü çok farklı gerçeklere sahipti.

Celtic'in ve ona aidiyet besleyen milyonlarca İrlandalı'nın kıtlık ve zulümle birlikte anılan mahkus talihi kulübün kurulduğu 1888'den yüzyıllar öncesine uzanır. Acı hikayenin başrolünde ise üzerinde güneş batmayan imparatorluk olan Sömürgeci Britanya Krallığı vardır ya da yaygın bilinen ismiyle İngiltere.

Coğrafi yakınlığından dolayı İngilizlerin en kadim sömürgesidir İrlanda. Tüm dünyanın altını üstüne getiren İngiliz emperyalizminin bin yıl önce ilk yerleştiği ve sömürgeciliğin stajını yaptığı ülkedir aynı zamanda. Bağımsızlığını elde ettiği 1921 yılına kadar çilekeş bir İngiliz sömürgesidir İrlanda. İngilizler tarafından mal gibi alınır, satılır, köle olarak kullanılırlar.

Küçük bir zümre dışında İrlandalıların kendi ülkelerinde mal varlığı edinme hakkı dahi yoktur. Bu ülket edinme hakkı sadece İngilizler tarafından imtiyaz tanınan elit azınlıktadır. Bu şartlar altında İrlanda halkına biçilen tek rol elitlerin topraklarında çalışmaktır. Savaş zamanı ise hiç bilmedikleri topraklarda İngiliz kralı için ölmek.

1845'te patlak veren büyük kıtlıkta İngiltere hiçbir şey yapmadan seyreder İrlandalıların ölümle verdikleri amansız mücadeleyi. Ülke bu sırada 9 milyon olan nüfusunun yarısını kaybeder. 1 milyondan fazla insan yaşamını yitirmiştir. Kalanlarsa ülkeyi terk etmekte bulur çareyi.

İrlandalıların ülkeyi terk etmek zorunda kalmaları İngilizler tarafından planlı olarak gerçekleştirilir. Zira önem kazanan Avustralya'ya İngilizce konuşan birilerinin önden gidip bölgenin iskanı açılmasını sağlaması gerekmektedir. Avustralya'da bulunan yırtıcı hayvanlara ve insan etiği yiyen kabelilere karşı korunmasız olarak kıtaya sürülecek bu insanların hayatları beş kuruş değerinde olmayan sahipsiz kişiler olması gerekmektedir.

Bu yüzden İngilizler için İrlandalılar biçilmiş kaftandır. Kıtlık ise bulunmaz bir fırsat. Kıtlık yıllarında aç kalan çocukları için Kral Travelya'nın mısır tanrılarının çaldığı bahanesiyle Avustralya'ya sürgün edilen Michael'ın hikayesini anlatan Fields of Anthony bu yüzden Celtic klibinin gayri resmi marşı olarak her maç öncesi çalınır Celtic Park'ta.

19. yüzyılın sonlarına gelindiğinde üretken nüfusunun neredeyse tamamını kaybeder İrlanda. Zira açlık ve bitmeyen hastalıklar İrlandalılara İngilizlerin tayin edeceği sanayi bölgelerine göçmekten başka çare bırakmamıştır.

Göç bölgelerinden belki de en önemlisi petrol yatakları keşfedilen ve ucuz iş gücüne ihtiyaç duyulan İskoçya'nın Glasgow kentidir. Kıtlığın pençesinde boğuşan İrlanda'dan on binlerce insanı petrol sahalarında köle olarak çalışmaları için Glasgow'a getirir İngilizler.

Ancak Glasgow'a göçen İrlandalıların sefaleti hız kesmeden devam eder. Zira İrlandalılar Katoliktir. Birleşik Krallığın resmi mezhebi ise Protestanlık. Bu yüzden Katolikler açlıkla terbiye edilirken Protestanlar bizzat kraliyet tarafından temin edilen toprakları işleterek refah içinde yaşarlar.

Glasgow'daki yerleşik İskoçların tamamı protestandır ve krallık tarafından korunan imtiyaz sahibi zengin bir sınıfı oluştururlar. Birleşik Krallık'ın tüm varoluş tezleri evenjelizmin yayılması üzerine kurulu olduğu için Katolikler rejim için tehdit olarak algılanırlar.

Bu nedenle Glasgow'a geçen İrlandalılar en ağır işlerde hiçbir sosyal güvencileri olmaksızın açlık sınırında çalışmaya mahkum edilirler. Glasgow'daki İrlandalı çocukların ölüm oranı Protestanlılara göre 4 kat daha fazladır. Doğan her iki İrlandalı çocuktan birinin açlık ve hastalık yüzünden ölmesi sebebiyle Katolik bir rahip tarafından 1887 yılında Celtic adlı bir vakıf kurulur.

Ancak vakfa bağış yapacak kimse bulunamaz. Zira sadece ekmek ve patates yiyerek hayatta kalan İrlandalıların vakfa bağış yapması mümkün değildir.

Diğer taraftan zengin ve müreffeh protestanların bir katolik vakfına bağış yapmaları ise hayal sınırlarının bile ötesindedir. Bu nedenle vakfa para toplamak için Britanya adalarındaki en büyük tutku olan futbol gelir akıllara. Vakıf tarafından İrlandalı gençlerden kurulu bir takım oluşturulur. Bu takımın Glasgow'daki mahalli protestan takımlarıyla maç yapması planlanır ve zengin protestanlar tarafından müthiş ilgi gören maçlar oynanır.

Haslatlarla kasasını dolduran Seltik Vakfı, karşıtları olan protestanların parasını alan ilk İrlandalı oluşum olarak tarihe geçer. Elde ettikleri gelir sayesinde Glasgow'da yüzlerce bebek için süt ve aşı parası elde edilir. Böylece ölüm oranında düşüş sağlanır. Bir yıl sonra zengin protestanların paralarını almak için daha kurumsal düşünmeye başlar ve bir futbol kulübüyle mücadele etmeye karar verir vakıf.

1888 yılında yokluklar içinde kurulan Celtic Futbol Kulübü'nün hikayesi böylece başlar.

Glasgow'daki İrlandalı gençlerin en yeteneklilerinden bir 11 kurar ve Protestanların en ünlü ve görkemli kulübü Glasgow Rangers'a maç teklifinde bulunurlar. O dönem adanın en zengin kulüplerinden biri olan Rangers, Birleşik Krallığı'nın İskoçya'daki propaganda aracı olarak görev yapmaktadır. Tamamen birlik yanlısı Protestanlardan oluşan kulüp, ihtişam ve görkemiyle gövde gösterisi yapmakta, kraliyetin gücünü tüm İskoçya'ya ilan etmektedir.

Bu profilinden dolayı kraliyet ailesi tarafından desteklenen ve müthiş imkanları bulunan Rangers ile oynanacak bir maç sadece patates yiyerek beslenen çocuklar için muazzam bir haslat sağlayacaktır. Fakir İrlandalıların bu teklifi zengin ve mağrur protestanlar tarafından gülüç bulunsa da iki kesim arasında yüzyıllardır devam eden kan davasından dolayı geri adım atmaz ve sahaya çıkmayı kabul eden Rangers.

Tüm imkanlara sahip olan ve 16 yıl önce kurulmuş, ötürmüş bir düzene sahip olan bir kulübün yırtık ayakkabılarıyla sahaya çıkan fakir katolikleri kaybedeceğine kimse ihtimal vermemektedir. Ancak beklenmeyen bir sonuç ortaya çıkar. Ve o fakir çocuklar zengin Rangers'ı 5-2 mağlup eder. Bu sonuç tüm birlik yanlılarını ve protestanlıları şok eder. Zira her alanda devam eden 300 yıllık kan davasında Katoliklerin hanesine yazılan ilk galibiyettir bu maç. Adına Old Firm denilen ve 134 yıldır büyük nefretle devam eden derbinin ilk fitili böylece ateşlenir.

Celtic maçtan elde ettiği gelirle oyuncuları için sağlam ayakkabıları aldıktan sonra kalan paranın tamamında vakfa aktarır. Celtic vakfı bu parayla küçük bir yetimhane kurar ve bakımı muhtaç İrlandalı çocukların açlıktan ölmesine engel olur.

Tarihte bin yıldır acılar içinde boğuşan İrlandalıların yüzünü güldüren belki de ilk hadise olarak kayıtlara geçer Celtic'in galibiyeti. Çok kısa sürede tüm İrlandalıların desteğini alır ve 1892'den itibaren kupa kaldırmaya başlarlar. 1905'den itibaren üst üste 6 şampiyonluk kazandıkları kadroda 17 yıl önce kurdukları yetimhanede yetişen 4 futbolcu yer alır.

Seltik artık 3 milyon nüfuslu İskoçya'nın sınırlarını aşmış, Amerika'dan Avustralya'ya kadar tüm çilekeş İrlandalıların ulusal takımı haline gelmiştir. Rangers'la aralarında var olan girilim ise o günlerden bu yana hiçbir zaman dinmez.

Kraliyet yanlısı zengin protestanlar ile fakir katolikler arasında pay edilen Glasgow sokaklarında yılın 365 gün yaşanmaya devam eder derbi. Glasgow kentinde yaşanan rekabet, dünya üzerinde başka hiçbir şehirde görülmeyen bir ayrışmanın yeşil sahalardaki uzantısı haline gelir. Şehirde bulunan mahalleler yeşil ve mavi olarak ayrılır ve sosyal yaşam dahi taraflar arasında ikiye bölünür.

Özellikle 1970 ve 80'lerde oynanan tüm maçlar İngiliz işgali altındaki Kuzey İrlanda sorunu yüzünden çok büyük olaylara sahne olur. Kuzey İrlandalı Cumhuriyetçilerin örgütü İra özellikle 70 ve 80'lerde Selçuk ile eşlik olur. Kulüp birçok kez terör soruşturmasından geçer. Buna karşın Selçuk, İra yalnız olduğunu asla imkar etmez.

ancak terörist ithamını ısrarla reddeder. Ancak Kuzey İrlanda'da süren şiddet sadece İra tarafından değil, Protestanlar tarafından oluşturulan UVF ve UDA gibi paramiliter örgütler tarafından akıryüklenmektedir. Bu iki örgüt, Belfast ve Derry'de birçok Katolik sivilin ölümüyle sonuçlanan eylemin altına imza atmalarına karşın Rangers'a yönelik en ufak bir soruşturmaya açılmaz.

Rangers'ın bu örgütlerle olan bağı aleni olmasına karşın terörist olmakla suçlunan daima Celtic'tir. Rangers ise Kraliçe'ye bağlı yurtsever bir kulüp olarak nam sahibi olur. İki taraf arasında yükselen tansiyonun Kuzey İrlanda'ndan gelen rüzgarla alev aldığı en büyük olay 1980'de yaşanır.

İskoçya Federasyon Kupası filerinde yaşanan olaylar kısa sürede büyür ve tüm şehre yayılır. 1980, İngiliz hapishanelerine tutuklu bulunan IRA mensubu Bobby Sands'ın eylemlere başladığı yıldır. Bobby Sands ve arkadaşları kendilerine uygulanan tecritin kaldırılması ve temel insan hakları ilerlerine son verilmesi için cezaevlerinde direniş başlatırlar.

Seltih'in 1-0 kazandığı Kupa finalinin ardından Kupa töreni yapılırken sahaya giren Seltih taraftarları, Rangers taraftarlarının bulunduğu kale direğine, Bobby için yazılı bir pankart asar ve olaylar patlak verir. Fenerbahçeler kapağın altına düştü ve şimdi senaryo polislerine saldırıyorlar.

yayınlayan BBC Scotland, kale direğine bağlanan pankartlı sansürler ve olayların aşırı alkol tüketiminden meydana geldiğini duyurur. Bu maçla birlikte İskoç stadyumlarında alkol satışına son verilir. Ancak asıl meselenin alkol olmadığını her iki taraf da çok iyi bilmektedir.

1980 Mayıs'ında yaşanan bu olaylardan yaklaşık 10 ay sonra açlık grevine başlayan Bobby Sands, eyleminin 66. gününde 5 Mayıs 1981'de yaşamını yitirir. Açlık grevindeki diğer IRA mensuplarının ölümleri de Bobby Sands'ı takip eder. Selçuk Ferhatlarları bugün halen Bobby Sands başta olmak üzere, Hunger Blog eylemcisi tüm IRA mensuplarını çekinmeden anmayı devam etmektedir.

Seltik taraftarlarının Birleşik Krallık'ta nefret edilmelerine sebep olan, kendilerinin ise gurur duyduğu bir diğer eylemleri ise her yıl adada Remembrance Day yani Gelincik Gün olarak da geçen Britanya-İngiltere askerlerini anma etkinliklerini protesto etmeleri. Bir sömürge imparatorluğu olan İngiltere'nin yüzyıllar boyunca dünyanın dört yanında ölen askerleri için tertiplenen bir nevi şükran ve yaz günü bu. Çanakkale'den Falkland Adalarına,

Irak'tan Afganistan'a kadar tüm dünyada ölen İngiliz askerlerin anılması şekline tertipleniyor. Poppy Day etkinliklerinde tüm futbol takımlarının yakalarına kırmızı gelincik takarak saygı duruşuna iştirak etmeleri isteniyor.

1970'lerin sonuna kadar bu etkinliğe katılmayan Seltik Kulübü aldığı büyük cezaların ardından duruşundan taviz vermek zorunda kaldı. Ancak tribünlerdeki Seltik taraftarı için gelincük günü halen saygı değil nefret çağrışımları oluşturuyor.

Bu nedenle her yıl yapılan yetkinlikleri protesto etmeye devam ediyorlar. İskoç Futbol Federasyonu'ndan aldıkları astronomik cezalara rağmen açtıkları sert pankartlarla ve bestelerle adeta metin okuyorlar İngiliz kraliyetine.

Kumpan kartlarının en bilineni ise şu. İrlanda'da, Afganistan'da, Irak'ta yaptıklarınız cehennemdeki şeytanları bile utandırır. Kana bulanmış gelinciklerinizi formalarımızdan uzak tutun. Her yıl yaşanan Poppy Day krizi bir tarafa, Glasgow'da Rangers taraftarlarıyla yaşanan gerginlik, 2014 yılında yapılan İskoçya'nın bağımsızlık referandumunda zirveye ulaştı.

Soru, Birleşik Krallık'ı orijinaline düşürdü. Ve ülkenin ayrılmasını korkutanlar için, bu gece referandum sonuçları rahatsız ediyor. İngiltere, Birleşik Krallık'ı korumak için seçildi.

Seltikliler gelinlik olarak İngiliz sömürüsüne ve kraliyetine karşı oldukları için net şekilde İskoçya'nın bağımsızlığı yönünde irade koyduğu ortaya. Bağımsızlık referandumunda evet yönünde çalışan belki de en büyük sivil toplum örgütü Seltik tribünleriydi. Buna karşın Glasgow Rangers taraftarları açık şekilde hayır cephesinde yer aldı.

Seltik taraftarları köken olarak İrlandalı olmalarına rağmen İskoçya'nın bağımsızlığını savunurken İskoç olan Rangerslıların İngiliz hakimiyetinde kalmayı yeğlemeleri ironik gelebilir. Ancak ironik değil. İskoçya'da zengin ve üst kesim oluşturan ve bunu tamamen Londra merkezli politikalara borçlu olan Protestanların bu refahı muhafaza etmelerinin tek yolu İngiltere ile yüzyıllar önce kıyılan nikahın devam etmesi.

Bu bölümümüzde anlattığımız bu hikaye Twitter'da bilgisayar yazma ve ilham kaynağı olan değerli üstadım Cem Türktekin'in kaleminden çıkan bir eserdir. Kendisini de bu vesileyle selamlamış olalım.

Bilgisel'de bu hafta, son yılların en popüler siyasetçilerinden Ekrem İmamoğlu'nun politik kariyerindeki kırılma anlarına odaklanacağız. Onun, Türk Ocağı Limasol kalesinden İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı'na uzanan hikayesine tanıklık edeceğiz. Hazırsanız, başlayalım.











Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!


----- Podbee Sunar -------

Bu podcast reklam içermektedir.

Bilgisel'de bu hafta, son yılların en popüler siyasetçilerinden Ekrem İmamoğlu'nun politik kariyerindeki kırılma anlarına odaklanacağız. Onun, Türk Ocağı Limasol kalesinden İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı'na uzanan hikayesine tanıklık edeceğiz. Hazırsanız, başlayalım.

------- Podbee Sunar -------
Bu podcast, getirfinans hakkında reklam içerir.  getirfinans iyi faizi vade beklemeden günlük kazandırır. Kredi faiz oranı düşüktür. Aidatsız kredi kartı sunar. Para transferinden ücret almaz. Sen de getirfinanslı ol. Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. Bonus Platinum Dinamik'le tanışın!Kendiliğinden saatte bir değişen güvenlik koduyla internet alışverişlerinin en yeni ve daha da güvenli ödeme yöntemi!
See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

22: Kalecilikten Politikaya : Ekrem İmamoğlu'nun Siyasi Yaşamı I Tekrar Dosyası

Bilgisel’in yeni bölümünde tüm özellikleriyle dünyanın en özel şehirlerinden olan İstanbul’un siyasi ve kültürel çerçevede 100 yıllık yolculuğunu derledik. Seçim öncesi İstanbul’un yerel dinamiklerini inceledik. Hazırsanız başlayalım.



Bölüm içerisinde referansta bulunduğumuz 31. Bölüm ektedir.

Kalecilikten Politikaya: Ekrem İmamoğlu'nun Siyasi Yaşamı

https://open.spotify.com/episode/61lwVwEsKVgaH5Pic2cReU?si=46d8771418764f09







Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast reklam içermektedir.

Bilgisel’in yeni bölümünde tüm özellikleriyle dünyanın en özel şehirlerinden olan İstanbul’un siyasi ve kültürel çerçevede 100 yıllık yolculuğunu derledik. Seçim öncesi İstanbul’un yerel dinamiklerini inceledik. Hazırsanız başlayalım.

Bölüm içerisinde referansta bulunduğumuz 31. Bölüm ektedir.
Kalecilikten Politikaya: Ekrem İmamoğlu'nun Siyasi Yaşamı
https://open.spotify.com/episode/61lwVwEsKVgaH5Pic2cReU?si=46d8771418764f09

------- Podbee Sunar -------
Bu podcast, getirfinans hakkında reklam içerir.  getirfinans iyi faizi vade beklemeden günlük kazandırır. Kredi faiz oranı düşüktür. Aidatsız kredi kartı sunar. Para transferinden ücret almaz. Sen de getirfinanslı ol. Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. Bonus Platinum Dinamik'le tanışın!Kendiliğinden saatte bir değişen güvenlik koduyla internet alışverişlerinin en yeni ve daha da güvenli ödeme yöntemi!
See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

21: Dünyanın Başkenti: İstanbul'un 100 Yılı

18 Mart Çanakkale Deniz Zaferi'nin 109. yılında olağanüstü bir savaş hikayesiyle huzurlarınızdayız. Aynı asker, aynı savaşta, iki düşman ülkede birden kahraman olabilir mi? Alistair John Taylor mı yoksa Gazi Ali Can Çavuş mu? Tüyler ürpertici bu hikayeye hazırsanız başlayalım.





Oyuncular:

Beyaz Hala: Yasemin Yeşilgöz

Mustafa Kemal Paşa: Metin Bozkurt

Victoria Taylor: Dila Zeynep Dereli

Alistair John Taylor: Kadir Can Değer

Rehber: Gökbey Karataş

Türk Askeri: Zafer Peker

Köylü: Batuhan Kösegil









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast reklam içermektedir.

18 Mart Çanakkale Deniz Zaferi'nin 109. yılında olağanüstü bir savaş hikayesiyle huzurlarınızdayız. Aynı asker, aynı savaşta, iki düşman ülkede birden kahraman olabilir mi? Alistair John Taylor mı yoksa Gazi Ali Can Çavuş mu? Tüyler ürpertici bu hikayeye hazırsanız başlayalım.


Oyuncular:
Beyaz Hala: Yasemin Yeşilgöz
Mustafa Kemal Paşa: Metin Bozkurt
Victoria Taylor: Dila Zeynep Dereli
Alistair John Taylor: Kadir Can Değer
Rehber: Gökbey Karataş
Türk Askeri: Zafer Peker
Köylü: Batuhan Kösegil

------- Podbee Sunar -------
Bu podcast, getirfinans hakkında reklam içerir.  getirfinans iyi faizi vade beklemeden günlük kazandırır. Kredi faiz oranı düşüktür. Aidatsız kredi kartı sunar. Para transferinden ücret almaz. Sen de getirfinanslı ol. Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. Bonus Platinum Dinamik'le tanışın!Kendiliğinden saatte bir değişen güvenlik koduyla internet alışverişlerinin en yeni ve daha da güvenli ödeme yöntemi!
See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

20: Bir Çanakkale Öyküsü - İki Ulusun Kahramanı Ali Can Çavuş

Küçük bir Osmanlı şehrinden, mazlum bir halkın direniş karargahına, ardından Devrim’in ve Cumhuriyet’in başkentliğine uzanan yolculuk. Bilgisel’in yeni bölümünde Ankara’nın yakın tarihinde bir gezintiye çıkıp şehrin siyasi ve kültürel dokularını inceledik. Hazırsanız başlayalım.









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast reklam içermektedir.

Küçük bir Osmanlı şehrinden, mazlum bir halkın direniş karargahına, ardından Devrim’in ve Cumhuriyet’in başkentliğine uzanan yolculuk. Bilgisel’in yeni bölümünde Ankara’nın yakın tarihinde bir gezintiye çıkıp şehrin siyasi ve kültürel dokularını inceledik. Hazırsanız başlayalım.

------- Podbee Sunar -------
Bu podcast, getirfinans hakkında reklam içerir.  getirfinans iyi faizi vade beklemeden günlük kazandırır. Kredi faiz oranı düşüktür. Aidatsız kredi kartı sunar. Para transferinden ücret almaz. Sen de getirfinanslı ol. Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. Bonus Platinum Dinamik'le tanışın!Kendiliğinden saatte bir değişen güvenlik koduyla internet alışverişlerinin en yeni ve daha da güvenli ödeme yöntemi!
See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

19: Cumhuriyetin Şehri - Ankara'nın 100 Yılı

8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde Bilgisel’in özel bölümüyle huzurlarınızdayız. Türkiye’de kadınların seçme ve seçilme hakkı kazanması için daha cumhuriyet kurulmadan önce mücadele etmeye başlayan Nezihe Muhiddin’in ve Türkiye Kadınlar Birliği’nin öyküsünü çok seveceksiniz. Hazırsanız başlayalım.

Oyuncular:

Nezihe Muhiddin: Gülşah Dim

Mustafa Kemal Atatürk: Metin Bozkurt









Tüm bölümler ve daha fazlası için podbeemedia.com'u ziyaret et!

------ Podbee Sunar -------

Bu podcast reklam içermektedir.

8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde Bilgisel’in özel bölümüyle huzurlarınızdayız. Türkiye’de kadınların seçme ve seçilme hakkı kazanması için daha cumhuriyet kurulmadan önce mücadele etmeye başlayan Nezihe Muhiddin’in ve Türkiye Kadınlar Birliği’nin öyküsünü çok seveceksiniz. Hazırsanız başlayalım.
Oyuncular:
Nezihe Muhiddin: Gülşah Dim
Mustafa Kemal Atatürk: Metin Bozkurt

------- Podbee Sunar -------
Bu podcast, getirfinans hakkında reklam içerir.  getirfinans iyi faizi vade beklemeden günlük kazandırır. Kredi faiz oranı düşüktür. Aidatsız kredi kartı sunar. Para transferinden ücret almaz. Sen de getirfinanslı ol. Bu podcast, Garanti BBVA hakkında reklam içerir. Bonus Platinum Dinamik'le tanışın!Kendiliğinden saatte bir değişen güvenlik koduyla internet alışverişlerinin en yeni ve daha da güvenli ödeme yöntemi!
See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

18: Kadının Fendi: Nezihe Muhiddin ve Kadınlar Halk Fırkası

Bilgisel’in yeni bölümünde Yerel Seçimlere kısa bir zaman kala şehirlerimizi mercek altına alıyoruz. Ege’nin incisi İzmir’in 100 yıllık macerası; siyasi yapısı, yerel dinamikleri ve belediyecilik tarihiyle huzurlarınızdayız. Keyifli dinlemeler.

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

17: Ege'nin İncisi - İzmir'in 100 Yılı

Bilgisel’in yeni bölümünde Türk sinemasının en kült yapımlarından olan Vizontele’nin kahkahaların arkasına gizlediği sosyo-politik saptamalarını sizler için derledik. Hazırsanız başlayalım.


See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

16: Kahkahalar Arkasına Gizlenmiş Bir Melodram - Vizontele

Bilgisel’in yeni bölümünde yıkılan Yugoslavya’nın enkazından futbol topuna sarılarak çıkan, Bosna Hersek tarihinin en büyük futbolcusu Edin Dzeko’nun öyküsüyle huzurlarınızdayız. Keyifli dinlemeler.


See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

15: Savaş ve Yıkımın Ortasından Zirveye - Edin Dzeko

Bilgisel'in yeni bölümünde koskoca bir devletin, bir hayvan türüne karşı açtığı savaşa tanık olacaksınız. Avustralya Ordusu'nun Emu Kuşları'na karşı verdiği mücadelenin hikayesi ile huzurlarınızdayız. Hazırsanız başlayalım.


See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

14: Tarihin En Enteresan Savaşı - Avustralya, Emu Kuşlarına Karşı

Bilgisel’in yeni bölümünde, büyük deprem felaketinin birinci yılında, kaybettiğimiz canlarımızı anarken, enkaz altında yaşamını yitiren Hataysporlu Christian Aysu’nun yüreklere dokunan hikayesiyle huzurlarınızdayız. Hazırsanız, başlayalım.


See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

13: Bir Son Saniye Golünün Öyküsü - Christian Atsu

Bilgisel'de bu hafta 2007 seçim sürecinin en kritik kararlarından biri olan DYP-ANAP birleşmesi için atılan adımların nasıl yolunda gitmediğini ve bu durumun seçim sonuçlarına etkisini ele aldık. Hazırsanız başlayalım!

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

19: 2007 Seçimleri ve DYP İle ANAP'ın Birleşme Çalışmaları

Türkiye tarihinde iz bıraksa da geçen zamanda unutulmaya yüz tutan siyasi ve kültürel olaylara sesli bir kapı açıyoruz. Podbee Media yapımı Bilgisel ile hem yakın zaman Türkiye tarihine, hem de toplumsal olayların perde arkasını aralıyoruz.

Bilgisel

Bilgisel'in bu bölümünde Mustafa Kemal Paşa'yı hedef alan İzmir Suikastı'nın ordu içindeki dengeleri nasıl değiştirdiğini ve İsmet İnönü'nün ilk kez Atatürk'e karşı gelmesine neden olan süreci ele aldık. Hazırsanız başlayalım!



See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Podcast'e Soru Sor

Kaydet - Dinle - Gönder

Bildirimler

Bilgisel

Her hafta eklenen yeni bölümleri kaçırma!